Brucellose: Bacteriële infectie met griepachtige symptomen

Brucellose is een infectieziekte veroorzaakt door de brucella-bacterie, die vooral in rundvee in de landen rond de Middellandse Zee te vinden is. Wanneer mensen direct in contact komen met de besmette dieren of via voedselconsumptie de bacterie binnenkrijgen, ontstaat een chronische of acute infectie. Mogelijke symptomen zijn ongeveer hetzelfde als een griep met eveneens een golfachtig patroon van koorts. Een behandeling is mogelijk door bedrust en medicatie. Wanneer de patiënt echter geen medicatie krijgt, verspreidt de infectie zich mogelijk naar andere lichaamsdelen, vooral naar het hart en de hersenen.

• Synoniemen brucellose
• Epidemiologie infectieziekte bij mensen
• Oorzaken bacteriële infectie door Brucella-bacterie
• Symptomen: Griepachtige symptomen en golven van koorts
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose ziekte
• Complicaties aandoening

Synoniemen brucellose

Brucellose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Brucellosis
• Cyprus koorts
• Gibraltar koorts
• Maag remitterende koorts
• Malta koorts
• Mediterrane koorts
• Undulant koorts
• Ziekte van Bang

Epidemiologie infectieziekte bij mensen

De infectie veroorzaakt meer dan 500.000 infecties per jaar wereldwijd. Brucellose treedt vaker op in meer agrarische samenlevingen en op plaatsen waar de verwerking van dierlijke producten en zuivel minder streng verloopt. De meeste patiënten zijn te vinden in de landen rond de Middellandse Zee en het Arabisch schiereiland, en de ziekte is ook bekend in India, Mexico en Zuid- en Midden-Amerika. Af en toe zijn ook Nederlanders getroffen. Dit zijn meestal mensen die naar risicogebieden gereisd zijn. De ziekte treft mogelijk iedereen, maar vooral mensen tussen de 13 en 40 jaar zijn getroffen. Het minst vaak zijn patiënten ouder dan 60 jaar aangetast. Jonge mannen zijn iets vaker dan vrouwen getroffen, veelal door hun typisch beroep. Mensen die namelijk beroepshalve werken met dieren of vlees, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van brucellose. Enkele voorbeelden daarvan zijn slachthuisarbeiders, herders, jagers, zuivelwerknemers, boeren en dierenartsen.

Oorzaken bacteriële infectie door Brucella-bacterie

Besmetting en overdracht

De veroorzaker van brucellose is de bacterie Brucella. Brucellose is een zoönose, een ziekte die van dieren op mensen overgebracht is. De bacterie infecteert eerst bizons, buffels, elanden, geiten, hazen, honden, kamelen, koeien, konijnen, rendieren, rundvee, schapen, varkens en yaks. De verspreiding (overdracht) naar de mens gebeurt bij het in contact komen met een besmet dier. Ook krijgt de patiënt een infectie door het consumeren van vlees, moederkoek en zuivelproducten (melk, kaas, ...) van besmette dieren.

Soorten

Brucella abortus, Brucella melitensis, Brucella canis en Brucella suis (aanwezig bij varkens) zijn vier soorten Brucella die bij de mens symptomen veroorzaken. Er zijn nog vier andere soorten, maar zij veroorzaken geen infectie bij de mens. De bacterie Brucellosis melitensis, die aanwezig is bij schapen en geiten, is de meest virulente vorm die die meest ernstige symptomen veroorzaakt en tevens komt deze infectie wereldwijd het vaakst voor. De bacterie Brucella abortus, die aanwezig is bij rund, komt het minst voor bij mensen.

Symptomen: Griepachtige symptomen en golven van koorts

Een patiënt heeft soms subklinische brucellose. Dit wil zeggen dat de besmetting wel gebeurd is, maar de patiënt dan geen symptomen vertoont. Acute brucellose begint met een milde griepachtige symptomen of symptomen zoals buikpijn, gewichtsverlies, gewrichtspijn, hoge koortsgolven (stijgend en dalend temperatuurverloop van koorts, vergelijkbaar met golven), hoofdpijn, overmatig zweten (hyperhidrose), rillingen, gezwollen oksels, rugpijn, verlies van eetlust, vermoeidheid en zwakte. Andere mogelijke symptomen omvatten opgezwollen klieren (in medische termen gekend als lymfadenopathie) en spierpijn. De ziekte is in vele gevallen chronisch waarbij de symptomen sluipend verschijnen en vele jaren blijven hangen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek, onontbeerlijk. De arts merkt tevens de zichtbare symptomen op waaronder lymfeklierzwelling (lymfadenopathie), miltzwelling (splenomegalie) en leverzwelling (hepatomegalie).

Diagnostisch onderzoek

Een volledig bloedonderzoek, een urineonderzoek, een weefselcultuur- en biopsie van het aangetaste orgaan en een beenmergcultuur zijn nodig om de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose

De arts verwart brucellose vaak met volgende lange lijst van aandoeningen of syndromen:

• aandoeningen van de tussenwervelschijven
• acute epididymitis (pijnlijke ontsteking van de bijbal)
• buiktyfus (bacteriële infectie met koorts en buikpijn)
• complicaties van abortus
• cryptokokkose
• het chronisch vermoeidheidssyndroom (aanhoudende en diepe vermoeidheid)
• de ziekte van Bechterew
• een bacteriële of Mycoplasma-pneumonie (atypische longontsteking)
• een blaasontsteking (cystitis) bij vrouwen
• een bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen)
• een gastro-enteritis (buikgriep)
• een hersenabces (verzameling van pus in de hersenen)
• een subarachnoïdale bloeding (bloeding tussen hersenvliezen met hoofdpijn, stijve nek en oogproblemen)
• een urineweginfectie bij mannen
• een virale longontsteking
• gedifferentieerde spondylarthropathie
• het Epstein-Barr virus (klierkoorts: virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt)
• histiocytose (Langerhans celhistiocytose: multisystemische aandoening)
• histoplasmose
• infectieuze endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
• influenza
• kattenkrabziekte
• leptospirose
• malaria
• mechanische rugpijn
• meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek)
• osteomyelitis (botinfectie)
• spontane bacteriële peritonitis (ontsteking van buikvlies door infectie in de buikholte)
• trombotische trombocytopenische purpura
• tuberculose
• tularemie
• virale hepatitis

Behandeling

Bedrust is het beste medicijn bij acute brucellose. Aanhoudende lichamelijke activiteiten tijdens de ziekteperiode verlengen daarentegen de duur van de symptomen. Antibiotica bestrijden de infectie en voorkomen een terugval. Bij complicaties is een langere behandelingsduur vereist. Binnen een paar weken tot maximum zes maanden herstelt de patiënt veelal volledig.

Prognose ziekte

De prognose van brucellose is over het algemeen uitstekend, al is een terugval mogelijk. Dit is vergelijkbaar met tuberculose waar ook na vele jaren de aandoening terug opflakkert. Bij patiënten met congestief hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart) is de prognose ernstiger; zij overlijden meestal als gevolg van endocarditis (ontsteking van de binnenwand van het hart). De totale mortaliteit ligt naar schatting tussen de 1 en 5%.

Complicaties aandoening

Mogelijke complicaties omvatten pijnlijke botten (botpijn) en gewrichten (gewrichtspijn), nefritis (nierontsteking), een hersenontsteking, encefalitis (hersenontsteking), orchitis (ontsteking van de teelbal) en infectieuze endocarditis. Tevens treedt een chronische vorm van de infectie op als de patiënt geen behandeling krijgt.