Blefaritis: Ontsteking van de ooglidranden

Blefaritis is een oogaandoening waarbij ooglidranden ontstoken of gezwollen zijn. De symptomen doen veel denken aan deze van het droge ogen syndroom. De patiënt heeft een zanderig, pijnlijk en geïrriteerd gevoel in de ogen die droog of waterig zijn. Het dagelijks reinigen van de ooglidranden in combinatie met antibiotica verhelpen de symptomen, al is het oogprobleem wel hardnekkig en komt het regelmatig terug. Meestal is de ooglidrandontsteking niet ernstig en tast deze het gezichtsvermogen niet aan, maar blefaritis is voor de patiënt wel een ongemakkelijk, irritant probleem.

• Synoniemen blefaritis
• Epidemiologie ontsteking van de ooglidranden
• Risicofactoren aandoening
• Oorzaken: Onbekend
• Soorten blepharitis
• Symptomen van droge ogen: Oogleden zijn gezwollen, ontstoken en rood
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling ooglidrandontsteking
• Prognose ontsteking van de ooglidranden
• Complicaties oogprobleem
• Preventie: Reiniging oogleden

Synoniemen blefaritis

Blefaritis is ook gekend onder deze synoniemen

• blepharitis
• ooglidontsteking
• Meibom klier disfunctie

Epidemiologie ontsteking van de ooglidranden

Deze ooginfectie komt frequent voor. Blefaritis kent geen raciale of etnische voorliefde. Verder zijn patiënten alle leeftijden mogelijk aangetast, maar patiënten tussen vanaf vijftig jaar zijn vaker getroffen door chronische blefaritis. De acute vorm is vaker gevonden bij vrouwen tussen de veertig en vijftig jaar.

Risicofactoren aandoening

Patiënten met seborroïsch eczeem (huidziekte met hoofdroos, schilfering en rode huid) of seborree hebben een verhoogd risico op blefaritis. Ook een andere huidaandoening, rosacea (oculaire rosacea), veroorzaakt een rode huiduitslag op het gezicht. Stafylokokken, bacteriën die normaalgezien leven op de huid, gaan mogelijk overtollig groeien. Dit leidt tot een snellere ontwikkeling van blefaritis. Daarnaast tasten sommige allergieën (allergische reactie door contact met uitlokkende stof) de wimpers aan, al gebeurt dit minder vaak. Enkele voorbeelden hiervan zijn medicijnen, contactlensoplossingen of oogmake-up. Tot slot vormen wimpermijten of luizen ook een risicofactor voor het ontwikkelen van blefaritis.

Oorzaken: Onbekend

Het is niet bekend wat de precieze oorzaak is van blefaritis. De haarzakjes en Meibomse klieren (talgklieren) vlakbij het ooglid produceren bij patiënten met blefaritis wel teveel olie. Een ophoping van deze oliën (verstopping) leidt tot blefaritis. De ooglidrandontsteking is niet besmettelijk.

Soorten blepharitis

De drie belangrijkste oorzaken van blefaritis zijn vaak ook gecombineerd te vinden wanneer de ooglidrandontsteking plaatsvindt bij de patiënt.

Stafylokokken blefaritis

De stafylokokken-bacterie leeft vaak in lage aantallen op de huid zonder enige schade. Om onbekende redenen veroorzaakt deze bacterie een ontsteking van de ooglidranden.

Seborroïsche blefaritis

Dit type blefaritis gaat gepaard met seborroïsche dermatitis (ook gekend als 'seborroïsch eczeem'). De aangetaste huid is hierbij vet en schilferig. Roos en soms een huiduitslag verschijnen vooral op de hoofdhuid, de wenkbrauwen, de oogleden, de huid achter de oren, en de plooien van de neus. Ook op andere delen van het bovenlichaam komen de symptomen van de huidaandoening voor. De onderliggende oorzaak van seborroïsch eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) is niet duidelijk. De gist Malassezia furfur is betrokken bij seborroïsche blefaritis. Deze gist leeft in de talgklieren van de huid en veroorzaakt bij sommige patiënten een ontstekingsreactie met blefaritis als gevolg.

Meibom blefaritis

Meibom blefaritis, ook gekend als Meibomse klieren dysfunctie of meibomitis, is de ontsteking van de Meibomse klieren in de oogleden (net achter de wimpers). Deze maken een kleine hoeveelheid olie aan die de buitenste laag van de traanfilm vormt die de voorzijde van het oog smeert. Door problemen met deze klieren en de olie ontstaat een ooglidrandontsteking. Patiënten met meibomitis hebben vaak droge ogen omdat er onvoldoende olie is om de ogen te smeren.

Symptomen van droge ogen: Oogleden zijn gezwollen, ontstoken en rood

Oogirritatie door blefaritis komt frequent voor. De symptomen zijn meestal chronisch (langdurig) en lijken op deze van het droge ogen syndroom. Meestal zijn ook beide ogen aangetast. De patiënt heeft een zanderig gevoel in de ogen als hij knippert, en oogpijn is ook mogelijk. Soms vallen de wimpers eveneens uit (madarose). Rode ogen, rode oogleden en geïrriteerde ogen, zijn mogelijk. Ze voelen hierdoor branderig of stekend aan. De oogleden zien er ook ontstoken of vettig uit. Een droge huid rond de ogen komt tevens voor. Korstvorming, jeuk en zwelling van de oogleden is ook gebruikelijk. De wimpers zitten ook “vastgeroest” bij het ontwaken. De oogleden vormen littekens als de aandoening lang aanwezig blijft. Oogpijn bij het knipperen van de ogen is een ander kenmerk. Verder zijn droge ogen of tranende ogen mogelijke symptomen. Een huiduitslag rond de ogen komt tot slot mogelijk tot stand bij een ontsteking van de ooglidranden.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

De oogarts voert een grondig oogheelkundig onderzoek uit en bemerkt zo de symptomen van blefaritis op het zicht op. Verdere onderzoeken zijn niet vereist.

Diagnostisch onderzoek

Af en toe neemt de oogarts een monster of staaltje van de olie of korst dat zich op het ooglid verzamelt. Dit gaat dan voor verder onderzoek naar het laboratorium zodat hij de precieze oorzaak van blefaritis identificeert.

Differentiële diagnose

Volgende oogaandoeningen lijken op blefaritis maar zijn het niet:

• allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• atopische keratoconjunctivitis
• bacteriële keratitis
• bacteriële of virale conjunctivitis
• een basaalcelcarcinoom aan de oogleden
• chalazion
• het droge ogen syndroom
• epidemie keratoconjunctivitis
• hordeolum
• keratoconjunctivitis sicca
• contactlenscomplicaties
• een oogmelanoom
• talgklierhypoplasie
• oculaire rosacea
• preseptale cellulitis
• trichiasis

Ook bij volgende huidaandoeningen komen oogproblemen voor die lijken op blefaritis:

• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• ichthyosis vulgaris (huidziekte die gepaard gaat met een droge, schilferende huid)
• exfoliatieve dermatitis
• erytrodermie

Behandeling ooglidrandontsteking

Zelfzorg

Het is van essentieel belang dat de patiënt gedurende twee weken dagelijks de randen van het ooglid reinigt. Op deze manier verwijdert hij overtollige bacteriën en olie. Hierbij gebruikt de patiënt babyshampoo of speciale reinigingsmiddelen. Visoliesupplementen (omega-3-vetzuren) zijn eveneens nuttig. De patiënt gebruikt verder minstens twee keer per dag gedurende vijf minuten warmtekompressen. Daarna wrijft hij met een wattenstaafje voorzichtig een verdunde oplossing van warm water met babyshampoo langs de rand van het ooglid. Gekoeld afgekookt water is in vele gevallen even nuttig dan de verdunde oplossing met shampoo.

Professionele medische zorg

De patiënt krijgt een antibiotische zalf die hij in het ooglid smeert. Ook zijn orale antibiotica mogelijk. Dit is de medische term voor antibiotica die hij via de mond inneemt. Kunsttranen zijn eveneens een goede oplossing bij de symptomen van droge ogen. Ook behandelt de arts mogelijk onderliggende huidaandoeningen waardoor de symptomen verminderen.

Prognose ontsteking van de ooglidranden

Dankzij de behandeling krijgt de patiënt meestal uitstekende resultaten. Soms is het nodig het ooglid blijvend dagelijks te reinigen om het probleem te voorkomen (onderhoudsbehandeling). Door een behandeling vermindert de roodheid en verbetert het oogcomfort. Blefaritis heeft wel de neiging om vaak terug te komen.

Complicaties oogprobleem

Wanneer bij blefaritis geen behandeling plaatsvindt, ontstaat mogelijk een verminderde gezichtsscherpte (meestal is dan het hoornvlies ook aangetast) of veranderingen van de ooglidranden. Chalazion, strontjes, ongemak bij het dragen van contactlenzen, keratitis (hoornvliesontsteking) en ooglidzweren komen af en toe voor. Tot slot zijn wimperproblemen mogelijk zoals trichiasis (medische term voor “naar binnen gekeerde oogharen”), madarose (medische term voor “verlies van wimpers en/of wenkbrauwen”) en poliose (medische term voor “verlies van de kleur van de wimpers”).

Preventie: Reiniging oogleden

Wanneer de patiënt dagelijks de oogleden zorgvuldig reinigt, vermindert dit de kans op het krijgen van blefaritis.

Lees verder

• Ooglidaandoeningen: Oorzaken van problemen aan oogleden