Opgezwollen lip: oorzaken van gezwollen bovenlip en onderlip

Een opgezwollen lip duidt op zwelling van een lip. Je kan last hebben van zwelling van één lip of beide lippen. Bij opgezwollen lippen is de onderlip en/of de bovenlip groter dan normaal. Deze zwelling wordt veroorzaakt door een opbouw van vloeistof of ontsteking in het lipweefsel. Een opgezwollen lip kan veel oorzaken hebben, waaronder letsel (trauma), ziekte, het gebruik van bepaalde medicijnen of allergieën. Gezwollen lippen kunnen een teken zijn van anafylaxe — een ernstige allergische reactie — waarbij onmiddellijke medische hulp is vereist. In minder ernstige gevallen kan zwelling van de lip(pen) zich acuut voordoen en ook weer snel verdwijnen, bijvoorbeeld na zonnebrand of een insectenbeet. Zwelling die zich langzaamaan ontwikkelt en langer duurt, kan een teken zijn van infectie of een meer ernstige aandoening.

• Opgezwollen lip
• Symptomen van opgezwollen lippen
• Oorzaken van een opgezwollen onderlip en/of bovenlip
• Opgezwollen lippen door een allergische reactie
• Verschillende allergenen
• Anafylactische shock
• Voedselallergie
• Dikke lip door insectenbeten (muggenbeet)
• Zwelling van de lippen en oogleden door angio-oedeem
• Dikke lip na klap
• Opgezwollen lip door puist
• Andere aandoeningen die opgezwollen lip kunnen veroorzaken
• Dikke lippen door omgevingsfactoren
• Beschadiging, ongeval of irritatie
• Gezwollen lip na verdoving tandarts
• Medicijnen die zwelling van de lip kunnen veroorzaken
• Behandeling van een opgezwollen lip
• Zelfzorgmaatregelen bij een (plotselinge) gezwollen lip
• Koude kompressen
• Kompres met zwarte thee
• Angel verwijderen
• Tand door de lip
• Breng aloë vera-gel op de dikke lip aan
• Kurkumapasta aanbrengen
• Een pasta van zuiveringszout
• Tea tree olie
• Hoelang duurt een gezwollen lip?

Opgezwollen lip

Een gezwollen lip kan zich voordoen op de bovenlip en/of de onderlip. Op de onderlip of bovenlip kan het zich aan één kant voordoen of in de gehele lip, en de lip kan aan de buitenkant en/of binnenkant gezwollen zijn. De zwelling kan plotseling verschijnen, bijvoorbeeld gedurende de nacht terwijl je slaapt of op een willekeurig moment gedurende de dag. De zwelling kan ook geleidelijk optreden. De zwelling kan steeds aanwezig zijn of intermitterend. Een opgezwollen lip kan zowel kinderen als volwassenen treffen. Een opgezwollen lip kan gepaard gaan met andere symptomen zoals pijn, gevoelloosheid (een verdoofd gevoel) en tintelingen, al zijn ook andere klachten mogelijk.

Symptomen van opgezwollen lippen

Een opgezwollen lip kan pijnlijk zijn en interfereren met dagelijkse bezigheden, zoals eten en drinken. In sommige gevallen kunnen mensen ook moeite hebben met praten of het openen van hun mond. Andere symptomen die samen met lipzwelling kunnen optreden, zijn onder meer:

• Blaren of blaasjes;
• Kloofjes;
• Lipverkleuring (blauwe of paarse lippen);
• Vermoeidheid
• Pijn;
• Koorts of koude rillingen;
• Hoofdpijn.

Oorzaken van een opgezwollen onderlip en/of bovenlip

Een opgezwollen lip kan een verscheidenheid aan oorzaken hebben, van relatief onschuldige tot meer ernstige, waaronder allergie, ontsteking, verwonding of een onderliggende medische aandoening. De symptomen en de behandeling zijn afhankelijk van de oorzaak.

Opgezwollen lippen door een allergische reactie

Verschillende allergenen

Gezwollen lippen kunnen een symptoom zijn van een allergische reactie. Contact met een allergeen, een bestanddeel van een natuurlijke of kunstmatige stof die allergische reacties kan veroorzaken, bestaande uit haren of huidschilfers van huisdieren, huisstofmijt, pollen, cosmetica voor de lippen, bepaalde soorten voedsel of medicijnen, kan een allergische reactie uitlokken. Zwelling is één van de symptomen.

Anafylactische shock

Dit is een ernstige en potentieel levensbedreigende, acute allergische reactie op een lichaamsvreemde stof, welke gezwollen lippen kan veroorzaken. Het vereist onmiddellijke medische hulp. Symptomen kunnen onder meer bestaan uit:

• Zwelling van de lippen;
• Zwelling van de tong;
• Zwelling in de mond of keel;
• Jeukende ogen of gezicht;
• Netelroos;
• Slikproblemen of ademhalingsproblemen;
• Een verhoogde hartslag (tachycardie);
• Een verlaagde bloeddruk (hypotensie);
• Algehele zwakte;
• shock;
• Bewusteloosheid.

Als je een van deze symptomen ervaart, heb je onmiddellijk medische hulp nodig. De aandoening kan zich snel ontwikkelen, waardoor een verhoogde hartslag, zwakte, een bloeddrukdaling, schok en uiteindelijk bewusteloosheid en de dood volgt.

Voedselallergie

Een voedselallergie is een veel voorkomende oorzaak van gezwollen lippen. Je kan allergisch zijn voor de volgende voedingsmiddelen:

• Noten;
• Schaal en schelpdieren;
• Koemelkallergie;
• Allergie voor kippenei;
• Roosfruit (bijvoorbeeld appel en perzik);
• Soja;
• Tarwe.

Dikke lip door insectenbeten (muggenbeet)

Insectenbeten kunnen een gezwollen lip veroorzaken. Naast zwelling, kan je last krijgen van jeuk en pijn. Wat vooral voorkomt is een dikke lip als gevolg van een muggenbeet.

Zwelling van de lippen en oogleden door angio-oedeem

Gezwollen lippen zijn een algemeen symptoom van angio-oedeem. Dit is een zwelling die zich in de diepe lagen van de huid voordoet en die meestal van invloed is op de ogen en lippen. Angio-oedeem is een vrij veel voorkomende aandoening. Meestal wordt angio-oedeem veroorzaakt door een allergische reactie op bepaald voedsel, zoals noten, schaal- of schelpdieren, melk of aardbeien. Minder vaak is medicijnenallergie de oorzaak (bijvoorbeeld antibiotica) of een insectenbeet.

Dikke lip na klap

Een klap tegen je lippen kan een tand door de lip veroorzaken met zwelling, pijn en bloedende lip. Bij een tand door de lip is het geven van een eerstehulpbehandeling vaak voldoende.

Opgezwollen lip door puist

Een puistje op de lip kan gepaard gaan met wat zwelling. Een puistje op lip vereist een zachte aanpak, omdat de huid van het gebied zeer gevoelig is.

Andere aandoeningen die opgezwollen lip kunnen veroorzaken

Er zijn verschillende aandoeningen die een zwelling van de lip kunnen veroorzaken, zoals:

• koortslip met bijkomende huidinfectie veroorzaakt heldere blaasjes en korstjes met daarnaast roodheid, zwelling, puistjes en puskopjes;
• Cheilitis angularis, perlèche of mondhoekeczeem: een ontsteking ter hoogte van de mondhoeken;
• Cheilitis granulomatosa: een chronische zwelling van de lip als gevolg van een granulomateuze ontsteking;
• Melkersson-Rosenthal syndroom: een zeldzame neurologische aandoening;
• Lipkanker, welke wordt geassocieerd met overmatige blootstelling aan zonlicht;
• Inflammatoire darmziekte, zoals ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, kan zwelling van de lippen veroorzaken.
• Vochtretentie (zoals pre-eclampsie / zwangerschapsvergiftiging tijdens de zwangerschap);
• Uitdroging;
  Mondhoekeczeem bij een ouder persoon / Bron: Matthew Ferguson, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• Virale infectie
• Voedingstekorten;
• Obesitas of zwaarlijvigheid;
• Orgaanfalen, zoals hart-, lever- of nierfalen;
• Ernstige ondervoeding.

Dikke lippen door omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren zoals temperatuur of bepaalde weersomstandigheden kunnen gezwollen lippen veroorzaken. Lippen hebben geen haar, zweetklieren of een beschermende laag, waardoor ze meer gevoelig zijn voor extreme hitte of kou.

Beschadiging, ongeval of irritatie

Een opgezwollen lip kan worden veroorzaakt door een trauma aan de lippen. Dit kan ontstaan door een tand door de lip, verbranding van de lippen door bijvoorbeeld chemicaliën of warm voedsel, insectenbeten en tandheelkundige apparaten zoals een beugel. Ook kan warm en pittig eten (zoals curry of pepers) tijdelijke irritatie veroorzaken van de lippen die kan leiden tot gevoelloosheid en zwelling. Cosmetische interventies aan de lippen kunnen soms ook gezwollen lippen veroorzaken.

Gezwollen lip na verdoving tandarts

Dit is een tandheelkundige mythe waar elke tandarts op een bepaald moment mee te maken heeft. En dat is de mythe dat als de lip van een kind (of volwassenen) opzwelt na een bezoek aan een tandarts waar plaatselijke verdoving werd gebruikt, dit altijd betekent dat het kind (of man of vrouw) allergisch moet zijn voor iets dat de tandarts heeft ingespoten. Dat het geen allergie betreft voor het verdovingsmiddel dat de tandarts heeft gebruikt, is vaak af te leiden uit de volgende omstandigheden:

• Locatie. De injectieplaats bevindt zich bijna altijd ver weg van het getraumatiseerde gebied. Als het een allergie was, dan zou de injectieplek juist zijn aangedaan.
• Gebrek aan systemische symptomen. Zelfs minder ernstige allergische reacties zullen andere symptomen veroorzaken zoals een droge mond, netelroos en andere bevindingen. Deze zijn vaak afwezig.

De oorzaak is dan ook vaak dat je herhaaldelijk op je lip bijt zonder dat je dat doorhebt vanwege de verdoving. Het komt ook vaak voor dat mensen na een verdoving bij de tandarts op de binnenkant van hun wang bijten. Herhaaldelijk bijten leidt tot zwelling, bloedingen en blauwe plekken. Vaak herinnert een kind dit zich niet, omdat het kind verdoofd was en geen pijn voelde. Maar de volgende dag merkt hij het zeker.

Medicijnen die zwelling van de lip kunnen veroorzaken

Er zijn een aantal geneesmiddelen die erom bekend staan dat ze gezwollen lippen kunnen veroorzaken, zoals bepaalde antibiotica, niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) en bloeddrukmedicijnen (ACE-remmers). Raadpleeg je arts als je last krijgt van gezwollen lippen terwijl je deze medicijnen gebruikt.

Behandeling van een opgezwollen lip

Geneesmiddelen die kunnen worden voorgeschreven voor gezwollen lippen en onderliggende aandoeningen, zijn onder meer:

• Antihistaminica, welke allergische reacties onderdrukken;
• Anti-inflammatoire geneesmiddelen (corticosteroïden);
• Adrenaline-injecties, gebruikt bij levensbedreigende acute allergie (anafylaxie).

Zelfzorgmaatregelen bij een (plotselinge) gezwollen lip

Wat te doen bij een opgezwollen lip? Is er een oplossing die je thuis kan toepassen? De volgende zelfzorgmaatregelen kunnen overwogen worden bi een opgezwollen lip:

Koude kompressen

Bij jeuk, pijn en zwelling geeft een koude, natte doek verlichting. Het vertraagt de bloedsomloop en dit vermindert zwellingen, ontstekingen en pijn.

Kompres met zwarte thee

Het aanbrengen van een kompres met zwarte thee op je dikke lip, kan de zwelling doen verminderen. Dit komt doordat zwarte thee bestanddelen bevat (zogeheten tannines) die de zwelling doen afnemen.

Angel verwijderen

Als de angel van een bij in je lip zit, moet deze verwijderd worden met een pincet. Daarna het wondje spoelen en deppen met povidonjodium of alcohol.

Tand door de lip

Druk bij een tand door de lip met een (steriel) gaasje op de bloedende lip. Neem contact op met je huisarts wanneer je denkt dat hechten nodig is.

Breng aloë vera-gel op de dikke lip aan

Aloë vera is een tropische vetplant die bekendstaat om haar medicinale werking. Nadat je de zwelling hebt behandeld met een koud kompres (zie boven), breng je aloë vera-gel op je dikke lip aan.

Kurkumapasta aanbrengen

Kurkuma of geelwortel heeft ontstekingsremmende en geneeskrachtige eigenschappen. Maak van dit poeder met wat water een pasta en breng deze op je lip aan. Even laten drogen en inwerken en daarna de paste met water eraf spoelen.

Een pasta van zuiveringszout

Een pasta van zuiveringszout (baking soda) met water op je lip aanbrengen kan helpen om de pijn en de ontsteking tegen te gaan. Ook kan het de zwelling helpen verminderen.

Tea tree olie

Tea tree olie kent veel toepassingen. Het middel heeft ontstekingsremmende eigenschappen en wordt als antibacterieel middel gebruikt. Gebruik (verdunde) tea tree olie op een oppervlakkig brandwondje, bij zonnebrand, puistjes en kleine wondjes. Voor gebruik altijd eerst de gebruiksaanwijzing lezen.

Hoelang duurt een gezwollen lip?

Binnen enkele dagen is de ergste zwelling vaak wel voorbij. Zwelling die zich langzaamaan ontwikkelt en langer aanhoudt, kan een teken zijn van infectie of een meer ernstige aandoening. Raadpleeg in dat geval je huisarts.

Lees verder

• Angio-oedeem (vochtophopingen): symptomen en behandeling
• Gezwollen onderlip: symptomen en oorzaken onderlipzwelling
• Gezwollen bovenlip: symptomen, oorzaken en behandeling