Hypertensie: verschillende soorten

Hypertensie is een vervelende aandoening omdat achterliggende oorzaken slecht in 5% van de gevallen worden gevonden. De oorzaak kan bijvoorbeeld liggen in de nieren, er is dan sprake van secundaire hypertensie. Wanneer hypertensie wordt geconstateerd wordt dan ook vrijwel altijd aanvullend onderzoek gedaan, om deze eventuele secundaire oorzaak te achterhalen. In dit artikel worden de verschillende soorten hypertensie kort besproken.

Renovasculaire hypertensie

Bij renovasculaire hypertensie, het woord zegt het al, ligt de oorzaak in de nieren en in de bloedvaten. Het risico om deze vorm van hypertensie op te lopen, waarbij de bloeddrukverhoging wordt veroorzaakt door een eenzijdige of dubbelzijdige nierarteriestenose, is hoog bij mensen die roken. Het proces van renovasculaire hypertensie is onder te verdelen in drie fasen. In de eerste fase zal door de verlaagde druk ter hoogte van het juxtaglomerulaire apparaat in de aangedane nier(en) de reninesecretie sterk worden gestimuleerd. Als gevolg daarvan stijgt de angiotensine II spiegel, wat weer leidt tot vasoconstrictie en dus tot bloeddrukverhoging. Men noemt deze fase renineafhankelijk. In de tweede fase spelen natriumretentie en verhoogde adrenerge activiteit een rol in de regulatie van de bloeddruk, het reninegehalte neemt dan juist weer af. Ook het volume speelt een belangrijke rol in de tweede fase. In de derde fase zal de bloeddruk hoog blijven als gevolg van het slecht functioneren van één of beide nieren.

Renale hypertensie

Bij renale hypertensie ligt de oorzaak opnieuw in de nier, hier is sprake van een nierparenchym. Dit kan zijn in de vorm van een tumor of een cysteuze nierziekte. Een bijzonder vorm van hypertensie is die bij dialysepatiënten. De factor volume speelt dan een grote rol, hoewel ook andere factoren grote invloed hebben.

Mineralocorticoïd-afhankelijke hypertensie

Deze vorm van hypertensie wordt veroorzaakt door primaire hyperaldosteronsme, ofwel de ziekte van Conn. Bij deze aandoening wordt er in de bijnierschors teveel aldosteron aangemaakt, dit heeft als gevolg dat er meer urine wordt vastgehouden in de nieren. Hierdoor stijgt de bloeddruk.

Glucocorticoïd-afhankelijke hypertensie

Wanneer sprake is van Glucocorticoïd-afhankelijk hypertensie, oftewel het syndroom van Cushing, heeft zich op de bijnieren een gezwel gevormd. Hierdoor wordt teveel cortisol geproduceerd wat tot gevolg heeft dat water en zout worden vastgehouden. Hypertensie is bij het syndroom van Cushing echter niet het enige gevolg. Niet alleen het toegenomen volume veroorzaakt hier de hypertensie ook de verhoogde vaatweerstand, door glucocorticoïd speelt hier een zeer belangrijke rol.

Feochromocytoom

Dit is een zeer zeldzame tumor die meestal uitgaat van de chroomaffiene cellen van het bijniermerg. Door deze tumor wordt enorm veel adrenaline en noradrenaline geproduceerd. Deze hormonen spelen een erg belangrijke rol binnen het sympatische zenuwstelsel, een overschot aan deze hormonen heeft dan ook zeer grote gevolgen voor de bloeddruk die omhoog schiet. De bloeddruk is echter niet constant te hoog, de patiënt heeft last van aanvallen, die hartkloppingen en hevig transpireren met zich meebrengen. Tussen de aanvallen kan de bloeddruk normaal zijn, of licht verhoogd.

Acromegalie

In het geval van acromegalie is er sprake van een enorme groei als gevolg van een overmatige productie van groeihormoon door een tumor op de hypofyse. Deze aandoening komt vaak alleen bij volwassenen voor en is buiten de hypertensie te herkennen doordat de patiënt grote handen, voeten en oren krijgt.

Hyperparathyreoïdie

Bij deze aandoening ligt de oorzaak in de bijschildklieren. Bij deze ziekte wordt teveel van het bijschildklierhormoon aangemaakt. Hierdoor wordt het calciumgehalte in het bloed veel te hoog. Dit geeft in eerste instantie bijna geen klachten, hooguit wat vermoeidheid. Maar door de grote hoeveelheid calcium in het bloed gaat de kalk neerslaan in verschillende organen. De nieren worden vooral getroffen, de nierfunctie verslechtert dan door de nierstenen die ontstaan. Slechts wanneer de calciumwaarde in het bloed zeer hoog is, komen andere klachten naar voren, als misselijkheid, diarree en sufheid. Van de mensen die lijden aan hyperparathyreoïdie ontwikkeld ongeveer 30% daadwerkelijk hypertensie. Dit hoeft niet per se als gevolg van de slechte nierfunctie, ook kan de verhoogde calciumconcentratie een directe invloed hebben op de bloeddruk.

Insulineresistentiesyndroom

Wanneer sprake is van het insulinderesistenstiesyndroom, lijdt een persoon automatisch aan een verhoogd risico op hart en vaatziekten, ook op zeer jonge leeftijd. De insulineresistentie zorgt namelijk voor een verhoogde productie van het hormoon (= hyperinsulinemie) wat leidt tot hypertensie. Het gaat hier om complete families waarbij de combinatie overgewicht, verminderde gevoeligheid voor insuline, hypertensie en een gecombineerde stoornis in de vetstofwisseling voorkomt.