Synechie: Verklevingen tussen oogstructuren

Bij synechie treden vergroeiingen of verklevingen op tussen aangrenzende oogstructuren. De vorming van synechie gebeurt veelal tijdens een ontsteking en de woekering van cellen (cellulaire proliferatie). Dit heeft als gevolg dat de patiënt glaucoom ontwikkelt. Deze verklevingen treden op bij enkele (aangeboren) (oog)aandoeningen, door een operatie of door medicatiegebruik. De patiënt klaagt van hoofdpijn en hij heeft een verminderd gezichtsvermogen door de vergroeiing van de oogstructuren. De oogarts en/of arts behandelt de onderliggende oorzaak van synechie, en hij zet tevens medicijnen in om de verklevingen te verhelpen. Een complicatie van synechie is glaucoom, een oogaandoening waarbij de oogboldruk vaak verhoogd is.

• Synoniemen synechie
• Epidemiologie oogaandoening
• Anatomie
• Soorten verklevingen tussen oogstructuren
• Oorzaken: Oogaandoeningen, medicatie en een operatie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met medicatie
• Complicatie is glaucoom
• Prognose oogziekte

Synoniemen synechie

Synechie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Synechia (enkelvoud)
• Synechiae (meervoud)

Epidemiologie oogaandoening

Synechiae ontwikkelt zich mogelijk op elke leeftijd, maar het risico op deze oogaandoening is hoger op oudere leeftijd omdat de diepte van de voorste oogkamer afneemt met het verouderen. Synechiae komt voorts vaker voor bij vrouwen ten opzichte van mannen.

Anatomie

De iris (regenboogvlies) is het gekleurde deel dat zich binnen het oog bevindt. De pupil is het cirkelvormige zwarte gebied in het midden van de iris waardoor het licht binnenkomt in de ogen. Achter de iris, bevindt zich een lens die het licht scherpstelt voor een goed gezichtsvermogen. De ruimte in de voorkant van de lens bevat een heldere vloeistof, gekend als kamerwater. Kamerwater, wat voeding aan de inwendige oogstructuren verschaft, mondt uit in een maaswerk van kanalen, beter bekend als het trabekelsysteem (trabeculaire netwerk). Dit bevindt zich aan de basis van de iris (of bij de hoek van het oog). Het kamerwater verlaat de ogen door middel van dit trabeculaire netwerk.

Soorten verklevingen tussen oogstructuren

Wanneer zich verklevingenvormen tussen de iris en het hoornvlies of het trabekelsysteem aan de voorkant, is sprake van “synechia iridis anterior” of “anterieure synechie”. De verkleving maakt mogelijk ook deel uit van de iris met de lens aan de achterzijde (lenskapsel), wat dan gekend is als “synechia iridis posterior” of “posterieure synechie”.

Oorzaken: Oogaandoeningen, medicatie en een operatie

Patiënten met synechie hebben meestal een onderliggend onstekingsproces. Posterieure synechie is het gevolg van keratitis (ontsteking van het hoornvlies van het oog), uveïtis (ontsteking van de uvea, de middelste laag van het oog), glaucoom (verhoogde intra-oculaire druk) of cataract (staar: troebele ooglens). Anterieure synechie en posterieure synechie zijn mogelijk ook te wijten aan een oogtrauma of een complicatie van een oogoperatie. Vermoedelijk gebeurt bij een ontsteking een afzetting van fibrine en eiwitten, wat de vorming van verklevingen tussen structuren stimuleert. Synechiae vormt zich wanneer de iris gedurende langere tijd in nauw contact blijft met het hoornvlies en de lens.

Aangeboren

Verschillende patiënten komen ter wereld met abnormaal ontwikkelde ogen. Zij hebben een lagere diepte van de voorste kamer of een abnormaal gevormde iris door bijvoorbeeld neurofibromatose (neurologische afwijking met afwijkingen aan huid en ogen) of irisatrofie (het afsterven van het regenboogvlies). Bij sommige patiënten vormen zich abnormale bloedvaten in de ogen voor de geboorte. Deze oogafwijking is gekend als “premature retinopathie”.

Iritis

Iritis is een oogaandoening waarbij de iris ontstoken is en zwelt. Door de zwelling komt de iris dichterbij het hoornvlies of het lenskapsel. Daarnaast beweegt de iris minder bij iritis. Dit veroorzaakt een langdurige hechting van de iris met de structuren eromheen, wat leidt tot de vorming van synechiae. Iritis treedt op als gevolg van een ophoping van immuuncellen in de iris. De oogaandoening is te wijten aan auto-immuunziekten zoals reumatöide artritis (chronische auto-immuunaandoening met een ontsteking van gewrichten en andere organen), de ziekte van Bechterew of systemische lupus erythematosus. Bacteriële infecties, zoals syfilis (bacteriële infectie via seksueel contact), toxoplasmose (parasitaire infectie met symptomen aan hersenen, longen, hart, ogen en/of lever), tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen) of virussen veroorzaken mogelijk ook iritis. Verwondingen aan het oog veroorzaken hyfemie, een bloeding in de voorste oogkamer. Het opgehoopte bloed resulteert mogelijk in iritis. De kans dat synechiae volgt op iritis verhoogt naarmate iritis chronisch is.

Nauwekamerhoekglaucoom

Het kamerwater in het oog mondt uit in het trabekelsysteem dat zich aan de basis van de iris bevindt (hoek van het oog). Bij sommige patiënten is deze hoek smal, waardoor het kamerwater niet weg kan en accumuleert (zich ophoopt) in het oog. Als gevolg hiervan neemt de druk in het oog toe, waardoor de iris naar voren wordt geduwd. Wanneer dit gebeurt, komt de iris in nauw contact met de cornea of het trabekelsysteem wat de kans op synechiae verhoogt.

Medicatiegebruik

Patiënten met bepaalde oogaandoeningen zoals glaucoom of iritis nemen mogelijk bepaalde medicijnen, zoals cycloplegica of antihistaminica (geneesmiddelen tegen allergische reacties). Deze geneesmiddelen veroorzaken ofwel een voorwaartse beweging of anders een verdikking van de iris, wat leidt tot de vorming van synechiae.

Oogoperatie

Oogoperaties verhogen de kans op synechiae, doordat de kans op infectie en ontsteking van de iris toeneemt.

Symptomen

Een of beide ogen zijn aangetast. De patiënt heeft een verminderde gezichtsscherpte (wazig gezichtsvermogen). Ook hoofdpijn en het zien van halo's rond verlichtende voorwerpen zoals lampen zijn veel voorkomende kenmerken van synechie. Deze symptomen veroorzaken een licht verlies van het gezichtsvermogen. De oogdruk is tevens verhoogd, wat in een latere fase zorgt voor een groter visusverlies. Soms hebben patiënten helemaal geen symptomen.

Diagnose en onderzoeken

Oogonderzoek

De diagnose gebeurt aan de hand van een spleetlamponderzoek, een oftalmoscopie (onderzoek van de achterkant van het oog) met gonioscopie van de hoekstructuren bij glaucoom.

Differentiële diagnose

Volgende aandoeningen verwart de oogarts mogelijk met synechie:

• een choroïdale loslating
• een irismelanoom
• een oogmelanoom
• glaucoom
• herpes simplex
• herpes zoster
• het prikkelbaredarmsyndroom (symptomen van diarree en obstipatie)
• HLA-B27-syndromen
• hyfemie
• lensdislocatie: Verplaatsing van de ooglens
• neurofibromatose type 1
• oculaire hypotonie
• oculaire toxoplasmose (parasitaire ooginfectie)
• phacoanaphylaxis
• premature retinopathie (netvliesaandoening als gevolg van een vroeggeboorte)
• pseudofake pupilblok
• sarcoïdose: Aandoening aan huid, longen, ogen en zenuwstelsel
• scleritis: Ernstige oogontsteking van de harde oogrok (buitenste harde vlies)
• traumatische cataract
• uveïtis

Behandeling met medicatie

De oogarts behandelt de onderliggende oorzaak van synechie. Cycloplegica en mydriatica (oogpupil verwijdende geneesmiddelen) voorkomen en verklevingen en breken deze eveneens af. Anti-inflammatoire geneesmiddelen voorkomen vaak de verdere vorming van synechie. De ontsteking onderdrukken gebeurt met corticosteroïden. Verder gebruikt de patiënt oogdruk verlagende oogdruppels via correcte oogdruppelrichtlijnen. Soms is chirurgie nodig.

Complicatie is glaucoom

Zowel synechia iriris anterior als posterior veroorzaken glaucoom, maar wel met beide met een ander mechanisme.

Prognose oogziekte

Als de pupil met de geneesmiddelen volledig verwijd kan worden tijdens de behandeling van iritis, is de prognose voor herstel van synechie goed.

Lees verder

• Verklevingen (adhesies): Locaties van intern littekenweefsel