Ziekte van Sever: Pijnlijke hielaandoening bij kinderen
De ziekte van Sever is een pijnlijke hielaandoening bij kinderen die het gevolg is van een ontsteking (zwelling) van de groeischijf in de hiel. Het hielbeen van het kind groeit bij deze aandoening sneller dan de spieren, pezen en ligamenten in het been. Sportactiviteiten op een harde ondergrond en slecht schoeisel verhogen het risico op deze aandoening. Rust, geschikt schoeisel en enkele medische behandelingen verbeteren de symptomen. De patiënt met deze hielblessure geneest meestal spontaan binnen een paar weken of een paar maanden. Geschikt schoeisel voorkomt in veel gevallen deze aandoening. De ziekte van Sever, die eveneens bekendstaat als "calcaneale apophysitis", werd voor het eerst beschreven door Sever in 1912.
Epidemiologie: Bij kinderen
Vooral kinderen tussen 8 en 14 jaar oud lijden aan dit syndroom. De aandoening treedt meestal op tijdens de groeispurt van de adolescentie. De exacte prevalentie is niet bekend, maar deze ziekte is wel de meest voorkomende oorzaak van
hielpijn bij kinderen. Vooral jonge kinderen die actief zijn in de sport zijn aangetast. Jongens zijn vaker getroffen dan meisjes.
Oorzaken pijnlijke hielaandoening: Sportieve activiteiten
Tijdens de groeispurt van de vroege puberteit, groeit het hielbeen (calcaneus) soms sneller dan de beenspieren en pezen. Dit leidt tot zeer strakke en overbelaste spieren en pezen, waardoor de hiel minder flexibel is en druk uitoefent op de groeischijf. De achillespees is de sterkste pees die zich vasthecht aan de groeischijf van de hiel. Na verloop van tijd treedt schade op aan de groeischijf door herhaalde belasting (kracht of druk) op de reeds strakke achillespees. Als gevolg hiervan ontstaat zwelling, gevoeligheid, en de
pijn die typisch is bij de ziekte van Sever. Dergelijke spanning en overbelasting is het gevolg van lichamelijke activiteiten en sporten (rennen en springen) op een harde ondergrond.
Andere mogelijke oorzaken zijn zeer zwaar
overgewicht en te lang rechtstaan (waardoor constant druk op de hiel terechtkomt). De ziekte van Sever komt ook vaker voor als de patiënt andere voetproblemen heeft zoals
platvoeten.
Symptomen: Pijn aan hiel en moeite met lopen
Één of beide voeten zijn aangetast. De symptomen beginnen meestal geleidelijk. De patiënt heeft pijn aan de achterkant of onderkant van de hiel en deze ziet er tevens gezwollen en rood uit. De pijn heeft verergert bij het
wandelen, rennen of springen. Door de pijn loopt de patiënt mank en ook loopt hij op de tenen. Bij het ontwaken is de patiënt stijf in de voeten. De getroffen hiel is meestal gevoelig en wanneer iemand in de hiel knijpt (aan beide kanten) resulteert dit in pijn. Haast elke beweging van de enkel doet pijn en ook zwelt de hiel op. Tijdens rust verminderen de symptomen.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De patiënt vertelt de arts de geschiedenis van de symptomen. De arts onderzoekt op zijn beurt de voet en enkel. Onderzoeken zijn niet nodig, tenzij de diagnose niet zeker is.
Diagnostisch onderzoek
Om andere aandoeningen die hielpijn veroorzaken uit te sluiten, voert de arts een radiografisch onderzoek (=
röntgenfoto), een
echografie, een
CT-scan of een
MRI-scan uit.
Differentiële diagnose
De ziekte van Sever lijkt op de
ziekte van Osgood-Schlatter, een aandoening die de botten in de knieën treft en pijn en zwelling onder de knie veroorzaakt. Ook een achillespeesaandoening, een hielbeenfractuur,
osteomyelitis (
ontsteking van het beenmerg) en
tarsale coalitie (voetaandoening met vergroeide botten) vormen een differentiële diagnose.
Behandeling ziekte van Sever
Zelfzorg
De patiënt draagt geschikt
schoeisel, bijvoorbeeld sportschoenen voor sportieve activiteiten. Ijs op de hiel vermindert voorts de hielpijn. Heeft de patiënt hielpijn bij het sporten, dan stopt of mindert hij deze activiteiten zodat de ontsteking geneest. Meestal is een tijdelijke stop van enkele weken nodig.
Steunkousen, een elastische band en andere orthopedische hulpmiddelen ondersteunen de hiel. De patiënt mag tot slot ijs in een handdoek wikkelen en vervolgens toepassen op de pijnlijke hiel. Dit doet hij twee à drie keer per dag gedurende ongeveer twintig minuten.
Professionele medische zorg
De behandeling is gericht op pijnbestrijding. Soms immobiliseert de arts het onderbeen en de enkel via een gipsverband bij ernstige pijn. Dankzij fysiotherapie leert de patiënt de kuitspier (gastrocnemius) uitrekken. De arts schrijft
geneesmiddelen voor (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID's)), zoals
ibuprofen om de pijn en ontsteking te verminderen.
Aspirine bij kinderen is niet toegelaten want hierdoor ontstaat mogelijk het
Reye-syndroom.
Prognose is uitstekend
De vooruitzichten van ziekte van Sever zijn uitstekend. De patiënt geneest veelal volledig binnen twee weken à twee tot drie maanden. Soms keren de symptomen terug en is een verdere behandeling nodig. In principe veroorzaakt de aandoening geen blijvende problemen. Zodra de groeispurt voltooid is, keren de symptomen niet meer terug.