Jeuk aan balzak of scrotum: oorzaak van jeukende ballen

Jeuk aan de ballen of jeuk aan de balzak (scrotum) komt vaak voor. Jeukende ballen zijn vaak goed te verhelpen door even te krabben. Iedere man heeft wel eens jeuk aan zijn balzak of scrotum. Af en toe even krabben aan de balzak vanwege jeuk, kriebel of een branderig gevoel is heel normaal, zolang het niet je dagelijkse leven negatief beïnvloedt. Soms kan de balzak dusdanig jeuken, dat het interfereert met je dagelijkse bezigheden. Veel jeuk aan de balzak of jeuk onder de ballen kan verschillende oorzaken hebben, waaronder veel zweten en te weinig ventilatie door bijvoorbeeld te strak ondergoed, verkeerd gebruik van zeep en/of wasmiddel of een huidaandoening als schimmel, eczeem of psoriasis. Liesschimmel is de meest voorkomende oorzaak van aanhoudende jeuk bij de balzak of balharen.

• Oorzaak van jeukende ballen: slechte hygiëne of aandoening?
• Veel jeuk aan balzak door schimmel
• Eczeem op balzak of scrotum
• Jeukende ballen door een soa
• Genitale herpes
• Gonorroe
• Genitale wratten
• Chlamydia
• Schaamluis
• Trichomonas
• Jeuk aan balzak of scrotum door psoriasis
• Hevige jeuk aan de balzak door schurft
• Jeuk door wrijving of irritatie
• Rode scrotum syndroom
• Prognose

Oorzaak van jeukende ballen: slechte hygiëne of aandoening?

Jeuk op of rondom je testikels of je scrotum of balzak, is niet ongewoon. Zweten in je liesstreek na een dag werken, kan ervoor zorgen dat je ballen meer dan normaal jeuken. Ook als je een paar dagen je ballen niet hebt gewassen, kun je last krijgen van jeuk. Maar andere fysieke en medische omstandigheden kunnen er ook voor zorgen dat je ballen jeuken. Bij sommige klachten is het verstandig je huisarts te raadplegen, zodat uitgezocht kan worden wat de oorzaak van de jeuk is en welke behandeling gepast is.

Veel jeuk aan balzak door schimmel

Tinea crurisis is de medische benaming van schimmel in de liesstreek. Strikt genomen is liesschimmel geen huidaandoening van het scrotale gebied, althans aanvankelijk. Het begint meestal in de liesstreek en later kan het zich ook verspreiden naar het scrotum, evenals de binnenkant van de dijen. Liesschimmel veroorzaakt jeuk en roodheid in het getroffen gebied. Schimmels gedijen goed in een warme, vochtige en luchtloze omgeving van de huid. De liezen zijn daar bij uitstek een mooi voorbeeld van. De schimmel voelt zich senang in de vochtige en warme huid in de lichaamsplooien van de liezen. Het wordt geassocieerd met transpiratie en wrijving van de binnenkant van de dijen met het scrotum. Vaak zijn beide liezen aangedaan en ontwikkelt er zich een rode uitslag in de liezen, meestal met een duidelijk begrensde rand. Factoren die liesschimmel in de hand kunnen werken zijn onder meer:

• veel zweten en transpiratievocht;
• strak ondergoed;
• wrijving van de huid;
• zwaarlijvigheid of overgewicht;
• diabetes;
• langdurig gebruik van corticosteroïden (hormoonzalf);
• matige hygiëne van de liesstreek;
• na het wassen niet goed afspoelen, waardoor er zeepresten achterblijven.

Behandeling liesschimmel
Bij liesschimmel zal de huisarts een lokaal antischimmelmiddel voorschrijven. In het algemeen voldoet een crème. Daarnaast zijn de volgende adviezen belangrijk:

• houd de liezen schoon en droog;
• was het gebied regelmatig met water en (neutrale) zeep, vooral na transpiratie;
• reinig het gebied met zuiveringszout;
• draag losse katoenen of linnen ondergoed;
• vermijd strakke kleding of te strak ondergoed;
• droog de huid in de liesstreek en rond de balzak goed af door te deppen en niet door te wrijven of te schuren met je handdoek;
• gebruik altijd een schone handdoek.

Eczeem op balzak of scrotum

Eczeem op of rond de balzak is een veel voorkomende aandoening die gemakkelijk over het hoofd wordt gezien door de meeste artsen. Het wordt gemakkelijk verward met andere huidaandoeningen die zich in dat gebied kunnen manifesteren en een soortgelijk beeld kunnen geven, zoals schimmelinfecties. Scrotaal eczeem wordt niet als een aparte huidaandoening beschouwd, maar wordt meestal gezien als een vorm van contacteczeem die ook elders kan voorkomen. Eczeem is een niet-besmettelijke jeukende, rode huiduitslag met bijkomende verschijnselen als zwelling, schilfers, bultjes, blaasjes, kloofjes of korstjes. Contacteczeem wordt veroorzaakt door contact met stoffen, zoals zeep of, rubber.

Behandeling eczeem op de balzak
Het is belangrijk te achterhalen welke stof de huid irriteert, zodat je kunt proberen deze te vermijden. Daarnaast wordt geadviseerd om loszittende, goed ademend ondergoed te dragen. Het gebruik van een indifferente (neutrale) zalf of crème kan uitdroging van de huid voorkomen. Hardnekkige eczeemklachten in het scrotale gebied kunnen tijdelijk bestreden worden met een corticosteroïdzalf of -crème.

Jeukende ballen door een soa

Er zijn meerdere seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) die aanleiding kunnen geven tot jeukende teelballen.

Genitale herpes

Genitale herpes is een soa. Het wordt veroorzaakt door het herpesvirus. Dit virus dringt het lichaam binnen via de huid en het slijmvlies van je mond, je penis of vagina of de anus. Je ballen kunnen extreem jeuken of ongemakkelijk voelen wanneer je een uitbraak van dit virus hebt. Andere symptomen van genitale herpes zijn onder meer:

• uitgeput of ziek voelen
• brandend gevoel of jeuk rond je testikels en penis (jeukende penis)
• blaasjes rond je genitale gebied die open kunnen gaan en open zweren vormen
• pijn tijdens het urineren

Gonorroe

Gonorroe is een soa die wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Het kan je genitaliën infecteren, evenals je mond, keel en rectum. Het kan gemakkelijk worden verspreid door onbeschermde seks. Gonorroe kan ervoor zorgen dat je ballen jeuken en opzwellen. Andere veel voorkomende symptomen van gonorroe zijn onder meer:

• pijn of brandend gevoel tijdens het plassen
• groene, gele of witte afscheiding uit de penis
• teelbalpijn, vooral in één testikel tegelijk

Genitale wratten

Genitale wratten worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Je merkt genitale wratten misschien niet eens op, aangezien ze extreem klein kunnen zijn. Net als wratten op andere delen van je lichaam, zien genitale wratten er gewoonlijk uit als kleine, verkleurde bultjes die al dan niet jeuken. Ze zijn vaak bloemkoolvormig. Ze kunnen verschijnen op je scrotum of op je dijen.

Chlamydia

Chlamydia is een soa die wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Chlamydia zorgen voor jeukende ballen of jeuk aan je balzak of scrotum. Je ballen kunnen zelfs gezwollen raken. Meestal is slechts één zaadbal pijnlijk en opgezwollen bij chlamydia, wat een van de meest duidelijke tekenen is dat je een infectie hebt. Andere symptomen zijn onder meer:

• groene, gele of witte afscheiding uit de penis
• pijn of brandend gevoel tijdens het plassen
• pijn, bloeding of afscheiding uit het rectum of de anus

Schaamluis

Schaamluizen, of platjes, zijn parasieten die leven van menselijk bloed. Ze houden zich vaak op in het schaamhaar rond je genitale gebied. Ze kunnen alleen worden verspreid door in contact te komen met iemand die ze heeft. Dit kan gebeuren tijdens onbeschermde seks of door iemand aan te raken in een gebied waar de luizen zich ophouden.

Trichomonas

Trichomonas is een bacteriële soa veroorzaakt door de parasiet Trichomonas vaginalis. Veel mensen deze soa krijgen, hebben nooit symptomen, maar soms leidt het tot irritatie of ontsteking waardoor je geslachtsdeel geïrriteerd raakt. Symptomen die kunnen optreden zijn:

• jeukend gevoel in je penis
• verkleurde (groene, gele of witte) afscheiding uit de penis
• pijn of branderigheid tijdens het urineren of tijdens ejaculeren (klaarkomen)

Jeuk aan balzak of scrotum door psoriasis

Psoriasis vulgaris is een niet-besmettelijke huidaandoening, welke gekenmerkt wordt door dikke, rode, schilferige plekken die overal op de huid kunnen voorkomen. Voorkeursplekken zijn op de knieën, ellebogen, hoofdhuid, romp en nagels. Psoriasis kan echter ook verschijnen op of rond de genitaliën. In de liesplooien en op de balzak is psoriasis vaak niet schilferig of rood, maar eerder witachtig en de huid kan ook scheurtjes vertonen. Het heeft wel wat weg van een schimmelinfectie waar het dan ook vaak mee verward wordt.

Psoriasis wordt meestal uitgelokt door wrijving van de huid met kleding. Bijvoorbeeld bij een lange wandeling, te strak ondergoed, tijdens geslachtsverkeer of wrijving van de huid vanwege overgewicht. Dit wordt het Koebner-fenomeen genoemd. Kleine wondjes of huidirritaties lokken een psoriasisreactie uit. Daarom moet je ervoor zorgen dat je geen huidwondjes oploopt, bijvoorbeeld door wrijving.

Behandeling
De behandeling bestaat uit het vermijden van uitlokkende of instandhoudende factoren, een onderhoudscrème en eventueel tijdelijk milde corticosteroïden.

Hevige jeuk aan de balzak door schurft

Schurft is een besmettelijke huidziekte, die niet veroorzaakt wordt door een gebrek aan hygiëne - wat wel vaak gedacht wordt. De boosdoener is de schurftmijt, een zeer klein insect dat leeft in de hoornlaag van de huid, alwaar het gangetjes graaft en eieren legt. Dit veroorzaakt hevige jeuk, wat soms gepaard gaat met huiduitslag. Vooral ’s nachts heb je last van vreselijke jeuk. Voorkeursplekken zijn de huid tussen de vingers, de onderzijde van de polsen, het okselgebied, voeten en enkels, en de penis en de balzak.

Behandeling
Schurft wordt behandeld met permetrinecrème, of systemisch door ivermectine tabletten. Alle gezinsleden en personen waarmee je contact mee hebt moeten meebehandeld worden. Alle kleren en beddengoed moeten gewassen worden.

Jeuk door wrijving of irritatie

Een droge huid rond je genitale gebied is gebruikelijk als je in droge warmte rondloopt. Langdurig sporten kan er ook voor zorgen dat je huid geïrriteerd of beschadigd raakt. In sommige gevallen kan de huid zelfs een beetje gaan bloeden. Enkele veel voorkomende symptomen van wrijving en irritatie zijn:

• de huid voelt ruw aan
• roodheid of uitslag op de huid
• schaafplekken en/of wondjes

Wat te doen?
Vochtinbrengende crèmes verminderen of voorkomen huidirritatie en stoppen de jeuk.

Rode scrotum syndroom

Het rode scrotum syndroom is een zeldzaam syndroom waarbij het scrotum of balzak – de huidplooi achter de penis waarin zich de teelballen met de bijballen bevinden – aanhoudend rood wordt en soms krijgt ook de basis van de penis een rode kleur. Het is een chronische ziekte die meestal voorkomt bij mannen van 50 jaar en ouder, maar het kan zich ook voordoen bij jongere mannen.

Behandeling
Behandeling gebeurt met medicamenteuze behandeling, waarbij doxycycline wordt voorgeschreven.

Prognose

Regelmatig baden of douchen kan de meest voorkomende oorzaken van jeukende ballen voorkomen, inclusief irritatie en schimmelinfecties. Was één keer per dag je genitale zone, vooral als je veel hebt gezweet. Gebruik bij voorkeur een niet-irriterende zeep. Daarna goed droog deppen.

Het dragen van condooms of andere beschermingsmaatregelen tijdens seks kan de verspreiding van bijna elke seksueel overdraagbare aandoening voorkomen. De beste manier om soa's te voorkomen is onthouding van seks of het hebben van seks binnen een wederzijds monogame en langdurige relatie.

Lees verder

• Pijn aan testikel: zeurende pijn linker of rechter teelbal
• Symptomen aandoeningen/pijn/klachten teelbal/zaadbal/scrotum
• Pijn aan teelbal: oorzaken pijn aan zaadbal (lies/onderrug)
• Gezwollen balzak: oorzaken zwelling van balzak of scrotum
• Jeuk aan eikel en jeukende voorhuid: oorzaken van jeuk