Radiculopathie: Aandoening met beknelde zenuw in wervelkolom

Radiculopathie is een aandoening waarbij een zenuwwortel in de wervelkolom samengedrukt is, en dit vooral in de (onder)rug of de nek. Deze beknelde zenuw resulteert uit onder andere een ziekte, een tumor of een infectie. De patiënt ervaart bij deze aandoening voornamelijk pijn, gevoelloosheid, tintelingen of zwakte in de armen of benen. De arts zet veelal een conservatieve behandeling in, al zijn ook nog andere behandelingen mogelijk. Hierdoor verbeteren de symptomen van de meeste patiënten binnen enkele weken tot maanden, waardoor de vooruitzichten voor het merendeel van de patiënten goed is.

• Oorzaken radiculopathie
• Risicofactoren aandoening
• Symptomen aan arm, been, nek of rug: pijn, gevoelloosheid en tintelingen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose ziekte
• Preventie van beknelde zenuw in wervelkolom

Oorzaken radiculopathie

Radiculopathie is het gevolg van compressie (samendrukking) of irritatie van de zenuwwortel (zenuwen die de ruggengraat verlaten). Diverse oorzaken zijn bekend voor deze beknelde zenuw. Vaak vindt de ziekte plaats in combinatie met een trauma of een andere wervelkolomaandoening. De ruimte waar de zenuwwortels de wervelkolom verlaten, is hierdoor versmald. Volgende oorzaken hiervan zijn bekend:

• degeneratieve, leeftijdgerelateerde ziekten zoals artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen met pijn, stijfheid, gewrichtsgeluiden en hardheid)
• diverse gezondheidsproblemen zoals diabetes mellitus (suikerziekte)
• diverse wervelkolomaandoeningen, zoals scoliose (abnormale kromming van de wervelkolom), hielspoor en een hernia
• een infectie zoals een cytomegalie-infectie of de ziekte van Lyme
• een ontsteking of verplaatste delen in de wervelkolom wat het gevolg is van een plotselinge verwonding door een traumatische val, een verkeersongeval of een sportongeval
• een tumor
• een verdikking van omringende ligamenten

Risicofactoren aandoening

Wanneer de patiënt een overmatige of herhaalde belasting uitoefent op de wervelkolom, komt radiculopathie sneller tot stand. Overbelasting vindt vooral plaats bij zware arbeid of contactsporten. Een familiegeschiedenis van radiculopathie of andere wervelkolomaandoeningen zijn ook verhogende risicofactoren.

Symptomen aan arm, been, nek of rug: pijn, gevoelloosheid en tintelingen

De ziekte verschijnt mogelijk overal in de wervelkolom, maar meestal is de rug (lumbale radiculopathie) of de nek (cervicale radiculopathie) getroffen. Minder vaak is het middelste gedeelte van de rug aangetast (thoracale radiculopathie).

De symptomen van radiculopathie zijn variabel. Pijn, gevoelloosheid en tintelingen in de armen of benen komen het vaakst voor, vaak in combinatie met nekpijn, rugstijfheid of rugpijn. Sommige patiënten hebben reeds pijn bij aanraking in het betrokken gebied. Spierzwakte en zenuwschade komen af en toe ook voor. Wanneer de zenuwwortels van de nek zijn aangetast, ervaart de patiënt problemen met de controle van de spieren van de nek en armen en verschijnen gevoelsstoornissen. Ook verschijnen gevoelsstoornissen wanneer de zenuwen van het middelste gedeelte van de rug zijn aangetast, en dit dan in combinatie met problemen met de controle van de spieren van de borstkas en buik. Radiculopathie aan de zenuwen van de onderrug brengt problemen met de spieren van de billen en benen en gevoelsstoornissen op deze plaatsen met zich mee.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts bevraagt de patiënt over de medische geschiedenis. Hierbij noteert hij het type, de locatie en de duur van de symptomen, de mogelijke risicofactoren die de symptomen verergeren of de oplossingen die de symptomen verbeteren en de eventuele andere medische problemen. Daarna voert de arts een lichamelijk onderzoek uit aan de locatie waar de symptomen zich afspelen. De arts richt zich op de getroffen zenuw, meestal een betrokken arm of been. De arts controleert de spierkracht, het gevoel en de reflexen van de patiënt en spoort zo afwijkingen op.

Diagnostisch onderzoek

De patiënt krijgt diverse beeldvormende onderzoeken om de oorzaak van de zenuwwortelpijn te achterhalen en de structuren van het probleemgebied beter te beoordelen. Dit gebeurt aan de hand van een röntgenfoto (radiografisch onderzoek), een CT-scan en/of een MRI-scan. Soms is een zenuwgeleidingsonderzoek of een elektromyografie (EMG) vereist, wat nodig is om de elektrische activiteit langs de zenuw in beeld te brengen; dit onderzoek onthult mogelijke schade aan de zenuw.

Behandeling

De meeste patiënten krijgen een conservatieve behandeling. De arts zet hierbij medicatie (ontstekingsremmers), fysiotherapie (in een speciale rugkliniek) en/of chiropractie in. Daarnaast moet de patiënt activiteiten vermijden die de nek of rug belasten. Verbeteren de symptomen niet binnen enkele weken of maanden, dan krijgt de patiënt een epidurale steroïde injectie. De arts gebruikt hiervoor een röntgenapparaat om de naald te positioneren en daarna injecteert hij corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmende medicijnen) tussen de botten van de wervelkolom grenzend aan de betrokken zenuwen. Hierdoor vermindert de ontsteking en irritatie van de zenuw en verbeteren de symptomen van radiculopathie. Wanneer de symptomen aanhouden en ernstig zijn, voert de arts een operatie uit om de compressie van de getroffen zenuw te verwijderen. Hiervoor zijn diverse chirurgische technieken mogelijk, afhankelijk van de oorzaak van de radiculopathie.

Prognose ziekte

De meeste patiënten met radiculopathie hebben een goede prognose. Veel patiënten reageren namelijk goed op de conservatieve behandelingsopties en hebben binnen zes weken tot drie maanden geen symptomen meer. Voor patiënten die een chirurgische ingreep gekregen hebben, zijn de vooruitzichten eveneens goed. De patiënt ervaart namelijk geen beperkingen op lange termijn.

Preventie van beknelde zenuw in wervelkolom

Radiculopathie valt niet te voorkomen, maar de patiënt zorgt best voor een gezond gewicht en een goede spierconditie. Daarnaast vermijdt hij overbelasting aan de nek of rug om de ziekte te voorkomen. Het is verder aangewezen om een goede en ergonomische houding te hanteren bij vergaderingen, het sporten of het tillen van zware voorwerpen. Blijven bewegen is namelijk wel belangrijk bij deze ziekte zodat de spieren soepel blijven, maar overbelasting is wel uit den boze.

Lees verder

• Beknelde zenuw (zenuwcompressie): Symptomen en behandeling