Synovitis: Ontsteking slijmvlies van gewrichten

Synovitis is een vorm van artritis (gewrichtsontsteking) waarbij de patiënt pijn heeft aan de heup en/of knie of aan andere gewrichten. Deze ziekte presenteert zich vooral bij kinderen vóór de puberteit. Vaak gaat een virale infectie vooraf aan de gewrichtsontsteking. Rust, warmtetherapie en medicijnen verlichten de pijn en het ongemak. De prognose voor de meeste patiënten met deze aandoening is uitstekend aangezien de symptomen verdwijnen binnen de tien dagen.

• Synoniemen synovitis
• Epidemiologie: Vooral bij kinderen
• Oorzaken: Vaak na virale infectie
• Symptomen: Gewrichtspijn, vooral aan de heup en knie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling ziekte via rust, warmtetherapie en medicijnen
• Prognose ontsteking van slijmvlies van gewrichten is uitstekend

Synoniemen synovitis

Synovitis is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• giftige synovitis
• toxische synovitis
• transiënte synovitis
• voorbijgaande synovitis

Epidemiologie: Vooral bij kinderen

Voorbijgaande synovitis is de meest voorkomende oorzaak van acute heup- en kniepijn bij kinderen tussen de drie en tien jaar. De leeftijd van de diagnose varieert in zeldzame gevallen tussen de drie maanden en een volwassen leeftijd. In Nederland bedraagt de jaarlijkse incidentie 76,2 per 100.000 personen. Dubbel zoveel jongens als meisjes zijn getroffen door synovitis.

Oorzaken: Vaak na virale infectie

Synovitis is het gevolg van een ontsteking van de slijmvliesbekleding van gewrichtsholten, peesscheden en bursae (zakvormige holten). De exacte oorzaak hiervan is onbekend. Veel kinderen ontwikkelen de ziekte echter na een virale infectie, zoals een verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel) of diarree. Hierdoor vermoeden sommige artsen dat toxische synovitis het gevolg is van de werking van het immuunsysteem dat bepaalde stoffen produceert om de infectie te bestrijden.

Symptomen: Gewrichtspijn, vooral aan de heup en knie

Synovitis vindt meestal plaats aan de heup en knie, maar ook de enkel, de voet, de schouder, de elleboog of de hand zijn soms getroffen (slechts één gewricht tegelijkertijd). Het gewricht is hierbij rood, gezwollen alsook warm. Deze warmte valt te verklaren door de verhoogde bloedtoevoer die tot stand komt bij de ontsteking. Het gewricht is pijnlijk (gewrichtspijn) en geïrriteerd. Ongeveer de helft van de patiënten met synovitis heeft een recente geschiedenis van een bovenste luchtweginfectie (zoals een verkoudheid), faryngitis (keelontsteking), bronchitis of otitis media (middenoorontsteking). Vooral de symptomen braken, diarree, een loopneus en een verkoudheid gaan vaak vooraf aan de gewrichtsontsteking zelf.

Pijn aan de heup en knie

Meestal zijn de heup en knie getroffen bij synovitis. De patiënt ervaart dan unilaterale heuppijn (slechts aan één zijde). Deze heuppijn is vooral merkbaar na een lange periode van rust zoals zitten in een auto, zitten achter een bureau of tv-kijken. Voorts heeft de patiënt mogelijk kniepijn en pijn aan de voorkant en aan het midden van de dij. Door deze symptomen moet het kind manken met de tenen naar buiten gedraaid, de knie gebogen of rechtgetrokken. Tevens loopt het kind op de tenen. Verder heeft de patiënt geen koorts of anders een lichte koorts (minder dan 38,3 °C). Veelal lijkt de patiënt niet ziek. Zeer jonge kinderen kruipen abnormaal en huilen erg veel (vooral ’s nachts). Heel soms weigert een kind om te lopen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts bekijkt wanneer en bij welke soort beweging de patiënt pijn vertoont. Dit doet hij door het bewegen van de heup, de knie en andere gewrichten van de patiënt. Hiermee krijgt hij de bevestiging dat het manken het gevolg is van pijn in de gewrichten.

Diagnostisch onderzoek

De diagnose van synovitis gebeurt aan de hand van het uitsluiten van andere aandoeningen, zoals een septische heup, epifysiolyse van de femurkop, en de ziekte van Legg-Calve-Perthes (heupaandoening bij kinderen). De arts maakt hierbij gebruik van een echografie, een MRI-scan of een röntgenfoto van de heup, een volledig bloedonderzoek en in sommige gevallen een botscan en een aspiratie (opzuigen) van de vloeistof in het heupgewricht (analyse van de gewrichtsvloeistof).

Differentiële diagnose

Juveniele idiopathische artritis (pijn, zwelling en stijfheid van gewrichten), osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg) en septische artritis (ontsteking van gewricht door infectie) vormen de differentiële diagnose voor synovitis omdat deze aandoeningen een sterk gelijkend klinisch beeld hebben op de tijdelijke gewrichtsontsteking.

Behandeling ziekte via rust, warmtetherapie en medicijnen

Een patiënt met heup- en kniepijn mag deelnemen aan de gewone activiteiten, maar hij beperkt deze het best wel gedurende het herstelproces zeven à tien dagen. Op deze manier verlicht hij namelijk de pijn. Verder is warmtetherapie aanbevolen. Het is voorts niet aangewezen om tijdens de herstelperiode gewichtdragende activiteiten uit te voeren. Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen en naproxen verminderen bovendien de pijn.

Prognose ontsteking van slijmvlies van gewrichten is uitstekend

De heuppijn en andere symptomen van deze vorm van artritis (gewrichtsontsteking) verdwijnen over het algemeen binnen de zeven tot tien dagen. In sommige gevallen duurt het herstel langer en dan is de patiënt pas klachtenvrij na vier tot vijf weken. Af en toe komt synovitis ook terug, vooral na een virale infectie.