Galblaasaandoeningen: oorzaken aandoeningen aan de galblaas

Galblaasaandoeningen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ook komen galblaasaandoeningen meer voor bij mensen die te zwaar zijn en bij mensen boven de 35 jaar. De galblaas is een klein peervormig orgaan, dat aan de onderkant van de lever ligt, rechts boven in de buik. De galblaas dient als opslagplaats voor gal dat wordt geproduceerd door de lever. Gal is een vrij dikke, geelgroenige vloeistof, dat een belangrijke rol speelt bij het verteren van vetten in de dunne darm.

• Galblaasaandoeningen
• Symptomen aandoeningen aan de galblaas
• Galstenen
• Wat zijn galstenen?
• Risicofactoren
• Cholecystitis
• Acute cholecystitis
• Chronische cholecystitis
• Cholelithiasis en choledocholithiasis
• Acalculeuze galblaasaandoening
• Galwegontsteking of cholangitis
• Ontsteking van een grote galweg
• Primaire Scleroserende Cholangitis (PSC)
• Galblaaskanker
• Galblaaspoliepen
• Gangreen van de galblaas

Galblaasaandoeningen

De meeste galblaasaandoeningen worden veroorzaakt door een ontsteking of door irritatie van de galblaaswand, dat bekendstaat als 'cholecystitis'. Cholecystitis is meestal het gevolg van een galsteen die de galblaasbuis afsluit. Dit kan uiteindelijk leiden tot tot afsterven van de cellen (necrose) en ruptuur. Andere ziekten van de galblaas omvatten galblaaspoliepen en galblaaskanker.

Symptomen aandoeningen aan de galblaas

Wanneer één van de galwegen geblokkeerd raakt en er sprake is van een galwegobstructie, dan kan dit gepaard gaan met de volgende symptomen:

• gebrek aan eetlust
• gewichtsverlies
• algehele malaise
• koorts
• rillingen
• zwakte
• misselijkheid
• braken
• donkere urine / bruine urine
• een acute buikpuin
• een gezwollen galblaas
• een kleigekleurde ontlasting of vettige ontlasting
• galblaaspijn of pijn in de galblaas
• galkoliek (hevige buikpijn als gevolg van een galsteen die galweg blokkeert)
• geelzucht (een gele verkleuring van de huid of ogen)
• jeukende huid
• pijn in de rechterbovenkant van de buik
• uitstralingspijn naar de rug of onder het rechter schouderblad

Galstenen

Wat zijn galstenen?

Galstenen ontwikkelen zich wanneer stoffen in de gal (zoals cholesterol, galzouten en calcium) vaste deeltjes vormen die de doorgang naar de galblaas blokkeren. De kans op de vorming van galstenen is groter wanneer de galblaas zich structureel onvoldoende leegknijpt bij de maaltijd. Hierdoor kan de achtergebleven galvloeistof gaan indikken, waardoor er een galsteen kan ontstaan. Galstenen kunnen zo klein als een zandkorrel of zo groot als een golfbal.

Risicofactoren

Tal van factoren dragen bij aan het risico op galstenen, zoals onder meer:

• overgewicht of obesitas;
• veel (onverzadigd) vet eten (verhoogd cholesterolgehalte);
• diabetes;
• leeftijd: 60 jaar of ouder;
  Overgewicht is een risicofactor / Bron: Istock.com/VladimirFLoyd
• het nemen van medicijnen die oestrogeen bevatten;
• erfelijke factoren;
• geslacht: vrouwen hebben meer kans op galstenen.

Cholecystitis

Cholecystitis is de meest voorkomende galblaasaandoening. Het wordt ook wel kortweg 'galblaasontsteking' genoemd. Er is een acute een een chronische variant.

Acute cholecystitis

Acute cholecystitis wordt meestal veroorzaakt door galstenen, maar kan ook het gevolg zijn van diverse tumoren of andere ziekten. Het presenteert zich als pijn in de buik: rechts in de buik, net onder de ribbenkast. De pijn heeft de neiging om direct na een maaltijd op te treden en varieert van scherpe pijn tot doffe pijn die kan uitstralen naar je rechterschouder. Acute cholecystitis kan ook gepaard gaan met koorts, misselijkheid, braken, geelzucht en andersgekleurde ontlasting. Wanneer zich complicaties voordoen als abcesvorming of perforatie, moet er direct chirurgisch worden ingegrepen.

Chronische cholecystitis

Na een aantal aanvallen van acute cholecystitis, krimpt de galblaas en verliest ze haar vermogen om gal op te slaan en gal uit te knijpen bij de maaltijd. Buikpijn, misselijkheid en braken kunnen dan optreden.

Cholelithiasis en choledocholithiasis

Galstenen kunnen blijven steken in de hals van de galblaas of de galwegen. Wanneer de steen zich in de galblaas bevindt, wordt dit 'cholelithiasis' genoemd en wanneer de galsteen zich in de galwegen bevindt, wordt dit aangeduid met de term 'choledocholithiasis'. Wanneer de galblaas op deze manier is afgesloten, kan de gal de galblaas niet verlaten. Dit kan leiden tot een ontstoken en opgezwollen galblaas. Als er een steen de galwegen blokkeert, kan het gal niet van de lever naar de darmen worden getransporteerd. Choledocholithiasis kan leiden tot extreme pijn in het midden van je bovenbuik, koorts, rillingen, misselijkheid en braken.

Acalculeuze galblaasaandoening

Acalculeuze cholecystitis ontstaat zonder de aanwezigheid van galstenen. Dit betreft een acute cholecystitis bij iemand die geen galstenen heeft. Deze aandoening komt zelden voor en is een ernstige ziekte. De ontsteking kan ontstaan na een zware verwonding, een operatie, verbranding, sepsis en levensbedreigende ziekten, bijvoorbeeld bij patiënten die langdurig kunstmatig worden gevoed. De symptomen kunnen bestaan uit buikpijn aan de rechterzijde van je lichaam die uitstraalt naar je schouder. Het eten van voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan vet triggert deze pijn vaak. Dit kan gepaard gaan met klachten als misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel en dunne ontlasting.

Galwegontsteking of cholangitis

Ontsteking van een grote galweg

Bij een galwegontsteking is er sprake van een ontsteking van een grote galweg buiten de lever. De medische term is 'cholangitis'. Deze aandoening ontstaat vaak door een verstopping met een galsteen of (minder vaak) een gezwel.

Primaire Scleroserende Cholangitis (PSC)

Bij primaire scleroserende cholangitis zijn er meerdere galwegen ontstoken en dit leidt uiteindelijk tot verlittekening en afsluiting van de galwegen binnen en buiten de lever. Bij verstopte galwegen ontstaat galstuwing (cholestase) in de lever. Afvalstoffen in de galvloeistof hopen zich op in de lever waardoor er leverschade ontstaat, wat op een gegeven ogenblik kan leiden tot levercirrose.

Galblaaskanker

Kanker van de galblaas is een relatief zeldzame ziekte. De symptomen van galblaaskanker lijken op die van acute cholecystitis: pijn in de rechter buikhelft (rechts in de bovenbuik), misselijkheid en braken, opgeblazen gevoel, jeuk, koorts, verlies van eetlust en (ongewild) gewichtsverlies en geelzucht.

Galblaaspoliepen

Galblaaspoliepen zijn kleine gezwellen in de galblaas en worden vaak toevallig ontdekt tijdens een routine-echografie of na verwijdering van de galblaas (galblaasresectie). Ze zijn meestal goedaardig en geven geen klachten.

Gangreen van de galblaas

Gangreen ontstaat wanneer de galblaas niet meer functioneert als gevolg van onvoldoende doorbloeding. Dit kan optreden als gevolg van onder meer calculeuze cholecystitis.

Lees verder

• Galblaaskanker: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Galblaasontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Galblaaspoliep: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Pijn aan de galblaas: symptomen, oorzaak en behandeling
• Galstenen: symptomen, oorzaken, behandeling en verwijderen