Dehydratie (uitdroging): Tekort aan vocht in de weefsels

Dehydratie (uitdroging): Tekort aan vocht in de weefsels Uitdroging treedt op wanneer de vochtbalanshouding in het lichaam verstoord is en er een tekort aan vocht in de weefsels ontstaat. Het lichaam heeft hierbij meer vocht verloren dan de patiënt inneemt. Verschillende oorzaken waaronder inspanning, hitte en ziekte veroorzaken dehydratie. Wanneer de patiënt hiervoor geen tijdige behandeling krijgt, ontstaat ernstige uitdroging wat een potentieel levensbedreigende noodsituatie is. Uitdroging valt in veel gevallen te voorkomen of zelf te behandelen.

Synoniemen dehydratie

Dehydratie is eveneens gekend onder deze synoniemen:
  • dehydratatie
  • exsiccose
  • uitdroging

Risico’s dehydratatie

Iedereen is mogelijk getroffen door dehydratie, maar baby’s, kinderen, ouderen, patiënten met een chronische aandoening, duursporters, mensen die leven op grote hoogte en mensen die werken of sporten in warm en vochtig weer, lopen een hoger risico op uitdroging.

Oorzaken: Tekort aan vocht in de weefsels

Wanneer de patiënt onvoldoende vocht inneemt en/of te veel vocht verliest, ontstaat een tekort aan vocht in de weefsels. Door braken, diarree, koorts, te veel zweten (bijvoorbeeld bij inspanning in warm weer) en teveel urineren (ongecontroleerde diabetes mellitus of door sommige medicijnen zoals diuretica (vocht afdrijvende geneesmiddelen) verliest hij mogelijk veel vocht en ontstaat dehydratie. Wanneer de patiënt onvoldoende eet en/of drinkt, komt dat omdat hij bijvoorbeeld ziek of misselijk is. Ook diabetes geeft een hoger risico op dehydratie. Bovendien leidt een zere, droge keel eveneens in een verminderde vochtinname. Soms zijn bepaalde patiënten niet in staat om vocht in te nemen, bijvoorbeeld omdat de persoon een handicap heeft, net kaakchirurgie heeft gehad of in coma ligt. Uitdroging ontstaat eveneens in gebieden waar veilig drinkwater niet voorhanden is. Tot slot leiden aanzienlijke huidverwondingen zoals brandwonden, mondzweren, ernstige huidaandoeningen en huidinfecties tot dehydratie.

Symptomen: Huid en urine

Milde tot matige uitdroging

Milde tot matige uitdroging kenmerkt zich door volgende symptomen:

Ernstige uitdroging

De symptomen van ernstige uitdroging omvatten:

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts merkt bij een lichamelijk onderzoek dat de patiënt een lage bloeddruk (hypotensie) vertoont. De bloeddruk daalt eveneens wanneer de patiënt opstaat nadat hij heeft gelegen. De arts drukt tevens op een vingertip. Deze krijgt de witte kleur en wordt daarna niet meer (snel) terug roze. De huid is ook niet meer zo elastisch als normaal. Slechts langzaam komt de huid weer op z’n juiste positie terecht als de arts een plooi maakt in de huid. Mogelijk heeft de patiënt koorts, diarree en hierdoor gewichtsverlies. Tot slot bemerkt hij bij de patiënt een versnelde hartslag (tachycardie)

Diagnostisch onderzoek

De nierfunctie valt met een bloedonderzoek en urineonderzoek te controleren. Verder is een urineonderzoek ook nodig om de oorzaak van de uitdroging te onderzoeken (diabetes, leverproblemen, …). De kleur van de urine is een goede graadmeter voor dehydratie. Heldere of licht gekleurde urine wijst op een goede vochtbalans. Urine met een donkergele of oranje kleur wijzen meestal op uitdroging. Tot slot is een bloedsuikertest nodig bij diabetici.

Differentiële diagnose

Dehydratie valt eveneens te verwarren met volgende aandoeningen, syndromen of symptomen:

Behandeling van uitdrogingsverschijnselen

Zelfzorg

Een natte handdoek, en verluchting voorzien in de vorm van het ontdoen van overtollige kledij en airconditioning, koelt de patiënt af bij warmteblootstelling of een verhoogde temperatuur. De huid blootstellen aan extreme koude is niet aanbevolen, omdat de bloedvaten hierdoor juist nog meer vernauwen. Op ijsblokjes zuigen of water of sportdranken die elektrolyten bevatten drinken verhelpt de uitdroging wel. Bij een patiënt met mondzweren of een patiënt die net kaakchirurgie heeft gehad, helpt het goed om te drinken met behulp van een rietje. Is de oorzaak van de uitdroging een maagvirus, dan is de patiënt normaal gezien binnen enkele dagen hersteld. Zouttabletten leiden mogelijk tot ernstige complicaties dus die neemt de patiënt best niet in.

Professionele medische zorg

Indien de patiënt diarree heeft, vraagt hij best eetadviezen aan de arts. Mogelijk is medicatie vereist. Daarnaast is ernstige uitdroging een medische noodsituatie. Hiervoor verblijft de patiënt in een ziekenhuis waar hij intraveneus vocht toegediend krijgt. De arts behandelt hier eveneens de oorzaak van de dehydratie.

Prognose aandoening

De patiënten herstellen snel en volledig als de diagnose en behandeling snel gebeurt. Indien dit echter niet gebeurt, treden complicaties op.

Pijn op de borst is een complicatie van uitdroging / Bron: Pexels, PixabayPijn op de borst is een complicatie van uitdroging / Bron: Pexels, Pixabay

Complicaties dehydratie

Onbehandelde ernstige uitdroging leidt tot blijvende hersenschade, pijn op de borst, ademhalingsproblemen, flauwvallen, anurie (afwezige urineproductie), epileptische aanvallen, hersenoedeem (zwelling van de hersenen), een hypovolemische shock (een shock door een te laag bloedvolume), nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie) of de dood.

Preventie uitdroging

Voldoende drinken is belangrijk, zeker bij warm weer en bij inspanning, of bij koorts, braken of diarree. Zieke personen, vooral baby’s, kinderen of ouderen, letten goed op hun vochtinname. Indien het drinken moeilijk verloopt, neemt de begeleider of patiënt onmiddellijk contact op met een arts. Hij moet hierbij niet wachten totdat symptomen van uitdroging zijn opgetreden.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat is dehydratie?Onder dehydratie verstaat men een tekort aan vocht, een verhoogd verlies van lichaamsvochtigheid, zonder dat er andere v…
Uitdroging herkennen: hoe weet je of iemand is uitgedroogd?Uitdroging herkennen: hoe weet je of iemand is uitgedroogd?Bij uitdroging kunnen diverse verschijnselen optreden. Kinderen en ouderen lopen meer kans op uitdroging. In het begin i…
Vette urine: Oorzaken van vette (olieachtige) urineVette urine: Oorzaken van vette (olieachtige) urineHet gebeurt niet vaak dat mensen hun plas bekijken. Niettemin is dit belangrijk, want soms treden plotse afwijkingen aan…
Oligurie: Verminderde urineproductie (weinig urinevorming)Oligurie: Verminderde urineproductie (weinig urinevorming)Plassen is nodig, want hierdoor verdwijnen giftige afvalstoffen uit het lichaam waardoor het lichaam goed kan functioner…

Darmparasiet Giardia: symptomen, oorzaak en behandelingDarmparasiet Giardia: symptomen, oorzaak en behandelingEen darmparasiet kan chronische darmklachten veroorzaken. Last van buikpijn en winderigheid? Misschien is er een darmpar…
Darmen verstopt of verstopte darmen: symptomen en oorzakenDarmen verstopt of verstopte darmen: symptomen en oorzakenWat te doen als je darmen verstopt zijn? Er is sprake van obstipatie als je darmen verstopt zijn geraakt door ontlasting…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Hans, Pixabay
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration - Complications, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dehydration/basics/complications/con-20030056, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration - Risk factors, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dehydration/basics/risk-factors/con-20030056, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration – Symptoms, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dehydration/basics/symptoms/con-20030056, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration – Symptoms, http://www.nhs.uk/Conditions/Dehydration/Pages/Symptoms.aspx, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration Differential Diagnoses , http://emedicine.medscape.com/article/906999-differential , geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration in Adults – Exams and Tests, http://www.webmd.com/a-to-z-guides/dehydration-adults?page=2, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration in Adults, http://www.webmd.com/a-to-z-guides/dehydration-adults, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Dehydration, https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000982.htm, geraadpleegd op 27 april 2016
  • Afbeelding bron 1: Pexels, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.