Tinea corporis (lichaamsschimmel): Ringvormige huiduitslag
Tinea corporis is de medische term voor "lichaamsschimmel". Deze besmettelijke huidinfectie tast vooral de onbehaarde lichaamsdelen aan, vaak in de vorm van ringworm, omdat vaak sprake is van een ringvormige huiduitslag. Een arts is door de typische ringvormige uitstraling van de huidschimmel meestal al in staat om op basis van de klinische symptomen een diagnose te stellen, maar verdere onderzoeken zijn soms toch nodig om zeker te zijn van de ziekte en andere huidaandoeningen uit te sluiten. De behandeling van tinea corporis bestaat uit een antimycoticumkuur, waardoor de schimmels gedood worden. De vooruitzichten voor behandelde patiënten zijn doorgaans zeer goed. Onbehandeld vergroot de huidinfectie en ontstaat mogelijk een secundaire infectie. De belangrijkste sleutels in het voorkomen van tinea corporis bestaan uit het hanteren van een goede hygiëne en het meteen (laten) behandelen van besmette dieren en mensen.
Epidemiologie lichaamsschimmel
Tinea corporis is een huidinfectie die zowel mannen als vrouwen treft. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd krijgen vaker te maken met tinea corporis als gevolg van de grotere frequentie van contact met geïnfecteerde kinderen. In principe treft de huidschimmel alle leeftijdsgroepen, maar preadolescenten zijn het vaakst getroffen. Tinea corporis die tot stand komt door contact met dieren, komt voorts vaker voor bij kinderen. Soms ontstaat tinea corporis secundair aan
tinea capitis (hoofdschimmel: schimmelinfectie op de hoofdhuid). Dit gebeurt meestal bij kinderen omdat tinea capitis vaker voorkomt bij deze populatie.
Oorzaken huidschimmel: Dermatofyten
Dermatofyten
Dermatofyten, een bepaald soort schimmels, leven op de bovenste huidlaag (hoornlaag). Deze dringen mogelijk door door de haarzakjes en veroorzaken dan tinea corporis. Tinea corporis resulteert uit een verscheidenheid van dermatofyten, zoals
T. rubrum (de vaakst voorkomende oorzaak).
T. tonsurans, Trichophyton mentagrophytes, Trichophyton interdigitale, Trichophyton verrucosum, Microsporum canis en
Microsporum gypseum veroorzaken eveneens infecties.
Tinea imbricata (tropische ringworm met concentrische ringenvorming in de huid) is het gevolg van
Trichophyton concentricum.
Verspreiding infectie
De
verspreiding van tinea corporis gebeurt door nauw contact of door direct contact met een object dat de patiënt met tina corporis heeft aangeraakt zoals een borstel, kledij, de bodem van een zwembad of douche, een douchemuur, … Ook dieren zoals boerderijdieren, cavia’s,
honden en
katten zijn in staat om de ziekte te verspreiden.
Risicofactoren schimmelinfectie
De schimmels gedijen het beste in warme, vochtige gebieden. Ze komen vaker tot stand wanneer een persoon:
- kleine huid- of nagelverwondingen heeft
- langere tijd met een natte huid rondloopt (bijvoorbeeld door het zweten)
- nauw contact heeft met andere personen (zoals bij contactsporten)
- zich niet vaak wast of de haren niet wast
Patiënten met een
zwak immuunsysteem zoals diabetici (mensen met suikerziekte) zijn vaker aangetast door de
besmettelijke huidinfctie.
Symptomen: Ringvormige huiduitslag
De
huiduitslag is bij tinea corporis aanwezig op de armen, de
benen, het
gezicht of andere blootgestelde lichaamsdelen. Lichaamsschimmel presenteert zich meestal met licht jeukende, rode, asymmetrische,
schilferige vlekken en puistjes met in het midden een open vlek en een voortschrijdende, rode, schilferige, opstaande rand. Langzaam wordt de uitslag ringvormig en vergroten en verergeren de huidletsels. Soms zijn blaasjes of puistjes in de rand aanwezig. Ringworm van het gezicht (
tinea faciei: schimmelinfectie met rode vlekken aan het gezicht) ontstaat vaak na het gebruik van topische
corticosteroïden (op de huid aangebrachte krachtige ontstekingsremmende medicijnen). Meestal zijn de letsels roder en minder schilferig dan rompletsels, en ontstaat jeuk na blootstelling aan
zonlicht. Bij ringworm aan de oksels, krijgt de patiënt
okselpijn. Verschijnt ringworm in de buurt van het oog, dan is een
droge huid rond de ogen mogelijk.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts bekijkt de ringvormige huiduitslag. De centrale open vlek is geen standaard kenmerk, en daarom moet de arts alle asymmetrische schilferige letsels afschrapen en onder een microscoop laten onderzoeken op de aanwezigheid van de lichaamsschimmel. Ook is een cultuur van de huidschimmel nuttig om de schimmel op te sporen. Voor de bevestiging van de diagnose is een
huidbiopsie vereist.
Differentiële diagnose
Het microscopisch onderzoek van de schilferige letsels of een stukje weefsel van een huidletsel is nodig om de diagnose te bevestigen, omdat de huidaandoening sterk lijkt op de symptomenreeks van volgende aandoeningen:
Behandeling tinea corporis met antischimmelmiddel
Het is belangrijk dat de patiënt de huid schoon en droog houdt. Hij past verder
topische crèmes toe die miconazol, clotrimazol, ketoconazol, terbenifine of oxiconazol bevatten. De patiënt neemt bij ernstige symptomen wel orale
antimycotica (antischimmelmedicijnen). Wanneer de behandeling ingezet is, mag een kind weer naar school. De verspreiding van de infectie voorkomen is mogelijk door persoonlijke voorwerpen niet te delen met anderen, alsook door zich direct te laten behandelen alsook om geïnfecteerde dieren te laten behandelen.
Prognose huidinfectie
De lichaamsschimmel verdwijnt bij 70-100% van de patiënten binnen vier weken na het gebruik van de antifungale crèmes (schimmeldodende crèmes). De patiënt krijgt echter soms terug te maken met een nieuwe infectie.
Complicaties op huid
De ringvormige huiduitslag gaat gepaard met jeuk, waardoor sommige patiënten gaan krabben. Dit brengt een secundaire bacteriële infectie met zich mee. De infectie verspreidt zich voorts zonder behandeling mogelijk naar de
voeten, de hoofdhuid, de lies of de nagels.
Lees verder