Brain fog (hersenmist), symptoom van de menopauze

Moet je je zorgen maken wanneer je in de menopauze last hebt van vergeetachtigheid, wanneer je het gevoel hebt moeilijk te kunnen nadenken en wanneer je problemen hebt met concentratie? Het doet denken aan dementie of Alzheimer en veel vrouwen zijn hierover erg bezorgd. Gelukkig gaat het in bijna alle gevallen over 'brain fog', een typisch symptoom van de menopauze of pre-menopauze. Brain fog is vervelend en zorgt voor veel frustratie maar het is van voorbijgaande aard.

• Wat is brain fog?
• Wat zijn de oorzaken van brain fog in of vóór de menopauze?
• Wat zijn de symptomen van brain fog?
• Enkele tips
• Besluit

Wat is brain fog?

Brain fog betekent letterlijk vertaald hersenmist. Het woord zegt het zelf al: het lijkt alsof er een dikke mist in je hoofd hangt die je belet helder te denken. Je merkt dat je dingen vergeet, dat je niet op bepaalde woorden kan komen. Of je hebt moeite met je te concentreren bij het lezen van een boek of een krantenartikel. Aandachtig blijven tijdens aan lange autorit gaat ook moeilijker dan voordien. Soms kan je je plots gedesoriënteerd voelen. Het is alsof je in een wolk leeft, je bent er niet meer echt bij. Dit zijn allemaal symptomen van brain fog en die maken het leven een stuk moeilijker. Het leidt tot frustratie, stress en een laag zelfbeeld.

Brain fog kan verschillende oorzaken hebben en kan gerelateerd zijn aan bepaalde aandoeningen zoals chronisch vermoeidheidssyndroom of chronische zenuwpijn. Ook kan het te maken hebben met het gebruik van bepaalde medicijnen.

Vrouwen net vóór of in de menopauze klagen vaak over datzelfde gevoel van mentale verwardheid. Omdat de symptomen doen denken aan dementie en Alzheimer, zijn vrouwen hierdoor vaak angstig. Ze weten niet wat hen overkomt en denken dat er iets zeer ernstigs aan de hand is. Daarom is het goed te weten dat brain fog wel degelijk bestaat en dat je als vrouw niet de enige bent met dit probleem. Het is een typisch overgangsfenomeen en het is van voorbijgaande aard.

Wat zijn de oorzaken van brain fog in of vóór de menopauze?

Wetenschappelijk onderzoek

Volgens een studie van 2012 die verschenen is in het tijdschrift Menopause van de North American Menopause Society vinden er inderdaad cognitieve veranderingen plaats rond de menopauze. De klachten van vrouwen over mentale verwardheid mogen niet worden weggewuifd want ze zijn wel degelijk waar. De studie werd gedaan door wetenschappers van de University of Rochester Medical Center en the University of Illinois at Chicago.

75 vrouwen tussen 40 en 50 jaar, dus net voor of in het begin van de menopauze, namen deel aan het onderzoek. Ze kregen een aantal cognitieve testen die dienden om verschillende cognitieve vaardigheden te testen, onder meer de capaciteit om nieuwe informatie te registreren en te onthouden, concentratievermogen, het vermogen om nieuwe info mentaal te gebruiken. Daarnaast werd er gepeild naar andere symptomen van de menopauze zoals angst, depressie, opvliegers en slaapstoornissen. Ook werd het hormonenpeil in het bloed onderzocht.

Uit het onderzoek bleek dat veel vrouwen met klachten over brain fog, blijkbaar ook klachten hadden over slecht slapen en over een slechte geestesgesteldheid in het algemeen. Het is uiteraard heel aannemelijk dat je mentaal niet fit bent als je slecht slaapt of als je je down en bang voelt.

Een verband tussen geheugenproblemen en de hormonenschommelingen in het bloed werd niet wetenschappelijk aangetoond.

Oestrogenenschommelingen in de hersenen

Toch zou brain fog te maken hebben met hormonale schommelingen, meer bepaald met de veranderingen van het oestrogenenpeil in de hippocampus, dat deel van de hersenen dat o.a. instaat voor het geheugen. De oestrogenenschommelingen in de hersenen zijn echter bijna niet meetbaar. De hersenfuncties zouden door die veranderingen zeer lichte verschuivingen ondergaan en dat zorgt ervoor dat je minder goed kan focussen; je denkvermogen lijkt belemmerd te worden door een dichte mist.

Stressfactor

Ook stress speelt een rol in het ontstaan van brain fog: stress heeft immers een grote invloed op het hormonenpeil. Stress brengt namelijk een hogere productie van cortisol teweeg, een hormoon dat de hersencellen stimuleert. Maar bij langdurige stress ontstaat er een teveel aan prikkelingen en sterven de cellen af. Dit kan een negatieve invloed hebben op de cognitieve functies in de hersenen. Door de vele veranderingen in het lichaam hebben vrouwen net voor of in de menopauze vaak meer last van stress. Als vrouwen dan merken dat hun cognitieve functies er op achteruit gaan, maken ze zich zorgen en krijgen nog meer stress … Het feit dat wetenschappelijk bewezen is dat brain fog echt bestaat en dat het van voorbijgaande aard is, kan vrouwen in de menopauze geruststellen en een deel van de stress wegnemen.

Wat zijn de symptomen van brain fog?

Wie last heeft van brain fog is niet alleen vergeetachtig. Brain fog uit zich in een heel aantal symptomen waaronder:

• problemen met het zogenaamde werkend geheugen: nieuwe informatie moeilijk kunnen opslaan en verwerken
• concentratieproblemen
• niet helder kunnen denken, een wazig gevoel hebben in het hoofd
• een gevoel hebben van desoriëntatie
• niet op bepaalde woorden kunnen komen
• woorden verkeerd gebruiken
• vermoeidheid
• verminderde creativiteit
• niet meer vlot kunnen multitasken

Enkele tips

Brain fog kan je het leven erg lastig maken. Je voelt je gefrustreerd en vermoeid. Je kan het jezelf wel makkelijker maken met deze tips:

• Als je vergeetachtig bent, helpt het om de nieuwe informatie die je van iemand krijgt, even luidop te herhalen. Zo bevestig je de boodschap voor jezelf en zal je ze beter onthouden.
• Stel je verwachtingen anders in: realiseer je dat het wat meer moeite kost om iets in het geheugen te prenten en dat je misschien dingen een paar keer moet horen, zien, lezen, voor je ze onthoudt.
• Stop met multitasken en focus je op één ding tegelijk
• Blijf niet binnen zitten piekeren maar zorg voor sociaal contact. Dat brengt afleiding en houdt je geest wakker.
• Noteer de dingen die je zeker niet mag vergeten.
• Neem Ginkgo biloba. Dit voedingssupplement zorgt voor een betere bloeddoorstroming naar de hersenen en helpt bij vergeetachtigheid en concentratieproblemen.

Besluit

Brain fog is een veel voorkomend en frustrerend overgangsverschijnsel. Hoewel de symptomen gelijken op die van Alzheimer of dementie, mag brain fog niet worden verward met deze aandoeningen. De cognitieve veranderingen die vrouwen ervaren in de menopauze zijn gelukkig van voorbijgaande aard. Wanneer de hormonale schommelingen zich weer stabiliseren, krijgen vrouwen hun vroegere cognitieve capaciteiten terug.