Tinnitus aurium: Oorsuizen door ziekten of externe factoren
Tinnitus aurium is de medische term voor het horen van geluiden in de oren wanneer geen externe geluidsprikkel aanwezig is. Deze geluiden bestaan in diverse vormen en worden enkel gehoord door de patiënt die lijdt aan oorsuizen. Tal van aandoeningen en externe factoren verhogen de kans op het ontwikkelen van tinnitus. De patiënt leert via allerlei zelfzorgmaatregelen om om te gaan met deze oorsuizingen. Maar ook behandelt de arts de eventuele onderliggende oorzaak van dit symptoom. Zowel fysieke als mentale complicaties zijn mogelijk door het steeds horen van deze geluiden. De vooruitzichten zijn afhankelijk van de oorzaak van oorsuizen. In sommige gevallen valt de aandoening wel te voorkomen.
Synoniemen tinnitus aurium
Tinnitus aurium is eveneens gekend onder deze synoniemen
- oorsuizen
- oorsuizing
- sonitus
- susurrus aurium
- tinnitus
Epidemiologie oorsuizen
Tinnitus komt vrij vaak voor. Bijna iedereen ervaart af en toe wel eens een milde vorm van tinnitus die slechts enkele minuten aanhoudt. Ongeveer één op de tien mensen lijdt in bepaalde mate aan tinnitus. Dit komt vaker voor bij patiënten met een gehooraandoening dan mensen zonder bijkomende ziekte. Voorts zijn mannen vaker dan vrouwen aangetast. De ziekte komt tot slot vaker voor naarmate patiënten verouderen.
Oorzaken: Bij ziekten of door externe factoren
Anatomie
Tinnitus is voornamelijk te wijten aan de spontane activiteit in hoogfrequente neuronen (zenuwcellen) in de auditieve hersenschors. Wanneer het binnenoor niet meer (voldoende) werkt (door bijvoorbeeld een aandoening of medicatiegebruik), ontbreekt een extern geluid wat een spontane activiteit van de neuronen tot gevolg heeft. Hierdoor kunnen delen van de auditieve banen in de hersenen geen geluidsinformatie meer verwerken. Door de spontane activiteit van de zenuwcellen, pikken de
hersenen deze signalen op als geluid.
Tinnitus is voorts een symptoom van enkele (oor)aandoeningen en andere externe factoren.
Ziekten
Volgende aandoeningen of syndromen veroorzaken mogelijk tinnitus aurium:
Externe factoren
Alcohol,
cafeïne en
roken zijn uitlokkende factoren voor tinnitus. Ook het gebruik van bepaalde
medicijnen zoals
antibiotica (geneesmiddelen tegen een bacteriële infectie),
aspirine (in hoge doses), bepaalde
antidepressiva,
chemotherapie,
diuretica (vocht afdrijvende geneesmiddelen), kinine-medicijnen (voor de behandeling bij
malaria) en niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID’s) (
pijn en ontsteking verlichten en koorts verlagen) verhogen de kans op oorsuizen. Dit geldt tevens voor luide muziek of andere harde geluiden die meestal een hoge pieptoon of een hard geruis veroorzaken. Daarenboven leidt een plotse explosie of een vuurgevecht tot
een akoestisch trauma waardoor de patiënt last krijgt van oorsuizingen. Een
barotrauma (ooraandoening door snelle drukverandering in oor) gaat soms ook gepaard met oorsuizingen. Tot slot ontwikkelen patiënten mogelijk tinnitus aurium als gevolg van
stress.
Soorten oorsuizingen
Subjectieve tinnitus
Subjectieve tinnitus is tinnitus die alleen de patiënt hoort. Dit is de meest voorkomende vorm van tinnitus die het gevolg is van oorproblemen in het buitenoor, het middenoor of het binnenoor. Bovendien is subjectieve tinnitus soms te wijten aan problemen met de gehoorzenuwen of het deel van de hersenen dat de zenuwsignalen interpreteert als geluid (auditieve banen).
Objectieve tinnitus
Objectieve tinnitus is tinnitus die de arts ook hoort wanneer hij een de patiënt onderzoekt. Deze zeldzame vorm van tinnitus is het gevolg van een probleem met een bloedvat, een botaandoening van het middenoor of spiercontracties. Een vorm hiervan is
pulserende tinnitus (oorsuizen met kloppende geluiden in het oor).
Symptomen van het horen van geluiden
De geluiden van tinnitus zijn te beschrijven als:
- blazend
- bonzend
- brommend
- brullend
- dreunend
- fluitend
- gillend
- klikkend
- kloppend
- knarsend
- neuriënd
- piepend
- ratelend
- rinkelend
- sissend
- suizend
- tikkend
- zoemend
Zelfs lucht die ontsnapt, stromend water, de binnenkant van een schelp of muzieknoten zijn mogelijke geluiden die de patiënt met tinnitus aurium hoort. Sommige patiënten horen één geluid maar ook combinaties van deze geluiden bestaan. Deze geluiden klinken stil of luid wat soms variabel is bij de patiënt. De toonhoogte is af en toe verschillend. Een piepend en suizend geluid komen het vaakst voor bij patiënten die normaal gesproken geen last hebben van oorsuizen maar een avond in een heel luide omgeving hebben doorgebracht. Constante of terugkerende tinnitus is stressvol en maakt het moeilijk voor de patiënt om zich te concentreren of goed te slapen. Ongeveer één op drie patiënten met tinnitus heeft bovendien last van
hyperacusis (verhoogde gevoeligheid voor horen van geluiden).
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts bevraagt de patiënt over de oorsuizingen: het soort geluid, de tijd wanneer deze geluiden ontstaan zijn, één of beide oren aangetast, bijkomende klachten (gehoorverlies, evenwichtsproblemen of
gevoelloosheid van delen van het gezicht, …), gelijkaardige symptomen in de familie enzovoort. Andere medische informatie is uiteraard belangrijk voor de arts, bijvoorbeeld of de patiënt een verhoogde bloeddruk of een opgelopen trauma aan het hoofd heeft.
Diagnostisch onderzoek
De arts voert volgende onderzoeken uit:
Behandeling
Zelfzorg
Andere geluiden maskeren de geluiden van tinnitus zoals bijvoorbeeld zachte muziek of een tikkende klok. Tinnitus is vaak merkbaar wanneer de patiënt ’s avonds naar bed gaat omdat de omgeving dan stiller is. Daarom zorgt de patiënt best voor een geluid in de kamer of net buiten de kamer, zoals een
luchtbevochtiger, het gezoem van een diepvriezer of het geluid van een vaatwasser. Voldoende rust is ook belangrijk. Dit doet de patiënt door met het hoofd in een verhoogde positie te slapen zodat de geluiden minder hard opvallen. Ontspanningstechnieken zoals
yoga of tai chi zijn nuttig. Stress of
angst verergeren de symptomen. Cafeïne, alcohol en roken zijn uitlokkende factoren die de patiënt vermijdt. Voorts is het belangrijk om de oren tegen verdere schade te beschermen door luidruchtige plaatsen te vermijden en oordoppen te gebruiken wanneer deze nodig zijn. Gehoorbescherming is belangrijk om tinnitus zoveel mogelijk te voorkomen.
Professionele medische zorg
Bij (oor)aandoeningen
Voor sommige patiënten helpt een
hoortoestel om de geluiden van tinnitus te maskeren. Ook bestaat een tinnitusmarkeerder, een soort apparaatje om achter het hoortoestel te plaatsen. Dit maakt een continue ruisgeluid dat de tinnitusgeluiden overstemt. In de praktijk blijken echter weinig patiënten hiervan positieve effecten te ondervinden, maar voor een aantal patiënten is dit wel een uitkomst.
Bij externe factoren
De oorzaak van tinnitus behandelen verhelpt soms tinnitus, zoals bij overtollig
oorsmeer dat de arts kan verwijderen. Ook zijn soms aanpassingen mogelijk in het medicatiegebruik. Dit doet de patiënt wel nooit spontaan maar steeds in overleg met de arts. Op de markt zijn diverse geneesmiddelen beschikbaar die de symptomen van tinnitus verlichten, maar deze medicijnen zijn niet voor iedereen even effectief.
Andere tips
Tinnitus Retraining Therapie (TRT) is een langdurige (jarenlange) vorm van
cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie) waarbij de patiënt inzicht krijgt in het ontstaan van tinnitus en tips over de omgang hiermee. Een andere behandelingsmethode is neurostimulatie. Hierbij plaatst de arts een elektrode rond de gehoorzenuw. Deze geeft elektrische pulsen af en herstelt de verstoorde hersenactiviteit. In maart 2017 wees een Chinees onderzoek uit dat het gebruik van acupunctuur effectief is voor de behandeling van tinnitus aurium. De resultaten van het onderzoek toonden een significante verbetering bij patiënten door het gebruik van elektrische stimulatie van acupunctuurpunten.
Complicaties
Tinnitus is zelf soms te wijten aan stress, maar de oorsuizingen zelf veroorzaken mogelijk eveneens stress. Het gevoel van machteloosheid en hopeloosheid is bij sommige patiënten zeer sterk aanwezig. Deze vicieuze cirkel resulteert mogelijk in somberheid en een
depressie. Slapeloosheid,
vermoeidheid en uitputting zijn andere symptomen waartoe tinnitus mogelijk leidt. Sommige patiënten ervaren hierdoor
persoonlijkheidsveranderingen met angst,
concentratieproblemen,
prikkelbaarheid en
geheugenproblemen als gevolg. Verdere complicaties zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak van tinnitus aurium.
Prognose
Wanneer de oorzaak van tinnitus te verhelpen is, verdwijnen de symptomen van tinnitus of zijn ze sterk verminderd. Van blijvende tinnitus is sprake bij bijvoorbeeld een brughoektumor, ouderdomsslechthorendheid, lawaaislechthorendheid of de ziekte van Ménière. Soms is de onderliggende oorzaak van tinnitus niet bekend en dan is dit vaak blijvend van aard. Wanneer tinnitus het gevolg is van stress, is dit vaak permanent al verminderen de symptomen vaak wanneer de patiënt meer ontspannen is.
Preventie
De oorzaak van oorsuizen is soms te voorkomen, bijvoorbeeld door het wegnemen van stress, het vermijden van uitlokkende factoren (alcohol, roken, cafeïne) en het hanteren van een gezonde leefstijl zodat de bloeddruk gezond is. Oorkappen of oordopjes zijn andere beschermende maatregelen om hyperacusis te voorkomen.
Lees verder