Contractuur van Dupuytren: Pijnloze handmisvorming

Een Dupuytren-contractuur is een handmisvorming die meestal geleidelijk ontstaat. De aandoening treft een laagje weefsel dat zich onder de huid van de handpalm bevindt. Het weefsel is verdikt en blijvend samengetrokken. Door de schrompeling van het peesblad van de handpalm, ontwikkelt de patiënt een veelal pijnloze buigstand van de vingers, waardoor strekken of verplaatsen moeilijk tot onmogelijk is. Diverse behandelingsopties zijn beschikbaar voor deze handaandoening. De aandoening werd vernoemd naar de Franse chirurg Guillaume Dupuytren in 1831.

• Synoniemen contractuur van Dupuytren
• Oorzaken en risicofactoren ziekte van Dupuytren
• Symptomen: Knobbel en strengen in weefsel onder huid van handpalm
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met enzym, naald of bestraling
• Prognose pijnloze handafwijking
• Complicaties handmisvorming

Synoniemen contractuur van Dupuytren

Een contractuur van Dupuytren is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Fibromatosis facialis palmaris
• Fibrosis palmaris
• Flexiecontractuur – Dupuytren
• Koetsiersziekte
• Palmaire fasciale fibromatose - Dupuytren
• Percutane naald fasciotomie – Dupuytren
• Vikingziekte
• Ziekte van Dupuytren

Oorzaken en risicofactoren ziekte van Dupuytren

De oorzaak van de ziekte van Dupuytren is onbekend. Een trauma of bepaalde beroepsuitoefening is geen risicofactor voor de contractuur van Dupuytren. De ziekte van Dupuytren komt echter wel vaker voor bij patiënten waarbij de ziekte in de familie voorkomt. Andere risicofactoren zijn alcoholmisbruik, diabetes mellitus (suikerziekte) (handproblemen bij diabetici komen vaker voor), epilepsie, een verhoogd cholesterolgehalte en roken. De aandoening treedt voorts vaker op na de leeftijd van veertig jaar. De ziekte van Dupuytren heeft bovendien een voorliefde voor mannen. De prevalentie van de handmisvorming is het hoogst bij patiënten van Noord-Europese afkomst. Tot slot is de contractuur van Dupuytren geassocieerd met de ziekte van Peyronie, een pijnlijke inflammatoire penisaandoening van de corpora cavernosa (zwellichamen) waardoor een abnormale buiging in de penis ontstaat bij een erectie.

Symptomen: Knobbel en strengen in weefsel onder huid van handpalm

De contractuur van Dupuytren treft één of beide handen. Wanneer beide handen getroffen zijn (meestal), is meestal één hand ernstiger aangetast dan de andere hand. De ringvinger is meestal getroffen, gevolgd door de pink, de middenvinger, de wijsvinger en de duim. In het weefsel onder de huid op de handpalm ontwikkelt de patiënt een kleine knobbel. Na enige tijd verdikt deze stevige knobbel. De huid op de handpalm is hierbij rimpelig of ingedeukt. In latere stadia van de contractuur van Dupuytren (maanden tot jaren later), ontstaan onderhuidse bindweefselstrengen op de handpalm die zich vervolgens uitstrekken tot in de vingers. Aangezien deze strengen strak zijn, worden de vingers in de richting van de handpalm getrokken. Dit resulteert in stijve vingers/handen

De patiënt heeft meestal geen pijn. Af en toe zijn de pezen of gewrichten ontstoken en voelen ze pijnlijk aan. Andere mogelijke symptomen zijn jeuk en een drukkend of brandend gevoel. Het strekken of verplaatsen van de vingers is na verloop van tijd bemoeilijkt tot zelfs onmogelijk. Dagelijkse activiteiten zoals de handen in de zakken steken, handschoenen aandoen of de hand schudden zijn hierdoor onmogelijk.

Diagnose en onderzoeken

De arts onderzoekt de handen tijdens een lichamelijk onderzoek. Hij vergelijkt beide handen en bekijkt de huid aandachtig. Hij zoekt tevens naar knobbeltjes of weefselstrengen. Hij bekijkt bovendien of de patiënt de hand plat op een tafel kan leggen. De arts stelt de diagnose meestal aan de hand van de symptomen die de patiënt hem meedeelt. Andere onderzoeken zijn zelden nodig.

Behandeling met enzym, naald of bestraling

Als de aandoening niet ernstig is, schrijft de arts fysiotherapie, warm water baden, spalken of andere orthopedische hulpmiddelen voor. Soms injecteert de arts corticosteroïden want deze krachtige medicijnen verlichten de ontsteking en de pijn. De verdikking van het weefsel stopt hierdoor eveneens. In sommige gevallen geneest het weefsel volledig. Verschillende behandelingen zijn meestal nodig. Enkele andere therapieën zijn nog mogelijk bij deze handafwijking.

Behandeling met enzym

Mogelijk injecteert de arts ook collagenase (een enzym) in het verdikte weefsel zodat dit afbreekt. Deze behandeling is vaak net zo effectief als chirurgie.

Behandeling via chirurgie

Af en toe is chirurgie vereist om het aangetaste weefsel te verwijderen. Dit is vrijwel uitsluitend nodig bij patiënten die ernstige symptomen ervaren, bijvoorbeeld wanneer ze de vingers niet meer kunnen strekken. Dankzij fysiotherapie-oefeningen na de operatie, is de patiënt weer in staat om normale hand- en vingerbewegingen te maken.

Behandeling met naald

Soms beveelt de arts een aponeurotomie aan. Dit is een chirurgische ingreep waarbij de arts een kleine naald in het peesvlies van de handpalm inbrengt om de verdikte weefselstrengen open te snijden. De belangrijkste voordelen van de naaldtechniek is dat de arts geen insnijding hoeft te maken, hij meerdere vingers tegelijkertijd kan behandelen en meestal een patiënt snel herstelt na de ingreep. Bovendien is weinig fysiotherapie nodig na de behandeling. Het grootste nadeel is dat de techniek niet altijd en op elke plaats inzetbaar is omdat dit soms leidt tot zenuw- of peesschade. Meestal ervaart de patiënt weinig pijn na deze behandeling.

Behandeling met bestraling

Bestraling is een andere behandelingsoptie, wat nuttig is voor patiënten met milde symptomen van een Dupuytren-contractuur. Het weefsel mag dan nog niet erg verdikt zijn. Radiotherapie stopt of vertraagt de verdikking van het weefsel. Meestal is radiotherapie slechts éénmaal nodig.

Prognose pijnloze handafwijking

De aandoening verloopt met een onvoorspelbare snelheid. Een chirurgische ingreep heeft goede vooruitzichten, waarbij de patiënt normaal gesproken terug normale vingerbewegingen krijgt. De ziekte keert bij de helft van de patiënten wel terug binnen tien jaar nadat de operatie is uitgevoerd.

Complicaties handmisvorming

Mogelijke complicaties van een contractuur van Dupuytren omvatten misvormingen en functieverlies van de hand. Soms ontstaat schade aan bloedvaten en zenuwen tijdens de operatie of aponeurotomie.

Lees verder

• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Gezwollen handen: Oorzaken van zwelling van hand of handen
• Stijve vingers/handen: Oorzaken van stramme vinger/hand