Convergentie-insufficiëntie: Dichtbij zien gaat moeilijk

Convergentie houdt in dat de ogen zich naar de neus richten bij het kijken op korte afstand. Bij convergentie-insufficiëntie hebben de ogen moeite om samen te werken wanneer een voorwerp zich vlakbij de ogen bevindt, en richten ze zich niet (voldoende) naar de neus. Enkele voorbeelden waarbij deze oogafwijking voorkomt, omvatten lezen, sporten, knutselen enzovoort. De patiënt ervaart hierdoor in het dagelijks leven heel wat hindernissen. Convergentie-insufficiëntie valt via een standaard oogonderzoek op te sporen. Over het algemeen is een behandeling via oogoefeningen zeer succesvol, al is soms een prismabril vereist, en zeer zelden ook chirurgie. Het onderhouden van de oogoefeningen is meestal wel nodig zodat de problemen niet terugkeren.

• Synoniemen convergentie-insufficiëntie
• Epidemiologie oogprobleem
• Risicofactoren oogafwijking
• Oorzaken: Samenwerking ogen gaat moeilijk
• Symptomen: Dichtbij zien en lezen zijn bemoeilijkt
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling oogafwijking: Oogoefeningen, prismabril, chirurgie
• Prognose oogafwijking

Synoniemen convergentie-insufficiëntie

Convergentie-insufficiëntie is ook gekend onder deze synoniemen

• Convergentieproblemen
• Convergentiezwakte

Epidemiologie oogprobleem

Convergentie-insufficiëntie is een veel voorkomend probleem waarbij vrouwen vaker getroffen zijn dan mannen. Exacte cijfers en meer informatie zijn niet gevonden in de geraadpleegde bronnen.

Risicofactoren oogafwijking

Veelal is convergentie-insufficiëntie familiaal bepaald. Dit houdt in dat het risico op het krijgen van deze oogaandoening verhoogt wanneer andere familieleden ook lijden aan convergentie-insufficiëntie. Tevens resulteert een langdurig computergebruik mogelijk in convergentie-insufficiëntie. De patiënt lijdt dan aan het Computer Vision Syndroom. Andere visueel veeleisende taken verhogen wellicht ook het risico. Convergentie-insufficiëntie komt tot slot meer voor bij bepaalde medische problemen.

Oorzaken: Samenwerking ogen gaat moeilijk

Normaal gezichtsvermogen

Voor het normaal gezichtsvermogen werken de ogen samen om een enkel beeld te vormen. Dit houdt in dat de pupil- en lensvorm lichtjes wijzigen wanneer de patiënt van een object in de verte kijkt naar een object vlakbij bijvoorbeeld. Daarnaast bewegen de ogen ook een beetje in de richting van de middellijn, wat gekend is als “convergentie”. De coördinatie van deze veranderingen gebeurt door het oog en de hersenen. Hierdoor is een persoon in staat om een enkel, gericht beeld waar te nemen. Bij het lezen, werken met de computer, knutselen enzovoort coördineren de ogen en hersenen eveneens de snelle, complexe oogbewegingen die nodig zijn om een pagina te scannen.

Convergentie-insufficiëntie

Bij convergentie-insufficiëntie hebben de hersenen en ogen problemen met de coördinatie van deze veranderingen. Eén van de ogen zet zich soms naar buiten in plaats van te convergeren in de richting van de middellijn. Dit maakt het moeilijk voor de ogen om samen te werken. Soms situeert het probleem zich bij onvoldoende sterke oogspiertjes, of hebben de ogen problemen met het langdurig fixeren. Een wazig gezichtsvermogen, dubbelzien, vermoeidheid van de ogen, of één oog sluiten om te kunnen het lezen zijn enkele gevolgen van deze convergentie-insufficiëntie. De exacte oorzaak hiervan is niet bekend. Een genetische aandoening of een medische aandoening zoals de ziekte van Alzheimer (vorm van dementie met uiteindelijk ernstig geheugenverlies), de ziekte van Graves, de ziekte van Parkinson, een hoofdletsel (zoals een whiplash), een hersenschudding (mild hersenletsel door stoot tegen schedel met symptomen aan geheugen en gedrag) en myasthenia gravis (chronische auto-immuunaandoening met spierzwakte aan het gezicht = gezichtszwakte, de ledematen en de ogen) veroorzaken mogelijk ook deze oogafwijking.

Symptomen: Dichtbij zien en lezen zijn bemoeilijkt

De patiënt ervaart de symptomen veelal wanneer de ogen op korte afstand moeten samenwerken, zoals bij het lezen. De symptomen komen meestal tot uiting bij langdurig gebruik van de ogen. De symptomen presenteren zich meer bij tieners en twintigers, maar vlakken nadien af.

Mogelijke symptomen zijn dubbelzien, frequent de plaats verliezen bij het lezen en moeite met concentreren op wat de patiënt leest waardoor herlezen vaak nodig is. Woorden lijken daarnaast te bewegen, springen, zwemmen, drijven en lopen door elkaar. Hoofdpijn, slaperigheid bij het lezen, vermoeidheid van de ogen en een wazig gezichtsvermogen zijn andere symptomen. Bij sommige patiënten draait het oog naar buiten als hij verder leest, net op hetzelfde moment dat hij ook wazig ziet. Anderen sluiten de ogen of loensen terwijl ze lezen. Ook in de ogen wrijven komt voor. De patiënt vermijdt hierdoor vaak oogcontact en hij voert verder ook weinig of geen activiteiten uit waarbij hij dieptezicht nodig heeft (spelletjes, sport, knutselen enzovoort). Enkele andere fysieke symptomen omvatten een merkbaar hoger gehouden schouder, een vaak getild hoofd met hierdoor een slechte houding wanneer de patiënt de ogen op iets vlakbij moet richten. Daarnaast morst de patiënt frequent of stoot hij regelmatig objecten om of loopt hij tegen deuren, meubels en andere stilstaande objecten. Maar ook het vangen van ballen of andere bewegende objecten is bemoeilijkt. Verder struikelt hij op oneffen oppervlakken, trappen en stoepranden. Tot slot komen bewegingsziekte (reisziekte) en/of vertigo (duizeligheid) voor.

Diagnose en onderzoeken

De oogarts voert een grondig oogonderzoek uit via een spleetlamponderzoek, wat in medische termen gekend is als “oftalmoscopie”. Hij test eveneens de gezichtsscherpte van de patiënt. Daarnaast onderzoekt hij de samenwerking van de ogen wanneer de patiënt de ogen ergens op focust. Dit doet hij met elk oog afzonderlijk en met de ogen samen. Het testen van de samenwerken van de ogen is belangrijk want een patiënt heeft mogelijk een zicht van 20/20 maar toch nog convergentie-insufficiëntie. Normaal gezien is de oogarts met deze onderzoeken in staat om de diagnose van convergentie-insufficiëntie te bevestigen en zijn geen verdere onderzoeken nodig.

Behandeling oogafwijking: Oogoefeningen, prismabril, chirurgie

Zelfzorg

Specifieke oogoefeningen via oogyoga of aangereikt door een orthoptist, behandelen de convergentie-insufficiëntie. Ook zijn hiervoor enkele computerprogramma’s beschikbaar. Meestal verminderen of verdwijnen deze symptomen vrij snel nadat de patiënt regelmatig de oefeningen heeft beoefend. Het volledig corrigeren van de convergentie-insufficiëntie is veelal niet volledig mogelijk op deze manier.

Professionele medische zorg

De oogarts schrijft mogelijk een speciale prismabril voor het lezen voor als de oogoefeningen niet helpen. In zeer zeldzame gevallen is een oogspieroperatie vereist.

Prognose oogafwijking

Concentratieproblemen en trager lezen komen veelvuldig voor bij convergentie-insufficiëntie, maar deze symptomen verminderen of verdwijnen door de behandeling. De patiënt onderhoudt best de oogoefeningen om een afdoend resultaat te behouden.