Pijn in rechterbovenbuik: oorzaken pijn rechts in bovenbuik

Pijn in de rechterbovenbuik wijst vaak op aandoeningen van de lever of de galblaas. Ook kunnen darmproblemen voor pijn in de rechterbovenbuik zorgen, evenals longaandoeningen. Soms geeft een longontsteking namelijk pijn in de bovenbuik, terwijl er geen pijn op de borst is wat normaal een kenmerkend symptoom van longontsteking is. Dit kan mensen op het verkeerde been zetten, want je denkt aan pijn in de bovenbuik niet direct aan een longontsteking. Het kan bij pijn in de rechterbovenbuik gaan om zeurende, stekende of andersoortige pijn. De pijn kan uitstralen naar de rug of zij. Bij aanhoudende pijn in de rechterbovenbuik (onder de rechterribbenboog) of als de pijn gepaard gaat met andere klachten, is het verstandig de huisarts te raadplegen. Andere klachten zijn bijvoorbeeld een opgezette buik, misselijkheid, braken en koorts.

• Alarmsymptomen
• Pijn in rechterbovenbuik door een onderliggende aandoening
• Leverziekten
• Galblaasaandoeningen
• Alvleesklieraandoeningen
• Darmstoornissen
• Longaandoeningen
• Nieraandoeningen
• Maagaandoeningen
• Pre-eclampsie (zwangerschap)
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pijn rechts in de bovenbuik
• Medische procedures en herstel

Alarmsymptomen

Pijn in de rechterbovenbuik kan variëren in intensiteit afhankelijk van de onderliggende aandoening. De pijn kan aanvoelen als een doffe, zeurende pijn of een scherp, stekend gevoel. Als een of meer van de volgende symptomen zich voordoen, dien je direct medische hulp in te schakelen:

• ernstige buikpijn
• koorts
• aanhoudende misselijkheid en braken
• bloed in je ontlasting
• zwelling van de buik (ascites) of gevoeligheid van de buik bij aanraking
• onverklaard gewichtsverlies
• gelige huid (geelzucht)

Pijn in rechterbovenbuik door een onderliggende aandoening

Leverziekten

De lever is het grootste orgaan in het lichaam. Het weegt ongeveer 1,5 kilo. De lever ligt net onder je ribbenkast aan de rechterkant van de buik. De lever is essentieel voor de vertering van voedsel en het het ontgiften van je lichaam, door het te ontdoen van allerlei schadelijke en giftige stoffen. Een leverziekte kan aangeboren of verworven zijn. Er zijn een aantal factoren die de lever aantasten, zoals virussen en alcoholgebruik. Obesitas wordt ook geassocieerd met leverbeschadiging. Leverschade kan mettertijd littekens (cirrose) veroorzaken, wat kan leiden tot leverfalen, een levensbedreigende aandoening.

Symptomen van een leveraandoening zijn onder meer:

• het geel zien van de huid en/of het oogwit (geelzucht)
• buikpijn en zwelling
• zwelling in de benen en enkels
• vochtophoping in de buik (ascites)
• jeukende huid] (jeuk door de lever)
• donkere urinekleur
• bleke ontlasting, stopverfontlasting of bloed bij de ontlasting
• Chronische vermoeidheid
• misselijkheid of braken
• verlies van eetlust en gewichtsverlies
• neiging om snel blauwe plekken te krijgen

Galblaasaandoeningen

De galblaas is een klein orgaan dat gal opslaat. Gal is een spijsverteringssap uit de lever. De galblaas ligt de onderkant van de lever, rechtsboven in de buik. Galstenen kunnen de galstroom uit de galblaas blokkeren, wat pijn veroorzaakt. Ontsteking van de galblaas, bekend als galblaasontsteking of cholecystitis, kan ook leiden tot pijn in dit gebied. Galblaaskanker is een andere, zij het zeldzame, oorzaak van pijn in deze regio.

Acute cholecystitis wordt meestal veroorzaakt door galstenen, maar kan ook het gevolg zijn van tumoren of andere ziekten. Het kan zich presenteren door pijn in de rechterbovenbuik of of het bovenste middelste deel van de buik. De pijn treedt vaak direct na het eten van een maaltijd op en varieert van scherpe pijnen tot doffe pijn die kan uitstralen naar je rechterschouder. Acute cholecystitis kan ook leiden tot:

• Koorts;
• misselijkheid
• braken
• geelzucht
• afwijkende ontlastingskleur

Alvleesklieraandoeningen

Pijn in de rechterbovenbuik kan ook voortkomen door een alvleesklierontsteking, wat bekend staat als pancreatitis. De pijn die je ervaart bij pancreatitis verergert langzaam na verloop van tijd en het kan gepaard gaan met de volgende klachten:

• misselijkheid of braken
• koorts
• toename van de hartslag

Darmstoornissen

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, kan een ontsteking van de dikke darm (colitis) ook leiden tot pijn in de rechterbovenbuik. Dit kan een gevolg zijn van een infectie of een inflammatoire darmziekte, zoals de ziekte van Crohn, waarbij meestal de dunne en/of dikke darm zijn ontstoken. Blindedarmontsteking of appendicitis kan ook de boosdoener zijn.

Symptomen van appendicitis of een blindedarmontsteking kunnen bestaan uit:

• plotselinge pijn die begint in de rechterkant van de onderbuik
• plotselinge pijn die begint rond je navel en vaak verschuift naar je rechteronderbuik, maar bij sommige mensen is de pijn juist in het midden of rechtsboven gelokaliseerd
• pijn verergert als je hoest, wandelt of andere (schokkende) bewegingen maakt
• misselijkheid en overgeven
• verlies van eetlust
• lichte koorts die kan verergeren als de ziekte vordert
• obstipatie of diarree
• opgezette buik / gezwollen buik

Behandeling van appendicitis bestaat doorgaans uit een operatie waarbij het ontstoken lichaamsdeel wordt verwijderd. Voor de operatie krijg je mogelijk een dosis antibiotica om infectie te voorkomen.

Longaandoeningen

Longontsteking in de onderste kwab van de rechter long kan resulteren in lokale pijn. Pleuritis is een andere longaandoening die buikpijn kan veroorzaken. Pleuritis is een ontsteking van het vlies rond de longen en het wordt vaak veroorzaakt door virale infecties, maar kan ook het resultaat zijn van ernstigere aandoeningen zoals longembolie.

Nieraandoeningen

Je nieren zijn boonvormige organen van ongeveer 12 cm, die aan de rugzijde van je lichaam liggen. Pijn door een nierziekte wordt vaak in de zij of de onderrug gevoeld. Deze pijn kan een enkele keer uitstralen naar het midden van de buik. Andere mogelijke klachten zijn:
Symptomen die gepaard kunnen gaan met pijn in de rechterbovenbuik als gevolg van een nierprobleem, zijn onder andere:

• pijn bij het plassen
• stinkende urine
• vaak plassen
• bloed in de urine
• koorts
• misselijkheid of braken

Maagaandoeningen

Een verscheidenheid aan gastro-intestinale problemen, zoals dyspepsie, gastritis (maagslijmvliesontsteking) en maagzweren, kunnen pijn in de rechterbovenbuik veroorzaken. Het is kenmerkend dat de pijn die wordt veroorzaakt door deze aandoeningen een doffe, brandende vorm van pijn is. Andere symptomen kunnen zijn:

• een ongemakkelijk vol gevoel
• gezwollen buik
• boeren of gasvorming
• misselijkheid of braken

Pre-eclampsie (zwangerschap)

Pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging) is een aandoening die meestal voorkomt bij vrouwen die ten minste 20 weken zwanger zijn. Het kan zich ook eerder in de zwangerschap ontwikkelen en in sommige gevallen na de bevalling. Het kenmerk van pre-eclampsie is een stijging van de bloeddruk, maar pijn in de rechterbovenbuik komt vaak ook voor. Bijkomende symptomen kunnen zijn:

• ernstige hoofdpijn
• misselijkheid of braken
• minder plassen
• eiwit in de urine
• nier- of leverproblemen
• wazig zien of overgevoelig voor licht
• kortademigheid

Onderzoek en diagnose

Om de oorzaak van pijn in de rechterbovenbuik te diagnosticeren, zal de arts vragen stellen over de klachten die je ervaart, je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en tevens een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Ook kan aanvullend onderzoek nodig zijn in de vorm van:

• bloedonderzoek (bijvoorbeeld leverfunctieonderzoek of nierfunctieonderzoek)
• ontlastingsonderzoek
• endoscopie om te controleren op zweren
• beeldvormingsonderzoek, zoals echografie, röntgen of CT-scan om bijvoorbeeld te controleren op galstenen of nierstenen

Behandeling van pijn rechts in de bovenbuik

Behandeling van pijn in de rechterbovenbuik is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Behandeling kan onder meer bestaan uit:

• pijnstillers zoals paracetamol, ibuprofen of zwaardere pijnstillers ter verlichting van de pijn
• maagzuurremmers om maagzuur te helpen neutraliseren
• antibiotica om bacteriën te doden die een infectie veroorzaken
• chirurgische ingrepen, zoals die voor het verwijderen van stenen of het verwijderen van een tumor
• kankerbehandelingen, zoals chemotherapie, bestralingstherapie of immunotherapie

Medische procedures en herstel

Meestal zal de arts proberen een operatie te vermijden. Het kan voor sommige aandoeningen noodzakelijk zijn om complicaties of verergering van de ziekte te voorkomen. Als bijvoorbeeld galstenen die de galgang blokkeren (choledocholithiasis) niet worden verwijderd, kunnen er levensbedreigende complicaties zijn. In dat geval wordt de galblaas verwijderd. Als nierstenen te groot zijn om op natuurlijke wijze te worden uitgeplast, kan de arts ervoor kiezen om geluidsgolven te gebruiken om de stenen in kleinere stukken te laten uiteenvallen die wel kunnen worden gepasseerd. Als je wordt gediagnosticeerd met nierkanker of leverkanker, kan een operatie nodig zijn om een ​​tumor te verwijderen, afhankelijk van het stadium en de ernst van de kanker.

Lees verder

• Vlekken op de lever: oorzaken van vlekken op de lever
• Pijn aan de lever: oorzaken en symptomen van leverpijn
• Galstenen: symptomen, oorzaken, behandeling en verwijderen
• Pijn in de bovenbuik: symptomen, oorzaak en behandeling
• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw