Ervaringen met borstkanker

Borstkanker is een veelvoorkomende vorm van de ziekte kanker: 1 op de 9 vrouwen krijgt borstkanker. Bij mannen komt borstkanker nauwelijks voor: minder dan één procent van de mensen met borstkanker is mannelijk. Borstkanker staat bekend als een kankervorm die tegenwoordig goed behandeld kan worden. In dit artikel wordt informatie gegeven vanuit eigen ervaringen rond de behandeling van borstkanker.

De ontdekking: een knobbeltje in de borst

Borstkanker wordt vaak ontdekt doordat je bij jezelf een ongewoon knobbeltje in de borst voelt. Het wordt aangeraden om regelmatig zelfonderzoek te doen, zodat als er iets verkeerds zit je daar zo snel mogelijk achter komt. Hoe vroeger een ziekte zoals kanker ontdekt wordt, hoe beter het te behandelen is en hoe kleiner de kans dat de ziekte zich kan verspreiden in het lichaam.

Bij de ervaring die ik zelf heb met borstkanker, werd het zelfonderzoek verwarrender door de regelmatige aanwezigheid van cysten. Dit zijn een soort van blaasjes en deze voelen ook al knobbeltjes aan. Cysten zijn niet gevaarlijk en deze laat men daarom vaak gewoon zitten. De vrouwen die hier last van hebben, kunnen bij het ontdekken van een knobbeltje denken “Het zal wel weer een cyste zijn”. Dat het belangrijk is om toch iedere keer naar de huisarts te gaan, zodat die je door kan verwijzen naar het ziekenhuis om uit te sluiten dat het iets anders is, heeft zich bij mijn ervaring met borstkanker wel bewezen. Bij de mammografie zag men dat er inderdaad opnieuw een cyste in de borst zat, maar er zat nog iets: borstkanker.

De diagnose: borstkanker… en dan?

Zodra de diagnose “borstkanker” gesteld wordt, wordt het behandelproces in gang gezet. In dit geval werden er meteen afspraken gemaakt voor een voorlichtingsgesprek op de mammacare (afdeling die er op gericht is om zo snel mogelijk te achterhalen of wat je aan uw borsten voelt verkeerd is), een gesprek bij de narcotiseur, het inspuiten van radio-actieve vloeistof (zodat de lymfeklieren goed zichtbaar worden) en voor de operatie zelf. Dit alles heeft plaatsgevonden binnen twee weken! Erg belangrijk en fijn dat het zo snel kan gebeuren, maar niet vanzelfsprekend omdat het een hoop regelwerk is.

Tijdens het voorlichtingsgesprek bereiden ze je voor op wat komen gaat en welke scenario’s mogelijk zijn. Ze willen je absoluut geruststellen, maar zijn wel eerlijk over hoe de ziekte in elkaar steekt en wat bijvoorbeeld de kansen op chemotherapie zijn. Zo lichten ze de werking van de lymfeklieren toe. Daardoor begrijp je dat bij de eerste operatie (er wordt in dit artikel uitgegaan van een borstbesparende operatie) naast de tumor, ook de hoofdpoortwachter van de lymfeklieren weggehaald wordt. Lymfeklieren zijn namelijk een soort van filter. Eventuele uitzaaiingen kunnen alleen ontstaan als ze door de lymfeklieren komen. Ze komen dan eerst door de hoofdpoortwachter en dan nog door andere lymfeklieren.

Uitslag na de eerste (borstbesprarende) operatie

Zodra de eerste operatie achter de rug is, worden de delen die weggehaald zijn (tumor en lymfeklier) meteen onderzocht. Binnen 1-2 weken zal de uitslag binnen zijn en daarmee kan dan door een team van specialisten een behandelplan opgesteld worden. In die tussentijd kun je bijkomen van de operatie (de arm aan de kant van de oksel waar de lymfeklier weggehaald is, zal langzaam zijn beweegruimte weer terug krijgen) en je voorbereiden op de uitslag. Je zult misschien in de tussentijd wel geluiden gehoord hebben over wat je ongeveer kan verwachten (grootte van de tumor bijvoorbeeld), maar een uitslag blijft altijd spannend. Dat is het officiële moment waarop definitieve informatie bekend gemaakt wordt.

Dat moment kan natuurlijk meevallen en tegenvallen: de tumor kan kleiner of groter zijn dan tot dat moment gedacht werd, bekend wordt of de snijranden schoon zijn en of er iets in de weggehaalde lymfeklier zit.

Omvang tumor

Als de tumor kleiner is dan 1cm kan het zijn dat er geen chemotherapie nodig is. 1 cm wordt namelijk vaak als grens gehanteerd (natuurlijk mede-afhankelijk van de andere uitslagen).

Snijranden

Als de snijranden schoon zijn, wil dat zeggen dat de tumor in de borst in zijn geheel verwijderd is. Als de snijranden niet schoon zijn, wil dat niet meteen zeggen dat de borst geamputeerd moet worden: ze halen dan bij een nieuwe operatie een extra stuk weg en als de snijranden dan helemaal schoon zijn, is de tumor als nog in zijn geheel verwijderd.

Lymfeklier

Als de lymfeklier schoon is, wil dat zeggen dat de tumor zich niet op die manier verspreidt heeft en de kan sop uitzaaiingen minimaal is. Als er in de lymfeklier wel kankercellen gevonden worden, moeten in een tweede operatie de andere lymfeklieren (tot de schouder) weggehaald worden om te controleren of daar iets in zit. Afhankelijk van die uitslag (of daar iets in zit) kunnen er uitspraken gedaan worden over wel of geen mogelijke uitzaaiingen.

Eigenschappen van de tumor

Er zijn verschillende soorten tumoren. De een groeit bijvoorbeeld sneller door de aanwezigheid van koolhydraten en de ander door bepaalde hormonen. Het is belangrijk om te weten om welke vorm het gaat, zodat de behandeling specifiek kan zijn. Voor een hormoongevoelige tumor kan het bijvoorbeeld nodig zijn om tot zeven jaar na de behandeling hormoontabletten te slikken.

Het vervolg, de verdere behandeling

Het vervolg, ofwel de verdere behandeling, verschilt per persoon. Chemotherapie en bestralen zijn twee bekende behandelingen waaraan men al snel denkt wanneer het over een kankervorm gaat. Bestralen wordt bijna standaard gedaan. Dat is een intensieve behandeling door de frequentie: er vinden gemiddeld 25-35 bestralingen plaats en dat zijn er dan vijf per week. De bestralingen duren wel maar 1-2 minuten.

Chemotherapie is niet standaard, al komt het regelmatig voor. Dat komt doordat iedere mogelijkheid aangegrepen wordt om het (kleinste) risico op achterblijvende cellen aan te pakken. Chemotherapieën zijn er in verschillende vormen en ook de effecten ervan zijn verschillende. Misselijkheid en haaruitval zijn twee bekende effecten waar je bij chemotherapie in ieder geval rekening mee zal moeten houden. (Laat bijvoorbeeld alvast een pruik maken voor de chemotherapie, zodat die precies lijkend op je eigen haar en kapsel gemaakt kan worden.)

Borstkanker: een familiekwestie

Borstkanker is een familiekwestie. Dat komt doordat het erfelijk kan zijn, maar ook door de intense periode die je als familie tegemoet gaat.

Of borstkanker erfelijk is, kan blijken uit een stamboomonderzoek. Je kan daarvoor wel eerst kijken of er reden is om dit te laten onderzoeken. Hebben relatief veel vrouwen in je familie borstkanker gekregen en komt het in meerdere generaties voor? Zoja, dan moet je goed overwegen of je een stamboomonderzoek wilt laten doen. Want wat doe je met de uitslag? Als het erfelijk blijkt te zijn, wordt de kans op borstkanker ongeveer verdubbeld. Dat wil het volgende zeggen: gemiddeld komt borstkanker voor bij 1 op de 9 vrouwen, dat is ongeveer 10% kans. Als het erfelijk blijkt te zijn, wordt de kans verdubbeld en is dat dus ongeveer 20%. Daarnaast heeft een dergelijk onderzoek een zakelijk effect: als het erfelijk is, wordt het afsluiten van een hypotheek, levensverzekeringen en dergelijk moeilijker en duurder…

De behandelperiode is een intense tijd met de familie en vrienden. De meeste zullen in een dergelijke periode nog meer tot het besef komen wat sommige mensen voor je betekenen, hoe belangrijk het is om dat te tonen en om tijd voor elkaar te maken. Kanker is een ziekte waar je met zijn alle tegen strijdt; je moet elkaar de kracht geven door positief te blijven, maar ook door er goed over te spreken, te zeggen wat je denkt (ook de angstige dingen) en door samen te huilen wanneer het nodig is. Belangrijk is om het over het algemeen wel stap voor stap te benaderen, ondanks dat je bij de term “kanker” vaak al bepaalde noodscenario’s voor je ziet. Bedenk je dat je over het algemeen alleen de ergste verhalen hoort!

Dit artikel is geschreven vanuit mijn ervaring met borstkanker, een situatie die ik van erg dichtbij heb meegemaakt, maar niet als patiënt. Dit artikel is dus geschreven vanuit een ervaringsdeskundige en niet door een arts.