Coccidioïdomycose: Milde schimmelinfectie

Coccidioïdomycose is een schimmelinfectie die vooral optreedt in de Verenigde Staten. Deze schimmelziekte is het gevolg van de inademing van een in de bodem levende schimmel. Meestal ontwikkelt een patiënt geen tekenen van de ziekte, maar vooral patiënten met een zwak immuunsysteem die zijn blootgesteld aan stoffige omgevingen, krijgen vaker te maken met de symptomen van de infectieziekte. Coccidioïdomycose uit zich bij hen in milde, griepachtige symptomen van de longen en huid. Een behandeling is niet meteen nodig, maar in sommige gevallen schrijft de arts wel schimmeldodende geneesmiddelen voor. Normaal gezien herstellen de meeste patiënten uitstekend van deze ziekte binnen enkele weken tot enkele maanden. Zeer zelden verspreidt de schimmel zich naar andere lichaamsdelen en dan treden mogelijk ernstige complicaties op.

• Synoniemen coccidioidomycose
• Verwarring
• Oorzaken: Schimmel Coccidioidis immitis of Coccidioidis posadasii
• Risicofactoren schimmelinfectie: Mensen met verzwakt immuunsysteem
• Milde symptomen aan huid en longen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Soms via medicijnen of chirurgie
• Prognose is zeer goed
• Complicaties
• Preventie infectieziekte

Synoniemen coccidioidomycose

Coccidioïdomycose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• cocci
• coccidioïdomycose
• valley fever
• valley-koorts
• woestijnkoorts

Verwarring

De schimmelinfectie 'coccidioïdomycose' mag niet verward worden met riftdalkoorts (Rift Valley fever), een virale infectie die gepaard gaat met koorts en milde symptomen.

Oorzaken: Schimmel Coccidioidis immitis of Coccidioidis posadasii

Schimmel

Coccidioïdomycose is het gevolg van de schimmel Coccidioidis immitis of Coccidioidis posadasii. Dit zijn twee genetisch verschillende maar morfologisch identieke organismen die leven op de bodem en vooral te vinden zijn in het zuiden van de Verenigde Staten, Centraal-Amerika en delen van Zuid-Amerika. De infectie van mensen gebeurt door inademing van de dikwandige tonvormige sporen, gekend als “artrosporen”. Af en toe zijn epidemieën van coccidioïdomycose gedocumenteerd na stofstormen.

Besmetting

De schimmel die Valley-koorts veroorzaakt, Coccidioides, verspreidt zich niet tussen mensen en mensen en tussen mensen en dieren. In zeer zeldzame gevallen verspreidt een wondinfectie met Coccidioides zich naar een andere persoon (verspreiding). Ook is het mogelijk dat een besmet orgaan bij een orgaantransplantatie de orgaanontvanger infecteert.

Risicofactoren schimmelinfectie: Mensen met verzwakt immuunsysteem

De schimmelinfectie treft patiënten van alle leeftijden, maar deze is het vaakst te vinden bij mensen van zestig jaar en ouder (omwille van de beroepsactiviteiten). Bepaalde groepen mensen lopen een hoger risico op het ontwikkelen van de ernstige vormen van coccidioïdomycose, zoals:

• mensen met een zwarte huidskleur
• mensen van Filipijnse, Indiaanse of Afrikaanse afkomst
• patiënten die langdurig bepaalde medicijnen gebruiken zoals corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) of chemotherapie
• patiënten die reizen naar een zeer stoffige omgeving
• patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte)
• patiënten met een hart- of longaandoening
• patiënten met een lymfoom
• patiënten met een verzwakt immuunsysteem (hiv / aids, orgaantransplantatie, …)
• zwangere vrouwen (vooral tijdens het derde trimester en ook in de periode net na de bevalling)

Milde symptomen aan huid en longen

Milde, griepachtige kenmerken

De meerderheid van de patiënten zijn asymptomatisch; zij vertonen met andere woorden geen symptomen van de schimmelinfectie. Acute pulmonaire coccidioïdomycose (schimmelinfectie aan de longen) presenteert zich na een incubatietijd (tijd tussen het inademen van de sporen en de uiting van de symptomen) van één tot drie weken met griepachtige symptomen zoals koorts, kortademigheid, hoofdpijn, keelpijn, nachtelijk zweten, rillingen, gewichtsverlies, pijn op de borst, spierpijn, gewrichtspijn, malaise (een algemeen ziek gevoel), hoesten, slijm (sputum) en gezwollen enkels, voeten en benen.

Huid en longen

Erythema nodosum (huidinfectie met pijnlijke knobbeltjes), erythema multiforme (reactie op medicatie of infectie met algemene symptomen en problemen met huid, slijmvliezen en ogen), netelroos (huidziekte met jeukende bultjes op het huidoppervlak), flyctenulaire conjunctivitis (oogbindvliesontsteking die met blaasjesvorming gepaard gaat) en, minder vaak, een vochtophoping in de pleuraholte (holte tussen borstvlies en longvlies) zijn andere mogelijke kenmerken van de schimmelziekte.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

Het diagnosticeren van de schimmelinfectie verloopt via een bloedonderzoek of een sputumkweek. Verder is een CT-scan of röntgenfoto van de longen vereist om de eventuele longschade op te meten. Deze onderzoeken tonen mogelijk de aanwezigheid van longknobbeltjes. Een biopsie van de lymfeklieren, longen (longbiopsie), lever en eventueel de huid behoort ook tot de mogelijkheden, waarbij de arts een stukje weefsel weghaalt en dit microscopisch laat onderzoeken. Bij de aanwezigheid van meer ernstige symptomen is een beenmergpunctie, een bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen) en/of een lumbaalpunctie nodig. De lumbale punctie (ruggenprik: onderzoek van hersenvocht) is aanbevolen om meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek) uit te sluiten.

Differentiële diagnose

De infectieziekte verwart de arts soms met enkele andere aandoeningen, omdat het klinisch beeld hiervan de symptomenreeks van coccidioïdomycose nabootst.

• babesiosis (infectie door besmette teek)
• een longontsteking
• histoplasmose (schimmelinfectie met longproblemen)
• Mycoplasma-infecties
• paracoccidioïdomycose
• pulmonaire eosinofilie
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)
• Wegener granulomatose

Behandeling: Soms via medicijnen of chirurgie

De patiënt herstelt spontaan van de milde longontsteking die optreedt bij coccidioïdomycose. Een behandeling is niet nodig, maar wanneer de longproblemen progressief zijn en de ziekte zich verspreidt, is medisch ingrijpen dringend vereist. Hiervoor krijgt de patiënt antischimmelmedicijnen. Ook bij meningitis schrijft de arts medicijnen voor. Soms is chirurgie nodig om longletsels of lokale botletsels te verwijderen.

Prognose is zeer goed

De meeste patiënten herstellen binnen enkele weken tot maanden volledig van coccidioïdomycose. Wanneer de patiënt ernstige symptomen van de schimmelinfectie ervaart, houden de symptomen soms nog langer aan.

Complicaties

In ernstige gevallen treden complicaties op zoals het ophoesten van bloed en littekenvorming in de longen (longfibrose). Wanneer de ziekte zich verspreidt naar andere lichaamsdelen zoals de hersenen, ontwikkelt de patiënt een hersenvliesontsteking (meningitis) of een verandering in de mentale toestand. Problemen met de botten (botafbraak) zijn mogelijk bij de verspreiding naar de botten. Wanneer de huid is aangetast door de infectie, ontstaan vooral op het gezicht huidzwerenen abcessen. Voorts zijn een vergroting van de lever (hepatomegalie), een vergroting van de milt (splenomegalie), vergrote lymfeklieren, een zwelling van de gewrichten, een stijve nek en een overgevoeligheid voor licht (fotofobie) andere mogelijke complicaties van coccidioïdomycose.

Preventie infectieziekte

Het is heel moeilijk om het inademen van de schimmel te voorkomen. Mensen die in deze gebieden wonen – en vooral dan risicogroepen – vermijden best een stoffige omgeving (bouwen, opgravingen, …) of vertoeven hier zo weinig mogelijk en dragen dan steeds een gasmasker N95 (een soort gezichtsmasker). Bij stofstormen is het raadzaam om binnen te blijven en de ramen te sluiten. Luchtfiltering in huis is noodzakelijk in gebieden waar de schimmel actief is. Voorts is het wassen van het lichaam met water en zeep, zeker bij huidletsels, belangrijk. Tot slot is het nemen van een preventief antimycoticum (antischimmelmedicijn) soms nodig wanneer de arts dit aanbeveelt.