Akoestisch neuroom: Goedaardige tumor in hersenzenuw

Een akoestisch neuroom is een goedaardige tumor die groeit in de achtste hersenzenuw, ook bekend als de "nervus vestibulocochlearis". Deze zenuw verbindt de hersenen en het oor met elkaar. Het éne deel van de achtste hersenzenuw verzendt geluid naar de hersenen, terwijl het andere deel verantwoordelijk is voor de informatieoverdracht over het evenwicht van het binnenoor naar de hersenen. Deze goedaardige tumoren verspreiden zich niet naar andere lichaamsdelen. Ze groeien echter langzaam en leiden dan soms tot schade aan belangrijke zenuwen en hersenstructuren. De eerste symptomen zijn onder andere enkelzijdig gehoorverlies, evenwichtsstoornissen of duizeligheid, oorsuizen, en een gevoel van volheid in het oor. De behandeling bestaat uit observatie, een chirurgische verwijdering of bestraling.

• Synoniemen tumor in gehoorzenuw
• Epidemiologie aandoening
• Oorzaken en risicofactoren akoestisch neuroom
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Radiochirurgie en chirurgie
• Prognose en complicaties goedaardige tumor op gehoorzenuw

Synoniemen tumor in gehoorzenuw

Een akoestische neuroma (AN) is ook gekend onder deze synoniemen:

• acusticusneurinoom
• akoestisch neurilemmoom
• akoestisch neurinoom
• brughoektumor
• vestibulair schwannoom

Epidemiologie aandoening

Akoestische neuromen verschijnen bij ongeveer 3,5 op de 100.000 mensen. Dit zijn ongeveer 7,5% van alle hersentumoren. 95% van de akoestische neuromen zijn unilateraal. Ze komen met andere woorden slechts aan één kant voor. De meeste akoestische neuromen zijn gediagnosticeerd bij patiënten tussen de leeftijd van dertig en zestig jaar oud.

Oorzaken en risicofactoren akoestisch neuroom

Patiënten met de genetische aandoening neurofibromatose type 2 (NF2) (neurologische afwijking met afwijkingen aan huid en ogen) lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van akoestische neuromen. De meeste tumoren verschijnen echter spontaan. Ze komen dan voor bij patiënten zonder familiale geschiedenis van de ziekte. Andere risicofactoren omvatten harde geluiden, een parathyroïd neuroom (medische term: een goedaardige schildkliertumor) en blootstelling aan lage stralingsniveaus in de kindertijd.

Symptomen

Kleine neuromen geven zelden symptomen. De symptomen verschijnen meestal alleen wanneer de tumor groot genoeg is om druk op de omliggende zenuwen te veroorzaken. één van de meest voorkomende symptomen is een geleidelijk verlies van het gehoor aan één kant (eenzijdig gehoorverlies). Dit gehoorverlies gebeurt meestal geleidelijk, maar soms ontstaat dit heel plotseling (plotselinge doofheid). Naast het gehoorverlies treden volgende mogelijke symptomen op:

• een onhandige of wankele gang
• evenwichtsproblemen
• gevoel van volheid in het oor
• gevoelloosheid en tintelingen in het gezicht of oor
• hoofdpijn (soms hoofdpijn bovenop het hoofd)
• lagoftalmie (symptoom waarbij de patiënt de oogleden niet meer volledig kan sluiten)
• moeite met het begrijpen van spraak
• oorsuizen (tinnitus aurium)
• pijn in het gezicht (gezichtspijn) of oor (oorpijn)
• problemen met het gezichtsvermogen
• slikproblemen en heesheid
• smaakveranderingen
• vermoeidheid
• verstopte oren
• vertigo (duizeligheid)
• verwardheid
• zwakte aan het gezicht

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij gehoorverlies of andere neurologische symptomen, is het verstandelijk om deze symptomen bij te houden. De arts bevraagt de patiënt namelijk over de geschiedenis van de klachten. Voor het diagnosticeren van de aandoening, zijn diverse gespecialiseerde onderzoeken nodig.

Diagnostisch onderzoek

De arts voert een speciaal onderzoek uit waarbij hij de reactie van de hersenstam op geluidsprikkels test. Dit onderzoek is gekend als een auditory brainstem evoked potential (BERA-test). Zowel de hersenstam als neurologische symptomen zijn hiermee in beeld te brengen. Voorts detecteert een electronystagmografie veranderingen in oogbewegingen die het gevolg zijn van binnenoorproblemen. Via een MRI-scan en CT-scan krijgt de arts tot slot een beeld van de binnenkant van het hoofd.

Differentiële diagnose

Een akoestisch neuroom is moeilijk te diagnosticeren, omdat de symptomen vergelijkbaar zijn met diverse middenoorproblemen. Daarom zijn meerdere onderzoeken nodig om de diagnose te bevestigen.

Behandeling: Radiochirurgie en chirurgie

De arts bekijkt eerst of een behandeling nodig is, want dit hoeft niet steeds bij een erg klein akoestisch neuroom. Wel blijft de arts regelmatig de tumor opvolgen via een MRI-scan. Maar een behandeling is soms toch nodig, want anders ontstaat een waterhoofd (te veel hersen- en ruggenmergvocht in de schedel). Bij de behandeling houdt de arts rekening met de leeftijd, de algemene gezondheid, de groeisnelheid van de tumor, en de grootte van de tumor van de patiënt. Uiteraard bekijkt hij ook de ernst van de symptomen en de invloed hiervan op het leven.

Radiochirurgie

Stereotactische radiochirurgie stopt de groei van een kleine tumor. De arts bestraalt dan een klein, bepaald gebied van het hoofd. De behandeling is niet invasief, maar wel neemt erg veel tijd in beslag. Zo duurt het soms maanden of zelfs jaren alvorens de tumor verwijderd is. Daarom past de arts deze procedure meestal alleen toe voor zeer kleine tumoren. Maar deze procedure is ook nodig wanneer een operatie te riskant is of na een operatie resttumoren aanwezig blijven.

Chirurgie

Chirurgie is nodig bij een grote of snel groeiende tumor, of wanneer de tumor vlakbij een belangrijke hersenenstructuur groeit. Tijdens de operatie verwijdert de chirurg de tumor door de schedel of door het oor zelf. De hersteltijd varieert van een paar dagen tot enkele weken. Deze operatie kent verschillende complicaties en risico's. Deze omvatten:

• aanhoudende hoofdpijn
• een volledig verlies van het gehoor
• evenwichtsproblemen
• het lekken van cerebrospinale vloeistof (hersenvocht) uit de incisie (insnijding)
• oorsuizen
• verzwakte gezichtsspieren

Prognose en complicaties goedaardige tumor op gehoorzenuw

De snelle diagnose en ook eventuele behandeling zijn belangrijk want het reeds verloren gehoor komt niet terug na de behandeling. Een onbehandelde aanhoudende groei van de tumor bedreigt de neurologische functies en is mogelijk levensbedreigend. Grote akoestische neuromen zijn potentieel ernstig door de ophoping van vocht in de hersenen (waterhoofd). Maar meestal bereikt de patiënt dit stadium niet en gebeurt reeds eerder een behandeling. Soms houden enkele symptomen zoals gehoorverlies en oorsuizen toch aan ondanks de behandeling(en). Bij ongeveer 5% van de patiënten keert de tumor ook terug.

Lees verder

• Hersenzenuwen: Functie en schade aan craniale zenuwen
• Cholesteatoom: Tumor in middenoor achter het trommelvlies
• Gezonde oren: Tips voor bescherming van gehoorvermogen
• Hersentumor: Soorten, typen, symptomen en behandeling
• Perceptief en geleidend gehoorverlies: Oorzaken en symptomen