Schizofrenie: symptomen, oorzaken en gevolgen

Schizofrenie: symptomen, oorzaken en gevolgen Schizofrenie is een vervelende aandoening waar veel mensen wel eens van hebben gehoord. Weinig mensen weten echter wat het precies inhoudt, wat de oorzaken ervan zijn en wat de effecten van schizofrenie zijn op de patiënt. Schizofrenie kan ernstiger zijn dan vele mensen denken: een patiënt kan compleet het contact met de werkelijkheid verliezen. Communicatie met deze persoon is dan bijna niet meer mogelijk. Ook in minder extreme gevallen heeft schizofrenie een enorm effect op het dagelijks leven van de patiënt en op zijn of haar omgeving. Wat zijn deze effecten, hoe komen ze tot stand en welke symptomen zijn te herkennen bij iemand met schizofrenie?

Wat houdt schizofrenie in?

Schizofrenie is een aandoening die bij bijna 1% van de mensen in Nederland voorkomt. Het begint vaak op jonge leeftijd: tussen het zestiende en dertigste levensjaar. Het wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een stoornis in de hersenen. Iemand met schizofrenie heeft last van psychoses, dat zijn periodes waarin de patiënt een verstoord contact met de werkelijkheid heeft. Zo kan de patiënt dingen ruiken, proeven, horen, zien of voelen die anderen niet waarnemen. Iemand met een psychose is vaak angstig en kan zich bedreigd voelen door situaties die voor andere mensen als normaal worden ervaren. Dit is mede doordat de patiënt het moeilijk vindt om onderscheid te maken tussen de werkelijkheid en de verbeelding. Zo kan iemand in een psychotische periode het idee hebben dat bepaalde krachten hem of haar zwakker maken. Iemand met schizofrenie zit niet altijd in een psychotische periode, maar heeft ook stabielere periodes. Schizofrenie gaat altijd gepaard met psychoses, maar iemand die een psychose heeft, hoeft niet per se schizofrenie te hebben.

Symptomen schizofrenie

Iemand met schizofrenie heeft psychotische periodes en stabielere periodes. Bepaalde symptomen kunnen een naderende psychotische periode aankondigen. De periode waarin deze symptomen tot uiting komen, wordt de vroege fase genoemd. Patiënten in de vroege fase hebben vaak concentratieproblemen en verminderde prestaties op school of werk. Ook kunnen deze patiënten de neiging hebben zichzelf te isoleren en schuw, angstig of teruggetrokken gedrag vertonen. Het hebben van slaapproblemen kan eveneens een symptoom zijn van een naderende psychotische periode. De vroege fase en de bijbehorende symptomen hoeven niet altijd door te zetten tot een daadwerkelijke psychose, ze kunnen ook weer langzaam minder worden. Wel is het belangrijk om op de signalen te letten, zodat een psychotische periode voorkomen of in betere banen geleid kan worden. Wanneer de psychose doorzet, zullen de symptomen heftiger worden. Deze symptomen kunnen worden opgedeeld in vijf verschillende categorieën: psychose, cognitie, manie, motivatie en depressie. Niet alle symptomen hoeven zich voor te doen om van een psychotische periode te spreken.

Psychose

De categorie psychose omvat de symptomen wanen, illusies en hallucinaties. Wanen zijn onlogische gedachtes waarvan de patiënt overtuigd is dat ze waar zijn. De persoon in kwestie kan bijvoorbeeld denken dat hij of zij een ander persoon is of achtervolgd wordt. Bij illusies worden dingen anders waargenomen dan dat ze werkelijk zijn, terwijl de prikkels die tot de illusie leiden wel reëel zijn. Hallucinaties zijn waarnemingen die helemaal niet op externe prikkels gebaseerd zijn. Het horen van stemmen is de meest voorkomende hallucinatie.

Cognitie

Cognitie is het verwerken van waargenomen informatie. Symptomen die onder deze categorie vallen, zijn daarom vooral veranderingen in het geheugen, de taal, de aandacht en het oplossen van problemen. Hierbij wordt het geheugen slechter en het spraakvermogen vermindert. De patiënt heeft last van concentratieproblemen en is dus snel afgeleid van een onderwerp of activiteit. Ook kan besluiteloosheid optreden, waarbij het maken van de meest simpele beslissingen moeite kost. Het denken kan chaotisch worden, waardoor de patiënt kan gaan ratelen en moeite heeft om gesprekken te volgen.

Manie

Onder de categorie manie vallen voornamelijk stemmingsveranderingen. Voorbeelden van manische stemmingsveranderingen zijn toegenomen opwinding, hyperactiviteit, een verhoogd zelfgevoel en een verminderde slaapbehoefte. Een patiënt met deze symptomen is meestal in een goede stemming, maar wordt niet meer geremd in het uitvoeren van (vaak wilde) ideeën. Hierdoor worden sneller beslissingen gemaakt die kunnen leiden tot vervelende of zelfs gevaarlijke situaties. Zo kan de patiënt bijvoorbeeld impulsief veel geld uitgeven of in een gevecht terechtkomen.

Motivatie

Vermindering van motivatie is kenmerkend voor deze categorie. De patiënt wordt niet meer gemotiveerd door beloningen in het leven. Het is daarom moeilijk om de energie op te brengen om taken uit te voeren, het voelt alsof de beloning die eruit volgt het niet waard is. Dit geldt vaak ook voor sociale activiteiten. De patiënt kan zichzelf isoleren, omdat het hebben van sociaal contact niet belonend genoeg voelt voor de moeite die ervoor moet worden gedaan.

Depressie

De symptomen die onder de categorie depressie vallen, zijn: sombere stemming en interesseverlies. De patiënt voelt zich vaak somber of nerveus en verliest interesse in de dingen waar hij of zijn vroeger wel interesse voor had. Ook slaapproblemen, vermoeidheidsproblemen en besluiteloosheid behoren tot de categorie depressie. Als de depressieve klachten een tijd aanhouden, kan dit leiden tot affectvervlakking. Dat houdt in dat de persoon in kwestie zowel positieve als negatieve gevoelens in mindere mate ervaart.

Oorzaken schizofrenie

Schizofrenie kan worden veroorzaakt door biologische, sociale en psychologische factoren. Meestal is er sprake van een combinatie van deze drie. Met biologische factoren wordt vooral de aanleg bedoeld, die voor een deel erfelijk is. Iemand met aanleg voor schizofrenie heeft bij bepaalde factoren meer kans op het krijgen van schizofrenie dan iemand zonder aanleg. Schizofrenie zelf is dus niet erfelijk, maar de gevoeligheid voor het krijgen ervan wel. De sociale en psychologische factoren bepalen uiteindelijk of iemand ook daadwerkelijk schizofrenie krijgt. Dit kunnen heftige gebeurtenissen zijn, zoals het overlijden van iemand. Ook kunnen grote veranderingen, stress en het gebruik van drugs een psychose als gevolg hebben, die in ernstige gevallen door kan zetten tot schizofrenie, waarbij de psychose steeds terugkomt.

Effect op omgeving

Iemand met schizofrenie reageert heel anders op zijn of haar omgeving, vooral in psychotische periodes. De patiënt kan heel snel een wantrouwend gevoel hebben, terugtrekkend gedrag vertonen of zichzelf zelfs isoleren, waardoor communiceren moeilijk wordt. Ook het chaotisch denken heeft invloed op de communicatie; de patiënt kan moeite hebben met begrijpen wat er gezegd wordt, een heel onlogisch antwoord geven of onverstaanbaar gaan ratelen. Het terugtrekkende gedrag en het voor anderen onbegrijpelijke denken, maakt het moeilijk voor de omgeving om de patiënt te bereiken. Hoe de omgeving reageert op en omgaat met de patiënt is heel belangrijk. Iemand met schizofrenie heeft rustige en begripvolle benadering nodig. Als de omgeving onbegripvol, overbezorgd of kritisch naar de patiënt toe is, kan dit invloed hebben op het verloop van de schizofrenie. Er kan dan eerder een psychotische periode optreden en deze kan ernstiger zijn of langer duren.

Gevolgen patiënt

Iemand met schizofrenie kan hier dus heel erg onder lijden. De patiënt heeft veel last van angstige gevoelens en kan zelfs dingen waarnemen die er niet echt zijn. Ook wordt het contact met de omgeving verslechterd, omdat de patiënt moeilijk te bereiken is. Als de patiënt niet tijdig de juiste ondersteuning krijgt, van bijvoorbeeld een psycholoog, kan de patiënt steeds verder in de psychoses verzinken en het contact met de werkelijkheid compleet verliezen.
© 2017 - 2024 Sabrina-frank, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Aandoening: SchizofrenieAandoening: SchizofrenieSchizofrenie komt best veel voor. Ongeveer 1 op de 100 mensen krijgen ermee te maken. Lees hier onder over de aandoening…
Psychose: Vroege tekenen, symptomen en waarschuwingssignalenMensen kunnen tijdens hun leven door verschillende oorzaken last krijgen van psychotische klachten. Zo komt een psychose…
Wat is een psychose?Wat is een psychose?In dit artikel wil ik in eenvoudige taal uitleggen wat een psychose is. Soms wordt er in de media gezegd dat een bepaald…
Psychotische depressie: Depressieve symptomen en psychosePsychotische depressie: Depressieve symptomen en psychoseSommige patiënten met een ernstige depressie ervaren ook een psychose naast de gebruikelijke symptomen van een depressie…

Wazig zien: oorzaken, symptomen en behandeling wazig zichtWazig zien: oorzaken, symptomen en behandeling wazig zichtWazig zien is een courante klacht. Wazig zien komt bij talloze mensen voor, vaak met 2 ogen, soms met 1 oog. Bij wazig z…
Hyperpyrexie: Zeer hoge koorts door onderliggend probleemHyperpyrexie: Zeer hoge koorts door onderliggend probleemHyperpyrexie is een medische noodtoestand waarbij een patiënt zeer hoge koorts ervaart. Deze situatie is potentieel leve…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Geralt, Pixabay
  • http://www.psychischegezondheid.nl/schizofrenie?tab=1
  • http://www.psychischegezondheid.nl/action/psychowijzer/281/psychose.html
  • https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/schizofrenie/item38193
  • https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/psychose/item67950
  • https://www.henw.org/archief/volledig/id2293-hoe-behandelt-de-huisarts-nieuwe-gevallen-van-depressieantidepressivadepressiediagnostiekhuisarts.html
  • https://www.psychosenet.nl/fasen-psychose-en-herstel/fase-1-vroege-fase/
  • Hofman, A., Honig, A., & Vossen, M. (1992). Het manisch depressief syndroom; psycho-educatie als onderdeel van de behandeling. Tijdschrift voor Psychiatrie, 34(8), 549-559.
  • Jiawan, V. C. R., Arends, J., Slooff, C. J., & Knegtering, H. (2010). Medicamenteuze interventie bij negatieve symptomen bij patiënten met schizofrenie. Tijdschr. Psychiatr, 52(9), 627-637.
Reactie

Margot Corneille, 11-05-2018
Mijn moeder is 91 jaar en heeft een hersenbloeding gehad waardoor ze half verlamd is nu heeft ze ook last van hallucinaties ze ziet en hoort dingen die er niet zijn is hier tegen een medicijn?
vr gr Reactie infoteur, 14-05-2018
Beste Margot, wat vervelend dat dit je moeder is overkomen. Er bestaan medicijnen die hallucinaties, wanen en angst verminderen. Deze medicijnen heten "antipsychotica". Ik raad aan om haar klachten met een arts te bespreken. Een arts kan misschien bepalen waar haar klachten vandaan komen en weet het beste hoe ze te behandelen zijn. In ieder geval heel veel sterkte!

Sabrina-frank (3 artikelen)
Laatste update: 26-10-2019
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.