Ziekte van Buerger: Pijn aan en zweren op voeten en handen
De ziekte van Buerger is vorm van vasculitis, een ontsteking van de kleine en middelgrote bloedvaten. Door de ziekte zijn de bloedvaten in de armen en benen verstopt, waardoor pijn, weefselschade, een andere huidskleur en nog enkele andere symptomen optreden. De meeste patiënten zijn mannen uit Azië of Oost-Europa die (zwaar) roken. Stoppen met roken is dan ook essentieel bij de behandeling van de progressieve ziekte. Daarnaast is chirurgie vereist om de schade aan de weefsels te herstellen. De ziekte van Buerger werd voor het eerst beschreven door de Amerikaanse chirurg Leo Buerger in 1908.
Synoniemen van de ziekte van Buerger
De ziekte van Buerger is eveneens gekend als "thrombangiitis obliterans".
Epidemiologie en risicofactoren
De geschatte prevalentie van de ziekte van Buerger bedraagt 12,6-20 gevallen per 100.000 inwoners. De zeldzame aandoening treft vooral mannen op middelbare leeftijd die zwaar
roken (sigarenrokers, marihuanagebruikers en ook pruimtabak- en snuiftabakrokers). Mannen van Aziatische en Oost-Europese afkomst, die tussen de twintig en veertig jaar oud zijn, lopen het grootste risico op het ontwikkelen van de ziekte. Kinderen en ouderen zijn haast nooit getroffen door de ziekte van Buerger.
Oorzaken aandoening
Bij de ziekte van Buerger zijn de slagaders en aders ontstoken, vooral van de onderste ledematen. Dit is een zeldzame vorm van een vorm van
vasculitis, de
medische term voor een bloedvatontsteking. Hierbij zijn de bloedvaten afgesloten waardoor de bloedsomloop verstoord is. Het is onbekend wat de precieze oorzaak is van de ziekte van Buerger.
Symptomen: Pijn aan en zweren op voeten en handen
De patiënt heeft last van
bloedproppen, vooral aan de onderste ledematen. Bij het lopen heeft hij
pijn of een
branderig gevoel in de
onderbenen en
voeten. Deze pijn en gevoeligheid treden ook in de
handen of onderarmen op. De pijn komt en gaat in het begin maar neemt steeds toe. Op de
tenen en vingers ontstaan tevens open
huidzweren. De huidskleur op de vingers en tenen wijzigt naar een bleke, rode of soms zelfs blauwachtige kleur (
blauwe vingers).
Koude handen en voeten komen hierbij tot slot voor.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt de patiënt aan de hand van de symptomen. Zo heeft de patiënt mogelijk tekenen van een infectie in de getroffen gebieden. Daarnaast zijn zweren op de handen of voeten mogelijk die niet genezen (
slechte wondgenezing). Tot slot heeft de patiënt steeds toenemende pijn in de onderbenen, voeten, handen of de onderarmen. De handen en voeten voelen mogelijk koud aan. Daarnaast informeert de arts bij de patiënt of hij al dan niet (zwaar) rookt. De arts noteert al zijn bevindingen en hij houdt tevens rekening met de
medische voorgeschiedenis van de patiënt. Om zeker te zijn van de diagnose, zijn bijkomende diagnostische onderzoeken vereist.
Diagnostisch onderzoek
Een verder
bloedonderzoek en andere beeldvormende onderzoeken zoals een
angiografie (röntgenfoto van de bloedvaten) en een
arteriografie (beeldvormend onderzoek: slagader van een ledemaat wordt ingespoten met een kleurstof; op beeld valt dan een mogelijke verstopping te zien) zijn nodig om de weefselschade te beoordelen.
Differentiële diagnose
De symptomen van de ziekte van Buerger lijken soms op andere aandoeningen zoals:
Behandeling: Rookstop en chirurgie
De arts kijkt naar de ernst en uitgebreidheid van de symptomen, de leeftijd, medische geschiedenis en algemene conditie van de patiënt, de verwachte termijn dat de ziekte duurt en de mogelijkheid om
medicatie in te nemen en behandelingen te volgen. Uiteraard speelt de persoonlijke voorkeur en mening van de patiënt ook een rol in het behandelplan dat de arts opstelt. Voor de ziekte van Buerger bestaat geen effectieve behandelingsmethode. Enkele ondersteunende behandelingen zijn echter mogelijk via zelfzorg en via professionele medische zorg.
Zelfzorg
De patiënt stopt met
roken en met alle andere vormen van het gebruik van tabak, dus ook van elektronische sigaretten.
Professionele medische zorg
De arts voert een operatie uit om het bloed naar de aangetaste weefsels te brengen. Andere vormen van chirurgie hebben het doel om de pijn te verminderen en (delen van) de beschadigde ledematen te verwijderen. Deze operatie gebeurt vaker bij patiënten die gedurende meer dan twintig jaar gerookt hebben. Dankzij medicatie ontspannen de bloedvaten soms, waardoor de bloedtoevoer naar weefsels verbetert.
Complicaties bloedvatziekte
De patiënt heeft een andere manier van lopen door de pijn. Voorts ontwikkelt de patiënt mogelijk zweren waarbij
gangreen (afsterven van weefsel met wijzigingen aan de huid) ontstaat (weefschade of dood weefsel). Hierdoor verwijdert de chirurg soms het dode weefsel (
amputatie). Bij een klein aantal patiënten verlaagt de ziekte van Buerger de bloedtoevoer naar het hart, de buik of de
hersenen.
Prognose bloedvataandoening: Weefselschade
Bij patiënten met de bloedvataandoening die stoppen met roken, valt een amputatie in 94% van de gevallen te voorkomen. Wanneer dit niet gebeurt, is in 43% van de gevallen een amputatie van een (deel van) een ledemaat nodig. Zelden komen patiënten te overlijden aan de ziekte van Buerger.
Preventie: Stoppen met roken van tabak
Het verergeren van de ziekte valt te voorkomen door zich warm te kleden bij koude temperaturen, al brengt de patiënt best geen lange tijd in koude temperaturen door. Verder is het van essentieel belang om direct te stoppen met roken en alle tabaksproducten te vermijden.
Lees verder