Juveniele plantaire dermatose: Huiduitslag op voetzool

De huidaandoening juveniele plantaire dermatose veroorzaakt voornamelijk bij kinderen problemen aan de voetzool. Roodheid, schilfering, pijn en kloofjes zijn enkele kenmerken van deze huidziekte. De exacte oorzaak van de huidziekte is niet bekend, maar dit probleem is wel gerelateerd aan wrijving bij bezwete voeten en daarnaast zijn ook enkele risicofactoren bekend. De symptomen zijn met diverse zelfzorgmaatregelen goed te beheren. Het dragen van geschikt schoeisel en het toepassen van vette crèmes zijn de belangrijkste tips. Af en toe zet een arts een medicinale behandeling in. De klachten hebben de neiging om af en toe op te flakkeren, maar rond de puberteit zijn de symptomen bij de meeste patiënten verdwenen.

• Synoniemen juveniele plantaire dermatose
• Epidemiologie huidziekte
• Oorzaken: Wrijving bij bezwete voeten
• Risicofactoren huidaandoening
• Symptomen: Huiduitslag op voetzool met pijnlijke kloven
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via goed schoeisel en vette crèmes
• Prognose huidaandoening

Synoniemen juveniele plantaire dermatose

Huidziekten.nl meldt een aantal veel gebruikte synoniemen van juveniele plantaire dermatitis:

• atopic winter feet
• dermatitis hiemalis
• dermatosis plantaris juvenilis
• pulpite sèche
• sweaty sock syndrome (zweetvoetensyndroom)

Verder gebruiken artsen en wetenschappers in medische artikels eveneens de afkorting “JPD”.

Epidemiologie huidziekte

Deze ziekte presenteert zich het vaakst bij schoolgaande kinderen tussen drie en veertien jaar. Af en toe krijgen volwassenen echter ook te maken met de huidziekte. Jongens zijn het vaakst getroffen door de huidaandoening. In de geraadpleegde literatuur zijn geen verdere epidemiologische gegevens gevonden.

Oorzaken: Wrijving bij bezwete voeten

De exacte etiologie van juveniele plantaire dermatose is niet bekend anno oktober 2020. De huiduitslag die ontstaat bij de huidaandoening, is vermoedelijk veroorzaakt door wrijving en wanneer de voet op en neer beweegt in een schoen en dit dan vooral bij bezwete voeten. De ziekte komt voornamelijk tot stand in de herfst- en winterseizoenen wanneer kinderen zware sokken en niet ademend schoeisel dragen. Dit veroorzaakt overmatig veel vocht aan de voeten. Indien dit chronisch gebeurt, is de huidbarrière aangetast, wat resulteert in de symptomen van de ziekte.

Risicofactoren huidaandoening

Een bacteriële infectie is mogelijk een bijdragende factor voor de ziekte. Juveniele plantaire dermatose is ook geassocieerd met eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) en hooikoorts. Andere risicofactoren voor het ontwikkelen van de huidaandoening omvatten hyperhidrose (overmatig zweten), het gebruik van niet-ademende schoenen, en het dragen van dunne sokken die slecht absorberen.

Symptomen: Huiduitslag op voetzool met pijnlijke kloven

Bij de huidziekte ontstaat een rode, schilfering huiduitslag langs de gewrichtsdragende gebieden van de zool. De glanzende en strakke huidletsels zijn symmetrisch. De huiduitslag gaat mogelijk gepaard met jeuk (jeukende voeten) en een brandend gevoel aan de voeten (brandende voeten). Pijnlijke kloven op de hiel, op en onder de tenen en op de bal van de voet zijn ook aanwezig. Af en toe kampt een patiënt met zweetvoeten, maar toch met een droge en schilferende huid. De ruimten tussen de tenen zijn normaal gesproken niet getroffen door de ziekte. Bij het merendeel van de patiënten zijn enkel de voeten aangetast, maar af en toe ontwikkelen zich ook symptomen op de handen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van juveniele plantaire dermatose is voornamelijk gebaseerd op een lichamelijk onderzoek van de voeten. Een persoonlijke geschiedenis van eczeem of overmatig zweten geeft de arts reeds aanwijzingen over de ziekte. Enkele huidaandoeningen bootsen de symptomen na van juveniele plantaire dermatose met name:

• atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) (allergische reactie op schoenmaterialen)
• dyshidrosis lamellosa sicca
• eczema nno
• een schimmelinfectie zoals voetschimmel
• hyperhidrose
• keratolysis exfoliativa
• palmoplantaire hyperkeratose (verhoorning en verdikking van de huid)
• pitted keratolysis (putjes in voetzolen)
• postinfectieuze desquamatie
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)

Behandeling via goed schoeisel en vette crèmes

Zelfzorg

Goed passende, ademende schoenen (leren schoenen, pantoffels, sandalen, …) zijn aanbevolen, maar indien mogelijk draagt de patiënt geen schoenen, zoals binnenshuis. Hierdoor ontstaat minder wrijving en komen de symptomen van de huidziekte minder snel tot stand. Katoenen sokken genieten de voorkeur. Wanneer deze vochtig zijn, doet de patiënt deze meteen uit. Ook kurken inlegzolen bieden meer comfort voor de patiënt. Voorts is vette vochtinbrengende crème (zoals vaseline) zeer nuttig. Deze crème past de patiënt toe vlak na het baden of douchen en voor het slapengaan. Agressieve zepen zijn uit den boze. Verder is het verstandig om regelmatig een rustdag in te lassen om de voeten niet te overbelasten en de kloven te laten herstellen. De kloven genezen tot slot sneller wanneer deze bedekt zijn met een pleister of verbandje.

Professionele medische zorg

De arts zet corticosteroïden (krachtige ontstekingsemmers) in en dit dan in de vorm van topische (op de huid aangebrachte) zalven. Wel zijn deze geneesmiddelen vaak niet meer effectief dan eenvoudige verzachtende middelen. Corticosteroïden in een nog krachtigere vorm zijn echter wel een mogelijk alternatief wat de patiënt dan gedurende enkele weken kan gebruiken. De arts schrijft deze erg krachtige medicijnen vooral voor bij opflakkeringen, of wanneer de huid erg rood of jeukend is.

Prognose huidaandoening

De klachten steken bij juveniele plantaire dermatose regelmatig weer de kop op. De prognose voor patiënten met deze huidziekte is echter heel goed. De huiduitslag verdwijnt namelijk meestal geleidelijk en is vrijwel steeds verdwenen in de vroege adolescentie. Wanneer een patiënt kampt met pijnlijke kloven, duurt het soms wel meerdere weken voordat deze genezen zijn.

Lees verder

• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid