Leverpijn (pijn aan de lever): steken of pijn in leverstreek

Leverpijn of pijn aan de lever voel je als pijn rechtsonder de ribben (de leverstreek). De lever is één van de belangrijkste organen in het verteringsproces; de lever is verantwoordelijk voor de omzetting van voedsel in energie, alsmede het wegwerken van giftige stoffen uit het bloed. Pijn aan de lever kan veroorzaakt worden door leverziekten. De lever zelf registreert geen pijn, maar het kapsel om de lever heen wel. Dus een vergrote lever als gevolg van een ziekte, kan pijn veroorzaken. Leverpijn wordt vaak verward met nierpijn, buikpijn of pijn in de rug vanwege de locatie. Leverpijn wordt gevoeld rechts in de bovenbuik, onder je ribbenkast. Het wordt meestal gevoeld als een doffe of zeurende pijn, maar de pijn kan ook scherp en stekend zijn (steken in de lever). Soms gaat leverpijn gepaard met rugpijn of pijn in de schouder.

• Leverpijn in vogelvlucht:
• Leverpijn of pijn aan de lever
• Lever
• Leverpijn
• Veel voorkomende symptomen
• Oorzaken van leverpijn
• Leverpijn door paracetamolintoxicaties
• Alcohol-geïnduceerde leverziekten
• Primaire leverkanker
• Pijn aan de lever door levercirrose
• Levercyste
• Leververvetting
• Hepatitis
• Leverpijn door een leverabces
• Galwegontsteking
• Andere oorzaken van leverpijn
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van leverpijn
• Veel water drinken
• Dieet- en levensstijlveranderingen
• Medicijnen
• Prognose

Leverpijn in vogelvlucht:

• Locatie: Leverpijn voel je vaak in het rechterbovenkwadrant van de buik, net onder je ribbenkast.
• Oorzaken: Oorzaken van leverpijn kunnen variëren van virale infecties en galstenen tot alcoholmisbruik en leverkanker.
• Symptomen: Leverpijn kan gepaard gaan met geelzucht, misselijkheid, vermoeidheid en verlies van eetlust.
• Diagnose: Een arts kan de oorzaak van leverpijn vaststellen door middel van ene vraaggesprek, lichamelijk onderzoek, bloedonderzoeken en beeldvormende tests.
• Behandeling: Behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak en kan variëren van medicijnen tot een chirurgische ingreep.
• Preventie: Gezond leven, matig alcoholgebruik en vaccinatie tegen hepatitis kunnen leverproblemen helpen voorkomen.
• Ernstig: Leverpijn mag niet worden genegeerd; raadpleeg altijd een arts bij aanhoudende leverklachten.

Leverpijn of pijn aan de lever

Lever

De lever is de grootste klier in het menselijk lichaam. Bij volwassenen vormt de lever 2% van het lichaamsgewicht en bij kinderen maar liefst 5%. De lever ligt rechts in de bovenbuik en het grootste deel van de lever wordt door de ribbenboog beschermd. De lever wordt omgeven door bindweefselkapsel.

Leverpijn

De lever bevat geen sensorische zenuwen die (pijn)signalen naar de hersenen doorsturen. Daarom kan in leverweefsel worden gesneden of gebrand en kan deze worden samengedrukt, terwijl je geen pijn voelt. De lever is omgeven door een stevig bindweefselkapsel dat wel pijn kan doen, wanneer deze wordt uitgerekt. Dus alles wat dit bindweefselkapsel doet uitrekken, kan leiden tot leverpijn. Leverziekten die dit kapsel kunnen doen uitrekken, zijn tumoren die groeien in de lever (leverkanker) en leverontsteking. De galwegen zijn ook omgeven door een dunne laag weefsel die pijn voelt wanneer het wordt opgerekt. Problemen aan de galwegen kunnen leiden tot pijn die moeilijk te onderscheiden is van leverpijn.

Veel voorkomende symptomen

Als er een probleem is met je lever, kan je naast pijn last krijgen van andere klachten. De lever heeft onder meer tot taak om te ontgiften. De lever speelt ook een grote rol bij de stofwisseling. Als je lever door enige vorm van ziekte wordt getroffen, worden deze processen niet efficiënt uitgevoerd. Dat betekent dat je lichaam reageert door tekenen van toxiciteit te tonen. Leverpijn kan dan gepaard gaan met de volgende klachten:

• vermoeidheid;
• geelzucht;
• donkerbruine urine;
• zwelling in de enkels of benen;
• jeuk en jeukende huid; en
• verlies van eetlust.

Oorzaken van leverpijn

Onder meer de volgende aandoeningen kunnen leiden tot leverpijn:

• Paracetamolintoxicaties;
• Alcohol-geïnduceerde leverziekten;
• Primaire leverkanker;
• Levercirrose;
• Levercyste;
• Leververvetting;
• Hepatitis; en
• Galwegontsteking.

Leverpijn door paracetamolintoxicaties

Een paracetamolvergiftiging leidt al vrij snel tot beschadiging van levercellen. Een zeer grote overdosis paracetamol leidt tot de volgende klachten, onderverdeeld in vier fasen:

1. Na een aantal uren moet je braken;
2. Na 24 uur krijg je pas echt last van symptomen, zoals misselijkheid, braken en buikpijn.
3. Na twee tot vijf dagen wordt het braken ernstiger; je krijgt geelzucht en er treden bloedingen op.
4. Na vijf dagen volgt snel herstel óf er treedt leverinsufficiëntie (leverfalen) op.

Alcohol-geïnduceerde leverziekten

Het drinken van teveel alcohol kan leiden tot drie soorten leverziekten:

• leververvetting (waarbij de lever steeds meer vet opslaat in de levercellen);
• hepatitis; en
• levercirrose.

Primaire leverkanker

Primaire leverkanker is kanker die in de lever begint. Deze aandoening wordt veroorzaakt wanneer de levercellen zich abnormaal gaan delen en groeien. Leverkanker geeft vaak alleen klachten in een vergevorderd stadium. Symptomen zijn onder meer een vergrote lever, verlies van eetlust, gewichtsverlies, zwakte en ernstige vermoeidheid, misselijkheid en braken, vochtophoping in de buik (ascites), pijn rechtsboven in de buik en geelzucht.

Pijn aan de lever door levercirrose

Levercirrose duidt op onherstelbare beschadiging van leverweefsel als gevolg van een infectie, een vergiftiging of een ziekte. Symptomen zijn onder meer misselijkheid en braken, verminderde eetlust en gewichtsverlies, vermoeidheid, buikpijn (rechtsboven), geelzucht, jeuk, kleine 'spinvormige' bloedvaatjes op de borst en bovenarmen (zogeheten 'spider naevi') en donkere plekken in het gezicht en rode handpalmen. De behandeling richt zich op het voorkomen van verdere schade aan de lever en het tegengaan van complicaties. De behandeling van levercirrose hangt af van de onderliggende oorzaak.

Levercyste

Een (lever)cyste is een abnormale holte gevuld met vocht. Een levercyste is soms slechts enkele millimeters groot, maar soms ook wel meer dan 10 cm. Vaak veroorzaken levercysten geen klachten. In dat geval is een behandeling niet nodig. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden als je wel hinder ondervindt van levercysten.

Leververvetting

Leververvetting duidt op een stapeling van vet in de levercellen en is een omkeerbaar proces. De vetstapeling kan dus verdwijnen wanneer de oorzaak ervan wordt weggenomen. Mogelijke oorzaken van leververvetting zijn:

• Langdurig gebruik van alcohol;
• Overgewicht;
• Diabetes type 2;
• Het metabool syndroom (een combinatie van risicofactoren: een verhoogde bloeddruk, een tailleomvang van >102 cm bij mannen en >88 cm bij vrouwen, verhoogde bloedsuikerspiegel, een verhoogd triglyceridengehalte in het bloed en een laag HDL-cholesterolgehalte);
• Ondervoeding;
• Gebruik van sommige medicijnen;
• Complicatie bij chronische darmontstekingen (de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa).

Symptomen en behandeling
Symptomen zijn vermoeidheid, leverfalen, verlies van eetlust, misselijkheid, gewichtsverlies, zwakte, geelzucht, cola-kleurige urine en vocht in de buikholte. De behandeling bestaat uit het wegnemen of behandelen van de onderliggende oorzaak. Daarnaast zijn leefstijlveranderingen belangrijk, zoals gezond en gevarieerd te eten, geen alcohol drinken en proberen een gezond gewicht te bereiken en te behouden.

Hepatitis

Hepatitis of leverontsteking wijst op een ontsteking van de lever. Afhankelijk van de oorzaak van hepatitis, worden twee vormen onderscheiden: niet-virale hepatitis en virale hepatitis. De belangrijkste niet-virale oorzaken van hepatitis zijn alcoholmisbruik en geneesmiddelen Symptomen zijn donkere urine, stopverfontlasting, koorts, diarree, geelzucht, vergrote lever en algehele malaise.

Leverpijn door een leverabces

Een leverabces is een abces in de lever en wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van bacteriën, schimmels, parasieten uit het spijsverteringskanaal. De boosdoener verspreidt zich via de darm naar de lever.

Galwegontsteking

Een galwegontstekingis is een ontsteking van de galwegen in of buiten de lever. Klachten bestaan uit buikpijn In de rechterbovenzijde of in het midden van de bovenbuik. Deze pijn kan aanvalsgewijs optreden en ervaren worden als een scherpe, krampende of juist doffe pijn. Deze pijn kan soms worden gevoeld in de rug (rugpijn) of onder het rechterschouderblad. Behandeling vindt vaak plaats met antibiotica.

Andere oorzaken van leverpijn

Naast leverziekten, kunnen problemen in nabijgelegen organen ook leverpijn teweegbrengen, zoals darmstoornissen en galstenen.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek
Wanneer je naar je huisarts gaat met leverpijn, zal hij of zij je vragen stellen over je klachten (anamnese), je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en lichamelijk onderzoek doen. de arts zal je buik inspecteren en bevoelen en waarschijnlijk is een bloedonderzoek nodig om te controleren of je lever goed functioneert.

Beeldvormend onderzoek
Een echografie van de lever met behulp van contrastvloeistof als een aanvulling op een gewone echo, kan nodig zijn. Ook kan er een MRI of CT-scan worden uitgevoerd om te controleren op tumoren of cysten in de lever. Een stereotactische leverbiopsie, waarbij met een lange dunne naald een klein stukje weefsel uit je lever wordt verwijderd met behulp van radiografische beeldvorming, kan ook worden uitgevoerd. Het stukje weefsel kan vervolgens worden onderzocht onder de microscoop. Transient elastografie is een speciaal soort ultrasound onderzoek dat de stijfheid van je lever controleert voor littekens of fibrose. De arts kan je verwijzen naar een specialist, een gastro-enteroloog of een hepatoloog, voor verdere evaluatie en onderzoek.

Behandeling van leverpijn

De behandeling van leverpijn is afhankelijk van de oorzaak.

Veel water drinken

Als je 's ochtends of na een zware maaltijd leverpijn ervaart of na een nacht drinken, dan moet je veel water drinken om de lever te laten recupereren. Probeer om vette of zware voedingsmiddelen gedurende een paar dagen te vermijden, en door rechtop te zitten neem je de druk uit de lever weg. Als de pijn langer dan enkele uren aanhoudt, doe je er verstandig aan een afspraak te maken met de arts. Als je last hebt van misselijkheid, duizeligheid of hallucinaties in combinatie met leverpijn, dan is het verstandig onverwijld medische hulp in te schakelen.

Dieet- en levensstijlveranderingen

Aanpassingen in dieet en levensstijl kunnen nodig zijn bij leverklachten. De lever is een van de weinige organen in het lichaam dat zich kan herstellen en regenereren. Voeding met een te laag eiwitgehalte resulteert in een significante afname van de levervolume, maar dit kan hersteld worden door voldoende inname van eiwitten. Sommige voedingsmiddelen passen in een dieet om je lever te ondersteunen of te ontgiften. Groene groenten beschermen de lever en knoflook ondersteunt de leverenzymen die je lichaam helpen bij het ontgiftingsproces. Andere levensstijlveranderingen, zoals het verliezen van (over)gewicht en het verlagen van je cholesterolgehalte, zijn andere interventies die nodig kunnen zijn bij het behandelen van de oorzaak van leverpijn. Niet-alcoholische vetleverziekte (NAFLD en NASH) bestaat bijna vooral uit leefstijladviezen:

• Gewichtsafname;
  Gezonde voeding bij leverpijn / Bron: Oleksandra Naumenko/Shutterstock
• Gezonde en gevarieerde voeding;
• Lichaamsbeweging; en
• Geen alcohol.

Medicijnen

Als je last hebt van leverpijn, moet je uitkijken met vrij verkrijgbare pijnstillers. Paracetamol verergert soms de symptomen bij leverproblemen. Zodra vastgesteld is welke leveraandoening je hebt, zal de arts je waarschijnlijk medicijnen voorschrijven ter behandeling van de aandoening en om de pijn te verminderen. Bij hepatitis kan —als het virus actief is— medicatie nodig zijn. Leverkanker kan behandeld worden middels chirurgie, chemotherapie en/of radiotherapie. Soms is een levertransplantatie nodig. Bij een leverabces kan antibiotica, antimycotica of antivirale geneesmiddelen nodig zijn, evenals abcesdrainage.

Prognose

Een leverziekte gaat niet snel weg, ook niet bij adequate behandeling. Een snelle diagnose is gunstig voor het herstel. Door tijdig de juiste medische zorg te krijgen, je dieet en levensstijl te veranderen en ervoor te zorgen dat je je lichaam goed verzorgt, kunnen de meeste leverziekte effectief worden behandeld. Leverpijn duidt vaak op een ernstig probleem in je lichaam. Het is daarbij belangrijk om niet te wachten met het bezoeken van een arts. Maak op tijd een afspraak met je huisarts.

Lees verder

• Pijn aan de lever: oorzaken en symptomen van leverpijn
• Pijn in rechterbovenbuik: oorzaken pijn rechts in bovenbuik
• Vergrote lever: oorzaken en symptomen van leververgroting
• Leverfunctieonderzoek: verstoorde leverfunctie symptomen
• Leverziekten: symptomen, oorzaken, soorten en behandeling