Acrodermatitis: Huidaandoening uit kindertijd

Acrodermatitis is een huidaandoening uit de kindertijd. De patiënt heeft milde symptomen van koorts en malaise in combinatie met vlekken, knobbels of blaren op de huid. Deze verdwijnen veelal binnen enkele dagen tot weken waardoor een behandeling voor deze huidgerelateerde problemen niet altijd nodig is. De huidaandoening gaat echter mogelijk gepaard met hepatitis B en andere virale infecties. Hiervoor is een behandeling wel vereist. Om deze reden zoekt de begeleider van het kind met huiduitslag best zo snel mogelijk een arts op zodat een mogelijke diagnose en behandeling snel kan volgen. De aandoening werd voor het eerst beschreven door Gianotti in 1955 en door Crosti en Gianotti in 1957.

• Epidemiologie acrodermatitis
• Synoniemen kinderaandoening
• Oorzaken huidaandoening uit kindertijd: Infecties
• Symptomen kinderziekte
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties acrodermatitis

Epidemiologie acrodermatitis

Acrodermatitis kent geen raciale voorliefde. Voorts zijn jongens en meisjes in gelijke aantallen getroffen. De huidaandoening treedt doorgaans op bij kinderen tussen de zes maanden tot twaalf jaar, met een piek bij kinderen van één tot zes. In de literatuur zijn echter patiënten van vier maanden oud tot vijftien jaar oud gedocumenteerd. De meeste patiënten zijn echter jonger dan vier jaar oud. Exacte cijfers zijn verder niet bekend omdat de aandoening veelal gepaard gaat met een onderliggende infectie. De aandoening komt tot slot af en toe voor bij broers en zussen, ook al is de huidaandoening bij de patiënt al een jaar verdwenen.

Synoniemen kinderaandoening

Acrodermatitis (GCS) is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Gianotti-Crosti-syndroom (huidaandoening met rode bultjes)
• Infantiele lichenoïde acrodermatitis
• Papulaire acrodermatitis ontstaan de kindertijd
• Papulaire dermatitis (huidontsteking)
• Papulaire infantiele acrodermatitis
• Papulovesiculair-acrosyndroom
• Ziekte van Gianotti-Crosti

Oorzaken huidaandoening uit kindertijd: Infecties

De precieze exacte oorzaak van acrodermatitis is niet bekend. Vaak gaat acrodermatitis gepaard met andere infecties, zoals virale hepatitis B of het Epstein-Barr virus (klierkoorts: virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt). Andere geassocieerde virussen zijn onder meer coxsackie virussen, echovirussen, enterovirusinfecties, het cytomegalovirus, het para-influenzavirus (virale infectie met symptomen aan luchtwegen), het respiratoir syncytieel virus (RSV: virale infectie met symptomen aan de luchtwegen). Ook door sommige soorten levende vaccins ontstaat soms acrodermatitis.

Symptomen kinderziekte

De leeftijd waarop de vaak milde symptomen ontstaan varieert tussen de zes maanden en twaalf jaar, met een piekincidentie tussen één en zes jaar. De huidproblemen houden gewoonlijk drie à vier dagen aan. Huidgerelateerde symptomen zijn primaire tekenen van de ziekte. De patiënt presenteert zich met al dan niet jeukende asymmetrische huiduitslag aan beide zijden van het lichaam. Vooral de armen, handpalmen, dijbenen, billen en voetzolen zijn aangetast. De symptomen ontwikkelen zich vanaf de benen en breiden zich uit naar boven naar het gezicht. Op de huid verschijnen bruinrode, koperkleurige vlekken, knobbeltjes of blaren (papels). Deze zijn veelal stevig, afgeplat of koepelvormig. Later krijgen ze de paarse kleur. Deze vlekken, knobbels of blaren hebben een grootte van 5-10 mm in diameter. Andere symptomen omvatten milde koorts, zich slecht voelen (malaise), een gezwollen buik en gevoelige en gezwollen lymfeklieren (de medische term hiervoor is lymfadenopathie). Deze symptomen houden mogelijk twee tot drie maanden aan.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek bij de ouders, onontbeerlijk. Hij merkt tevens de zichtbare symptomen op bij de patiënt waaronder de gevoelige en gezwollen lymfeklieren. Daarnaast komt acrodermatitis zeker niet voor op de rug, borst of buik. De arts weet dus vrijwel zeker dat de patiënt aan acrodermatitis lijdt als hij geen huiduitslag vertoont op de romp. Mogelijk is de lever gezwollen (hepatomegalie) en ook de milt vertoont soms een vergroting (splenomegalie).

Diagnostisch onderzoek

De arts voert een volledig bloedonderzoek en een huidbiopsie uit om de diagnose van acrodermatitis te bevestigen en andere aandoeningen uit te sluiten. Veelal gebeurt de diagnose namelijk al bij een grondig lichamelijk onderzoek. Af en toe voert de arts ook een leverfunctieonderzoek uit.

Differentiële diagnose

De arts verwart acrodermatitis vaak met volgende aandoeningen of syndromen:

• acrodermatitis enteropathica (symptomen aan huid, mond en ogen)
• erythema infectiosum (milde ziekte met huiduitslag en gewrichtspijn)
• erythema multiforme (reactie op medicatie of infectie met algemene symptomen en problemen met huid, slijmvliezen en ogen)
• hand-mond-en-voet-ziekte
• Henoch-Schönlein purpura (ontsteking van bloedvaten)
• insectenbeten
• Langerhans celhistiocytose (multisystemische aandoening)
• urticaria pigmentosa (netelroos: huidziekte met jeukende bultjes op het huidoppervlak)
• pityriasis rosea (moedervlek en vurige huiduitslag op romp)
• molluscum contagiosum (virale huidinfectie met parelwitte letsels op huid)
• de ziekte van Kawasaki (ontstoken bloedvaten in de slagaders)
• lichen planus (symptomen aan mond, huid, geslachtsorganen, nagels en/of hoofdhuid)
• papulaire urticaria (huidziekte met rode en jeukende bultjes)
• papulaire purpura handschoenen en sokken syndroom
• schurft

Behandeling

Aangezien de symptomen van acrodermatitis mild zijn en vanzelf verdwijnen, is een behandeling veelal onnodig. Eventueel schrijft hij steroïde crèmes en orale antihistaminica voor bij jeuk en irritatie. Orale antihistaminica zijn geneesmiddelen om allergische reacties te onderdrukken; deze neemt de patiënt via de mond in. De arts concentreert zich voorts wel op de behandeling van de symptomen van de onderliggende infectie (hepatitis B of Epstein-Barr). Wel gebeuren de diagnose en behandeling best zo spoedig mogelijk om de mogelijk onderliggende aandoening te identificeren en behandelen. Op deze manier vermijdt de patiënt complicaties van deze infectie of ziekte.

Prognose

Acrodermatitis verdwijnt meestal spontaan zonder behandeling. Alle symptomen zijn meestal na maximaal vier maanden verdwenen. De arts behandelt voorts de onderliggende aandoening. Bij leverproblemen (hepatitis B) duurt het veelal zes maanden tot maximum vier jaar voordat de patiënt hersteld is.

Complicaties acrodermatitis

Acrodermatitis zelf heeft geen complicaties, maar deze doen zich mogelijk wel voor bij de onderliggende infectie of aandoening.