Barrett-oesofagus: Schade aan wand van slokdarm door reflux

Een Barrett-oesofagus of Barrett-slokdarm is een aandoening waarbij de wand van de slokdarm (oesophagus) schade oploopt door gastro-oesofageale reflux (maagzuur). Patiënten met een Barrett-slokdarm hebben eveneens een verhoogd risico op kanker in het aangetaste gebied. Veelal heeft de patiënt een symptomen, maar wel heeft hij last van de symptomen die gepaard gaan met reflux zoals brandend maagzuur en misselijkheid. De zure reflux vermindert de patiënt met medicijnen en leefstijlaanpassingen, en de Barrett-slokdarm valt op diverse manieren te behandelen.

• Epidemiologie en risicofactoren aandoening
• Oorzaken: Gevolg van gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur)
• Symptomen Barrett-oesofagus
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van zure reflux en schade aan wand van Barrett-slokdarm
• Prognose

Epidemiologie en risicofactoren aandoening

Patiënten met chronische gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door maaginhoud die terugvloeit naar slokdarm) hebben meer kans op het ontwikkelen van deze aandoening. Ongeveer 10% van de patiënten met chronische symptomen van gastro-oesofageale reflux ontwikkelt een Barrett-oesofagus. Een Barrett-slokdarm komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Daarnaast ontwikkelen patiënten met een blanke huidskleur vaker dan patiënten met een donkere huidskleur een Barrett-slokdarm. Veelal verschijnt de aandoening bij ouderen (vanaf 55-jarige leeftijd). Patiënten met een hernia of overgewicht (vooral bij het dragen van het gewicht rond het midden) lopen eveneens een verhoogd risico.

Oorzaken: Gevolg van gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur)

Voedsel gaat van de keel naar de maag via de slokdarm. Aan het einde van de slokdarm bevindt zich een ring van spiervezels (sfincter, sluitspier) die ervoor zorgt dat de maaginhoud niet terug naar de slokdarm (naar achter) beweegt. Wanneer deze spieren niet goed sluiten, lekt het maagzuur echter wel terug in de slokdarm. De maag produceert zuur om voedsel te verteren, maar de maag is eveneens beschermd tegen het zuur dat het produceert. Bij gastro-oesofageale reflux stroomt de maaginhoud naar achteren in de slokdarm. Na verloop van tijd ontstaat schade aan de wand van de slokdarm. Het slijmvlies is dan vervangen door afwijkend Barrett-slijmvlies. Het is niet goed geweten waarom bepaalde patiënten een Barrett-oesofagus ontwikkelen.

Symptomen Barrett-oesofagus

Zure reflux

De zure reflux die een Barrett-slokdarm met zich meebrengt, leidt tot symptomen van brandend maagzuur. Hoesten, laryngitis (ontsteking van het strottenhoofd en de stembanden), slikproblemen, misselijkheid en bloed braken (zelden) zijn andere symptomen van brandend maagzuur.

Barrett-slokdarm

Een Barrett-oesofagus zelf veroorzaakt geen symptomen. Een patiënt met een Barrettoesofagus loopt echter wel een verhoogd risico voor het ontwikkelen van een oesofageaal adenocarcinoom. Dit is een ernstige, mogelijk fatale vorm van slokdarmkanker (slikproblemen en problemen met eten). Een adenocarcinoom staat voor een kwaadaardig klierweefsel- en klierepitheelgezwel.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt krijgt een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) wanneer de symptomen van gastro-oesofageale reflux ernstig zijn of terugkomen na de behandeling. De arts neemt een weefselmonster weg uit verschillende delen van de slokdarm. Deze biopsies helpen bij de diagnose van de aandoening. De patholoog onderzoekt deze biopten en kijkt tevens naar veranderingen die mogelijk leiden tot kanker.

Behandeling van zure reflux en schade aan wand van Barrett-slokdarm

Zure reflux verminderen

De behandeling bestaat uit veranderingen in de levensstijl en medicijnen.

• Gedurende drie uur na het eten niet gaan liggen
• Het hoofd hoger plaatsen bij het slapen
• Medicijnen nemen: Histamine H2-receptor blokkers en maagzuurremmers na de maaltijd en voor het slapengaan, antacida en protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen)
• Overgewicht vermijden
• Te vermijden producten: alcohol, azijn, cafeïne, chocolade, citrusvruchten en sappen, gebakken of vet voedsel, ketchup, koolzuurhoudende dranken, kruidig voedsel, mosterd, pepermunt, tabak en tomatensaus (deze verergeren de symptomen van reflux)

Hierdoor verminderen wel de symptomen van gastro-oesofageale reflux, maar de Barrett-slokdarm blijft wel aanwezig.

Barrett-slokdarm: Abnormale cellen verwijderen

Wanneer schadelijk weefsel gevonden is in de slokdarmwand via endoscopie, dan bestaan enkele behandelingen om deze afwijkende cellen te verwijderen.

• Een operatie om de abnormale slijmvlieswand te verwijderen.
• Cryotherapie: Via een endoscoop brengt de arts koude stikstof of kooldioxide gas in de slokdarm in. Deze behandeling van bevriezing bevriest de abnormale cellen.
• Fotodynamische therapie: Hierbij maakt de arts gebruik van een speciale laser in combinatie met een geneesmiddel.
• Radiofrequente ablatie: Deze behandeling maakt gebruik van radiogolven die de arts inzet wanneer hij een endoscoop in de slokdarm inbrengt. Zo is hij in staat om abnormale cellen te vernietigen, terwijl hij de gezonde cellen daaronder beschermt.

Verder heeft de patiënt regelmatig een endoscopie nodig zodat de arts in staat is om de celveranderingen die leiden tot kanker op te sporen.

Prognose

De behandeling verbetert de symptomen van zure reflux en voorkomt de verergering van de symptomen. De behandelingen keren echter het mogelijke risico op het ontwikkelen van kanker niet terug. Hoewel patiënten met een Barrett-oesofagus sneller slokdarmkanker ontwikkelen, ontwikkelt uiteindelijk minder dan 1% van de patiënten een adenocarcinoom. Deze is niettemin vaak fataal. Een snelle diagnose en behandeling van gastro-oesofageale reflux voorkomt veelal een Barrett-slokdarm.