Retinale occlusie: Verstopping van bloedvaten van netvlies

De retina (netvlies) is het lichtgevoelige weefsel aan de achterkant van het oog die bedekt is met kegeltjes en staafjes om goed te kunnen zien. Het netvlies heeft om goed te functioneren bloed nodig waarin voeding en zuurstof zit. Tevens voert het bloed afvalstoffen uit de retina af. Het bloed komt bij het netvlies terecht via de slagaders (arteriën) en verlaat het netvlies via aderen (venen). Bij een retinale occlusie, dat mogelijk is bij de afsluiting van zowel aders als slagaders, gaan bloedvaten lekken zodat bloed, vocht en eiwitten in het netvlies terechtkomen en hier schade aanbrengen. De verharding van de slagaders is de grootste oorzaak van deze oogziekte die plots een visusdaling veroorzaakt. De arts behandelt de oogziekte via lasertherapie en medicatie, al zijn de vooruitzichten niet altijd goed. Dit geldt vooral voor patiënten waarbij complicaties zijn opgetreden.

• Soorten retinale occlusie
• Oorzaken: verharding van slagaders
• Risicofactoren verstopping van de bloedvaten van het netvlies
• Symptomen: Plots visusverlies
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via lasertherapie en medicatie
• Prognose is variabel
• Complicaties oogziekte
• Preventie oogaandoening

Soorten retinale occlusie

Retinale arteriële occlusie

Wanneer een bloed aanvoerend bloedvat is afgesloten, is sprake van een retinale arteriële occlusie. Door het tekort aan voeding en zuurstof sterft mogelijk een deel van het netvlies af. Retinale arteriële occlusies komen minder vaak voor dan veneuze occlusies.

Retinale veneuze occlusie

Een afsluiting van een bloed afvoerend bloedvat staat bekend als een retinale veneuze occlusie. Deze netvliesaandoening komt veelal voor bij patiënten boven de vijftig jaar met een geschiedenis van een hart- en vaataandoening.

Oorzaken: verharding van slagaders

Een verstopping van een bloedvat is mogelijk te wijten aan diverse factoren. Vaak ontstaat bij arteriële occlusie een bloedstolsel door een verharding van de slagaders (medische term: arteriosclerose). Cholesterol en andere vetten hopen zich op in de wand van het bloedvat, waardoor deze verdikt. Wanneer deze verdikking openscheurt, komen bloedpropjes in de bloedbaan terecht. De bloedpropjes gaan door de bloedbaan verder maar komen vast te zitten in een nauwer bloedvat, met een afsluiting van het nauwe bloedvat als gevolg.

Risicofactoren verstopping van de bloedvaten van het netvlies

Bij deze aandoeningen of door deze factoren hebben patiënten een grotere kans op problemen met de bloedvaten van de ogen. Hierdoor treedt namelijk sneller arteriosclerose op, ook in de netvlies van het oog.

• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een glasvochtbloeding (plots verlies van het gezichtsvermogen)
• Een hart- en vaataandoening (cardiovasculaire aandoening) zoals een onregelmatig hartritme (aritmie) of een hartklepaandoening
• Een te hoge bloeddruk (hypertensie)
• Een te hoog cholesterolgehalte (hyperlipidemie)
• Glaucoom: verhoogde oogboldruk die schade veroorzaakt aan de oogzenuw
• Intraveneus druggebruik
• Leeftijd: boven de zestig jaar
• Macula-oedeem: zwelling, vochtophoping en verdikking van het centrale deel van het netvlies (= gele vlek)
• Overgewicht (obesitas)
• Roken
• Zeldzame bloedziekten

Symptomen: Plots visusverlies

De ernst van de symptomen varieert en is afhankelijk van de plaats van de verstopping. Meestal ontstaat een plotse (binnen enkele seconden) vermindering van het gezichtsvermogen. In ernstige gevallen treedt zelfs voorbijgaande plotse blindheid op, wat gekend is als “amaurosis fugax” (beroerte in het oog). De patiënt heeft verder een normaal uitziend oog. Het tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen is bovendien pijnloos.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

De oogarts voert een grondig oogonderzoek uit. De gezichtsscherpte is hierbij verminderd tot minder dan vingers tellen. Tevens meet hij via tonometrie de oogdruk. Hij verwijdt ook de pupillen via speciale oogdruppels, gekend als mydriatica, om zo een beeld te krijgen van het netvlies. Bovendien test de arts de pupilreactie van de patiënt. Via een oftalmoscopie, een onderzoek van de achterkant van het oog, verkrijgt de arts een typisch beeld van de retinale occlusie.

Diagnostisch onderzoek
De oogarts voert meerdere onderzoeken uit zoals een gezichtsveldonderzoek, een OCT-scan (netvliesscan) en een fluorescentieangiografie om de bloedvaten van het netvlies in beeld te brengen. Andere algemene onderzoeken die een arts bestelt, zijn een bloedonderzoek, een echocardiografie, een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van hart) en een hartmonitor om het hartritme te controleren. Op deze manier krijgt de arts een beeld over het bloedvatstelsel van de patiënt.

Behandeling via lasertherapie en medicatie

Retinale arteriële occlusie

De oogarts schrijft bloed verdunnende medicijnen (bloedverdunners) voor bij retinale arteriële occlusie. Wanneer woekeringen van nieuwe bloedvaatjes (neovascularisatie) ontstaan, behandelt de oogarts dit via lasertherapie.

Retinale veneuze occlusie

De oogarts behandelt de ontstane lekkages via lasertherapie. Ook anti-VEGF-medicijnen remmen de woekering van nieuwe bloedvaatjes af. VEGF staat voor “vascular endothelial growth factor”, een groeifactor die zorgt voor de aanmaak van nieuwe bloedvaten. “Anti” is de medische term voor “tegen”. De geneesmiddelen houden met andere woorden de nieuwvormingen tegen. Wanneer de bloedvaten verstopt zijn, ontstaat macula-oedeem, een zwelling van de macula (het centrale deel van het netvlies). De oogarts behandelt dit oogprobleem via corticosteroïden, een sterk medicijn met een ontstekingsremmende werking. De oogarts injecteert dit medicijn (Dexamethason (Ozurdex)) via een implantatiestaafje dat in het oog komt te zitten.

Prognose is variabel

De visuele vooruitzichten bij retinale arteriële occlusie zijn zeer verschillend. Sommige patiënten verkrijgen een klein of groot deel van het gezichtsvermogen terug. Bij andere patiënten is en blijft de visus in het aangetaste oog beperkt of is de patiënt zelfs volledig blind. De oogarts controleert de patiënt nauwgezet na een retinale occlusie want complicaties treden soms pas maanden later op. Bij het optreden van complicaties is de visuele prognose over het algemeen (zeer) slecht.

Complicaties oogziekte

Macula-oedeem, neovascularisatie (nieuwvorming van bloedvaten in het oog), neovasculair glaucoom en een netvliesloslating zijn de mogelijke complicaties van retinale occlusie.

Preventie oogaandoening

Aderverkalking is de grootste oorzaak van de afsluiting van het netvlies. Daarom zorgt de patiënt er het best voor dat hij een gezonde leefstijl hanteert, die gepaard gaat met een gezonde vetarme voeding, een gezond gewicht, een goede bloeddruk, voldoende beweging en niet tot matig roken en alcohol consumeren. De arts schrijft zo nodig medicatie voor om de bloeddruk te verlagen. Ook krijgt de patiënt mogelijk een doktersvoorschrift voor statines. Dit zijn medicijnen die het te hoog cholesterolgehalte verlagen.

Lees verder

• Ooginfarct: Afsluiting bloedvaten in netvlies
• Tijdelijk verlies van gezichtsvermogen (plots visusverlies)
• Amaurosis fugax: Tijdelijke blindheid door beroerte in oog
• Plots blind aan één oog of beide ogen door aandoeningen
• Netvlies: Aandoeningen en problemen met retina in het oog