Congenitale cataract (staar): Vertroebeling van de ooglens

Congenitale cataract (staar): Vertroebeling van de ooglens Aangeboren cataract is een vertroebeling van de ooglens die bij de geboorte aanwezig is. De lens van het oog is doorgaans helder, maar bij cataract is deze troebel. In veel gevallen is de oorzaak onbekend, maar ook andere onderliggende aandoeningen en infecties in de baarmoeder zijn verantwoordelijk voor deze aangeboren oogziekte. Naast de troebele grijze of witte pupil heeft de pasgeboren patiënt nog andere ooggerelateerde symptomen. Een behandeling is niet bij elke patiënt nodig, maar een cataractoperatie is wel mogelijk. Bij een vroege diagnose en behandeling is de prognose meestal uitstekend, al zijn er ook complicaties mogelijk.

Epidemiologie congenitale cataract

De jaarlijkse incidentie bedraagt in ontwikkelde landen ongeveer 1,2-6 gevallen per 10.000. Dit cijfer is hoger in ontwikkelingslanden. Verder gebeurt de diagnose veelal bij de geboorte.

Oorzaken: Onbekend, andere aandoeningen en infecties

Aangeboren cataract, ook gekend als congenitale cataract of staar, is reeds aanwezig bij de geboorte. De oogziekte komt vaker voor bij onderliggende aandoeningen of intra-uteriene infecties (infecties in de baarmoeder). Deze zeldzame aandoening kent in één derde van de gevallen geen duidelijke oorzaak (sporadisch optreden van de oogaandoening).

Andere aandoeningen

Aangeboren cataract komt regelmatig voor als onderdeel van andere aandoeningen zoals:

Intra-uteriene infecties

In de baarmoeder ontwikkelt de patiënt reeds een infectie. Dit gebeurt bij volgende infecties:

Symptomen: Vertroebeling van de ooglens

Bij dubbelzijdige (bilaterale) cataract is meestal sprake van een onderliggende aandoening, terwijl eenzijdige (unilaterale) cataract veelal sporadisch optreedt, al gaat deze vorm soms ook gepaard met andere oogaandoeningen, een trauma, rubella (= een infectie in de baarmoeder) of een andere infectie. De symptomen van aangeboren cataract zijn meestal anders dan die van de vaker voorkomende leeftijdsgebonden cataract die optreedt bij ouderen. De symptomen zijn overigens bij de geboorte meestal maar niet steeds zichtbaar. Sommige soorten cataract zijn namelijk progressief wat verklaart waarom de arts dit bij de geboorte niet altijd opmerkt.

Wanneer de ouders een foto nemen van de pasgeboren patiënt, ontbreekt de "rode ogen"-gloed in foto's. Het is ook mogelijk dat hierbij een verschil te zien is tussen de twee ogen. De troebele grijze of witte pupil is duidelijk te zien. Deze heeft normaal gezien een zwarte kleur. Daarnaast vertoont de patiënt zich met nystagmus. Dit is de medische term voor ongebruikelijk snelle oogbewegingen. De patiënt is voorts visueel niet bewust van de wereld om zich heen indien de cataract in beide ogen optreedt. Ook treedt mogelijk fotofobie op; de patiënt is met andere woorden overgevoelig voor licht.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

De diagnose van cataract gebeurt meestal reeds bij de geboorte. De oogarts voert bij de jonge patiënt een volledig oogonderzoek met een spleetlamponderzoek (= oftalmoscopie) uit. Hij verwijdt hiervoor de pupillen via speciale oogdruppels, in medische termen gekend als “mydriatica”. Soms onderzoekt een kinderarts die ervaring heeft met erfelijke aandoeningen ook het kind.

Diagnostisch onderzoek

Een bloedonderzoek en radiografisch onderzoek of een CT-scan van de hersenen zijn soms nodig om de diagnose van een onderliggende aandoening te bevestigen.

Differentiële diagnose

Mogelijk verwart de arts aangeboren cataract met een retinoblastoom, premature retinopathie (netvliesaandoening als gevolg van een vroeggeboorte), chorioretinaal coloboom, toxocariase, de ziekte van Coats, een glasvochtbloeding en andere netvliestumoren.

Behandeling oogaandoening: Oog afplakken, cataractoperatie

Een behandeling voor milde aangeboren cataract is niet altijd nodig, omdat dit het gezichtsvermogen niet steeds aantast. Matige tot ernstige cataract die het gezichtsvermogen bedreigt of cataract die slechts één oog aantast, vereist een cataractoperatie. Verder implanteert de arts mogelijk een intraoculaire lens in het oog, waardoor ook de kans op secundair glaucoom verlaagt. Een contactlens is in ieder geval nodig als de patiënt geen intra-oculaire lens krijgt. Voorts krijgen de ouders de aanbeveling om het goede oog af te plakken, zodat het jonge patiënt gedwongen is om het zwakke oog te gebruiken. Op deze manier valt amblyopie (een lui oog) te voorkomen. Verder behandelt de arts een eventueel onderliggende aandoening die cataract veroorzaakt.

Prognose aangeboren staar

De staaroperatie waarbij de chirurg de troebele lens verwijdert, is meestal een veilige, effectieve procedure. Wel is een regelmatig controlebezoek bij de oogarts nodig. De meeste patiënten hebben voor de operatie een zekere mate van een "lui oog" (amblyopie) en hebben na de operatie een ooglapje of pleister nodig. De visuele prognose van pasgeboren patiënten die snel een operatie krijgen (binnen de eerste zes weken) is uitstekend.

Complicaties congenitale cataract

Amblyopie, glaucoom en netvliesloslating en volledige blindheid treden mogelijk op wanneer een cataractpatiënt geen behandeling krijgt. Enkele complicaties zijn mogelijk na een cataractoperatie, al is de kans hierop wel gering: bloedingen, een infectie of een ontsteking. Voorts is het risico op het ontwikkelen van een ander type cataract groter bij reeds geopereerde cataractpatiënten. Hiervoor is dan een operatie of laserbehandeling nodig. Tot slot ontwikkelt de patiënt mogelijk complicaties naar aanleiding van een aangeboren ziekte.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Cataract (staar), een veel voorkomende oogaandoeningCataract (staar), een veel voorkomende oogaandoeningCataract (beter bekend als grijze staar, grauwe staar of simpelweg staar) is een vertroebeling van de ooglens. Hierdoor…
Oogziekte cataract: symptomen, oorzaken & behandelingOogziekte cataract: symptomen, oorzaken & behandelingCataract is een oogprobleem dat voor heel wat ongemak kan zorgen. Je ooglens gaat geleidelijk aan vertroebelen en je zic…
Staar aan de ogen: symptomen, operatie & nastaar laserenStaar aan de ogen: symptomen, operatie & nastaar laserenWat is staar aan de ogen en hoe kan staar worden verholpen? Staar is een troebele ooglens. Staar wordt ook wel 'cataract…
Aandoening van het oog: cataract (staar)Aandoening van het oog: cataract (staar)Deze oogaandoening wordt ook wel grijze- of grauwe staar genoemd. Cataract is een aandoening dat de lens in het oog vert…

Rommelende darmen: oorzaak gerommel en geborrel in de buikRommelende darmen: oorzaak gerommel en geborrel in de buikLast van rommelende darmen en darmgeluiden? Als je darmen rommelende geluiden maken, kan dat komen door overmatig gas in…
Conjunctivitis: Ontsteking van het oogbindvliesConjunctivitis: Ontsteking van het oogbindvliesBij conjunctivitis, een veel voorkomend oogprobleem, is het bindvlies van het oog ontstoken. De patiënt heeft hierdoor e…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Rakesh Ahuja, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • The role of primary intraocular lens implantation in the risk of secondary glaucoma following congenital cataract surgery: A systematic review and meta-analysis, geraadpleegd op 7 oktober 2019
  • Cataracts in Children, Congenital and Acquired, http://eyewiki.aao.org/Cataracts_in_Children,_Congenital_and_Acquired, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Congenital Cataract Background, http://emedicine.medscape.com/article/1210837-overview#showall, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Congenital Cataract Clinical Presentation, http://emedicine.medscape.com/article/1210837-clinical#showall , geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Congenital Cataract Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/1210837-differential, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Congenital Cataract Workup, http://emedicine.medscape.com/article/1210837-workup#showall, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Congenital cataract, https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001615.htm, geraadpleegd op 24 mei 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 01-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.