Liposarcoom: Kwaadaardig, stevig vetweefselgezwel (kanker)
Een liposarcoom is een zeldzame vorm van kanker die start in de vetcellen. De tumor verschijnt het vaakst in de ledematen en de buik en dit vooral bij patiënten van middelbare leeftijd. De stevige knobbel groeit langzaam in de weefsels en veroorzaakt zelden symptomen. Pas in een laat stadium verschijnen diverse vrij algemene symptomen. De diagnose gebeurt aan de hand van een biopsie in combinatie met beeldvormende onderzoeken. De arts behandelt dit kwaadaardig gezwel via chirurgie, vaak in combinatie met radiotherapie en/of chemotherapie. De vooruitzichten zijn tot slot zeer verschillend en afhankelijk van diverse factoren.
Epidemiologie kwaadaardig vetweefselgezwel
Een liposarcoom maakt voor 18% deel uit van alle
weke delen sarcomen (kanker in zachte weefsels van het lichaam). De jaarlijkse incidentie bedraagt 2,5 per miljoen mensen volgens Emedicine. Een liposarcoom tast vooral volwassen patiënten tussen de veertig en zestig jaar aan. Af en toe krijgen patiënten tijdens de adolescentie te maken met een liposarcoom. Mannen zijn iets vaker dan vrouwen getroffen door een kwaadaardig vetweefselgezwel.
Soorten liposarcomen
Een liposarcoom bestaat in vier soorten.
- Goed gedifferentieerde liposarcomen beginnen als laaggradige tumor die niet zo snel uitbreiden en uitzaaien. De tumorcellen lijken ook sterk op normale vetcellen onder de microscoop.
- Een myxoïd liposarcoom is een intermediaire tot hooggradige tumor. De cellen hebben een minder normaal uiterlijk en soms veranderen de tumoren snel.
- Een pleomorfisch liposarcoom komt niet zo vaak voor maar is hooggradig met zeer afwijkende cellen. Hooggradige tumoren hebben de neigingen om snel te groeien en zich snel uit te breiden.
- Gededifferentieerde liposarcomen verschijnen wanneer een laaggradige tumor wijzigt, en de nieuwe cellen in de tumor hooggradig worden.
Oorzaken liposarcoom onbekend
De exacte oorzaak van een liposarcoom is niet bekend anno oktober 2020, maar dit kwaadaardig vetweefselgezwel ontstaat door beschadigde genen. Liposarcomen komen vaker voor in een lichaamsdeel dat gewond is geraakt. Radiotherapie in het verleden is voorts een risicofactor voor liposarcomen.
Symptomen: Stevige knobbel die groeit
Een liposarcoom komt in bijna elk lichaamsdeel voor, maar meer dan de helft van de liposarcomen bevinden zich in de dij. Veel andere liposarcomen zijn te vinden in de buikholte achter het buikvlies gelegen (
medische term: peritoniaal). De meeste patiënten met liposarcomen zijn niet ziek. Ze hebben een zachte tot stevige, soms
pijnlijke knobbel die langzaam groeit en gewoonlijk groter is dan vijf centimeter in diameter. Hierdoor zijn buiktumoren bijvoorbeeld reeds erg groot alvorens de arts in staat is om deze te diagnosticeren. De symptomen die gepaard gaan met de tumor treden dan ook in een laat stadium van de
kanker op en omvatten:
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De patiënt krijgt een lichamelijk onderzoek waarbij de arts de plaats van de tumor betast. Een diepgewortelde, stevige, moeilijk te verplaatsen tumor, wijst vaak reeds in de richting van een liposarcoom.
Diagnostisch onderzoek
De arts maakt een
röntgenfoto en een
MRI-scan van de verdachte plaatsen. Daarnaast is een biopsie mogelijk. De arts combineert de resultaten van de beeldvormende onderzoeken en de biopsie en krijgt dan een idee van de mate van de verspreiding of het stadium van de kanker. Hij is dan in staat om met deze resultaten een goed behandelplan op te stellen.
Differentiële diagnose
Neurofibromatose type 1 en
lipomen (goedaardige vetgezwellen tussen huid en spierlaag) vormen de differentiële diagnose voor een liposarcoom, omdat de symptomenreeks hiervan sterk gelijkt op een kwaadaardig vetgezwel.
Behandeling tumor via chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie
De arts verwijdert een liposarcoom samen met een ruime marge gezond weefsel wanneer deze nog niet verspreid is naar andere organen. Dit is wel vrij complex bij een buiktumor en vaak niet helemaal mogelijk. Meestal behoudt de patiënt de armen en benen wanneer de chirurg hier een tumor verwijdert. In ongeveer 5% van de geopereerde patiënten is echter een
amputatie nodig om de kanker volledig te verwijderen en de levensduur van de patiënt te verlengen.
Verder krijgt de patiënt
radiotherapie in combinatie met chirurgie wat de kans op herhaling sterk vermindert. Radiotherapie is mogelijk voor, tijdens of na de operatie om kankercellen te doden. Radiotherapie voor de operatie is vaak beter, al genezen chirurgische wonden hierdoor wel slecht. Bij sommige patiënten is
chemotherapie aanbevolen.
Prognose kanker
De prognose is zeer variabel en afhankelijk van het type en de plaats van het liposarcoom en de snelheid van de diagnose en behandeling. De vooruitzichten zijn over het algemeen uitstekend bij goed gedifferentieerde liposarcomen en gemiddeld genomen slecht bij pleomorfische liposarcomen. Liposarcomen in de buik hebben een minder goede prognose omdat het voor de chirurg moeilijk is om de tumor in deze locatie volledig te verwijderen.
Lees verder