Abces in huid of lichaam: met pus gevulde zwelling in holte

Abces in huid of lichaam: met pus gevulde zwelling in holte Een abces kan onder meer voorkomen in borst, lies en oksel. Een abces is met pus (etter) gevulde zwelling in een niet eerder bestaande holte, die overal kan voorkomen en is ontstaan door een ontsteking - een bacteriële infectie. Deze lokale ophoping van pus in een holte heet ook wel empyeem of etterbuil. Een abces kan zich zowel in en rond de organen van het lichaam als onder de huid bevinden. Sommige plaatsen worden sneller getroffen dan andere. Een abces wordt vooral gezien in de liezen, onder de oksel of onder de borsten.
Abces / Bron: Sven Teschke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)Abces / Bron: Sven Teschke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)

Bacteriële infectie/ontsteking

Een abces ontstaat ten gevolge van een bacteriële infectie in de weke delen, waarbij de natuurlijke afweer van het lichaam niet of onvoldoende in staat is om de binnengedrongen bacteriën afdoende te bestrijden en onschadelijk te maken. Een abces is gevuld met pus. Pus of etter bestaat uit bacteriën, verdedigingscellen van het eigen lichaam en dood weefsel. Ten einde het omringende weefsel te beschermen tegen de pus, wordt een laag bindweefsel (kapsel) gevormd. De ontsteking wordt ingekapseld. Er is een holte ontstaan die is gevild met pus, het zogeheten abces. Een abces kan op allerlei plaatsen in en op het lichaam ontstaan, zoals onder meer:

Oorzaken van een (huid)abces

Er zijn interne abcessen en huidabcessen. Bij abcesvorming is de onderliggende oorzaak vrijwel altijd bacterieel van aard. Stafylokokken is de meest voorkomende bacteriële oorzaak van huidabcessen. Een huidabces kan het gevolg zijn van een bacteriële infectie die optreedt wanneer Staphylococcus aureus-bacteriën het lichaam binnendringen via een haarzakje of door een wond of letsel dat de huid heeft doorboord of kapotgemaakt.

Cutaan abces MRSA staphylococcus aureus  / Bron: CDCBruno Coignard, M.D.; Jeff Hageman, M.H.S., Wikimedia Commons (Publiek domein)Cutaan abces MRSA staphylococcus aureus / Bron: CDCBruno Coignard, M.D.; Jeff Hageman, M.H.S., Wikimedia Commons (Publiek domein)

Risicofactoren

Mensen met een verzwakt immuunsysteem krijgen vaker bepaalde abcessen. Degenen met een van de volgende aandoeningen of ziekten, lopen meer risico op het ontwikkelen van meer ernstige abcessen. Dit komt omdat het lichaam een verminderd vermogen heeft om infecties af te weren.

Andere risicofactoren voor abces zijn blootstelling aan vuile omgevingen, blootstelling aan personen met bepaalde soorten huidinfecties, slechte hygiëne en slechte bloedsomloop.

Symptomen van een abces

Abces in de huid

Een huidabces verschijnt vaak als een gezwollen, met pus gevulde knobbel of bobbel onder het oppervlak van de huid. Je kunt ook andere symptomen van een infectie hebben, zoals een hoge temperatuur (koorts) en koude rillingen.

Abces in het lichaam

Het is moeilijker om een abces in het lichaam te identificeren, maar er zijn tekenen die erop kunnen wijzen:

Een abces is een onderhuidse ophoping van pus / Bron: Blausen, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Een abces is een onderhuidse ophoping van pus / Bron: Blausen, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Abces: borstabces

Een abces in de borst wordt meestal veroorzaakt door bacteriën die afkomstig zijn van een infectie in de keel van de baby. Tijdens de borstvoeding worden deze bacteriën overgedragen op de tepel van de moeder en komen ze terecht in de melkgangen. Aldaar veroorzaken ze weefselvernietiging en ontstaat er een ophoping van pus en een abces. Ook kunnen bacteriën de borst binnendringen via geïrriteerde tepels of tepelkloven, dat zijn kleine scheurtjes en ruwe, geïrriteerde plekken in de tepel die worden veroorzaakt door het voeden - borstvoeding. Een borstabces kan echter ook het gevolg zijn van een verwonding. Risicogroepen zijn vrouwen met suikerziekte of reuma.

Borstabces symptomen

Verschijnselen en symptomen van een borstabces:
  • hevige pijn;
  • zwelling;
  • roodheid van de borst;
  • pusafscheiding uit de tepel;
  • een onderhuidse, pijnlijke knobbel of bobbel;
  • soms koorts, misselijkheid en transpiratie.

Borstabces behandeling

Een borstabces wordt normaliter behandeld met antibiotica. Indien er geen verbetering optreedt, kan het nodig zijn de pus operatief af te laten vloeien. Deze ingreep wordt wel drainage van het abces genoemd.

Steenpuist op de borst / Bron: El Pantera, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Steenpuist op de borst / Bron: El Pantera, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Abces: huidabces (steenpuist of steenpuisten)

Een huidabces is een opeenhoping van pus en etter in de huid, waardoor er een rode, pijnlijke zwelling ontstaat. Deze abcessen worden veroorzaakt door een bacteriële infectie. Het is een veelvoorkomende aandoening die iedereen kan treffen. Ze kunnen overal op het lichaam optreden. De ziekteveroorzakers zijn dikwijls bacteriën. Vooral een lichte beschadiging, een wondje of huidletsel zijn risicofactoren. Een steenpuist ontstaat als een haarzakje of talgklier geïnfecteerd raakt. Uitbreiding van de infectie veroorzaakt pus, en de steenpuist is geboren. Een groep steenpuisten bij elkaar wordt wel een negenoog of karbonkel genoemd. Mensen met een verminderde weerstand (zoals aids of diabetes mellitus) hebben grotere kans op het ontwikkelen van steenpuisten. Andere risicofactoren zijn excessief alcoholgebruik, ondervoeding, bloedziekten, overgewicht en overmatig transpireren (zweten).

Huidabces symptomen

De symptomen en klachten zijn:
  • een klein, rood bultje;
  • het gebied eromheen voelt warm aan en is pijnlijk;
  • het bultje en het omliggende weefsel zwelt allengs op;
  • de steenpuist krijgt in het midden een witte, gele of geelgroene kop;
  • soms gaat een steenpuist gepaard met koorts en rillingen;
  • Steenpuisten zijn aanvankelijk roze tot dieprood van kleur en worden later geelachtig bruin.

Steenpuisten behandeling

Vaak verdwijnen steenpuisten zonder interventie. Ze barsten vaak vanzelf open als het abces 'rijp' is, waarna het pus eruit stroomt en de puist verdwijnt. Een abces is rijp als de huid die erover ligt heel dun is geworden en door de spanning die er op staat, op barsten staat. Een steenpuist kan beter niet worden uitgedrukt. Dit kan de situatie verergeren, omdat de infectie zich op die manier kan verspreiden. De inhoud van het abces kan in de bloedbaan terechtkomen en een levensbedreigende sepsis (bloedvergiftiging) veroorzaken. Beter is het als de huisarts met een steriele naald of mesje een kleine opening of snede in de puist maakt en het etter weg laat lopen. Zo nodig wordt antibiotica voorgeschreven. Grotere steenpuisten kunnen met een scalpel worden weggesneden. Klik hier om meer te lezen over steenpuisten.

Abces: okselabces en liesabces

Met oksel wordt de holte onder de arm bedoeld en met lies wordt bedoeld dat gedeelte van de buikstreek dat onmiddellijk boven de dij gelegen is en gemarkeerd wordt door de groef die door buiging van de heup ontstaat. In de oksels en liezen bevinden zich de apocriene zweetklieren, die de bekende zweetgeur afgeven. Deze zweetklieren kunnen ontstoken raken, hidradenitis genaamd. Een dergelijke ontsteking kan plotseling ontstaan (acuut) waarbij zich een abces vormt, maar het kan ook chronisch zijn. Bij de aandoening hidradenitis suppurativa, ook wel acne inversa, acne ectopica of de ziekte van Verneuil genoemd, is er sprake van een chronische ontsteking van de haarzakjes en talgklieren die zich in de liezen en de oksels bevinden. Er vormen zich pijnlijke, met pus gevulde abcessen in liezen en/of oksels en soms ook op de billen, in de schaamstreek en in en onder borsten.

Zweetklierontsteking symptomen

De symptomen van hidradenitis, zweetklierontsteking zijn:
  • een rode, pijnlijke en gevoelige zwelling in een oksel of liesstreek;
  • in sommige gevallen ontwikkelt zich een abces;
  • het abces en huid eromheen kunnen warm en heet aanvoelen;
  • koorts, misselijkheid en transpireren (zweten);
  • de aandoening kan zich uitbreiden over meerdere zweetklieren en over een groter gebied.

Behandeling

Het abces kan doorbreken, waarbij de pus vrijkomt. Vaak is een antibioticakuur voldoende. In een aantal gevallen is een poliklinische operatie nodig. De arts verwijdert in dat geval het huidgebied met de ontstoken zweetklieren. Vaak vindt er een zogeheten 'open wondbehandeling' plaats, waarbij de wond niet geheel wordt dichtgemaakt om te voorkomen dat bacteriën onder de huid worden ingesloten en een nieuwe ontsteking veroorzaken. Nadeel hiervan is dat de wond wat minder mooi herstelt.

Zwangerschap kan de klachten beïnvloeden / Bron: Greyerbaby, PixabayZwangerschap kan de klachten beïnvloeden / Bron: Greyerbaby, Pixabay

Risicofactoren

Deze aandoening treft vooral vrouwen. Daarbij lijkt erfelijke aanleg een rol te spelen. Ook hormonale invloeden lijken van invloed te zijn. Menstruatie, zwangerschap en menopauze kunnen de klachten beïnvloeden. Risicofactoren zijn overgewicht, roken, (overmatig) transpireren, warmte, stress en spanning.

Leefregels

Neem de volgende leefregels in acht:
  • houd de oksels en de lies schoon door deze dagelijks te reinigen;
  • maak deze gebieden na het wassen goed droog door te deppen;
  • gebruik geen zeep, poeders of deodorant die anti-transparant bevat;
  • draag loszittende kleding, want strak zittende of schurende kleding irriteert en kan tot verergering van de klachten leiden.

Lees verder

© 2009 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Epiduraal abcesEpiduraal abcesEen epiduraal abces komt voor tussen het hoofd en de ruggenwervels en kan al snel het zenuwweefsel beschadigen. Lees hie…
Abces zelf behandelenAbces zelf behandelenEen abces komt op meerdere plaatsen en met verschillende oorzaken voor: in de buik, aan een tand of kies, bij de ziekte…
Peritonsillair abces (abces keelamandelen)Een peritonsillair abces is een abces rond de keelamandelen. Vaak is dit een complicatie van ontstoken keelamandelen. He…
Abces onder de oksel: oorzaken en symptomen van okselabcesAbces onder de oksel: oorzaken en symptomen van okselabcesEen abces onder de oksel of okselabces is een met pus gevulde zwelling die zich in het algemeen ontwikkelt als reactie o…

Beperking: Syndroom van DownBeperking: Syndroom van DownElk jaar worden er ongeveer 200 baby's geboren met het Syndroom van Down. Het is een aangeboren afwijking wat gepaard ga…
Informatie over acneInformatie over acneAcne wordt typisch geassocieerd met jeugd, pubertijd en tegen de tijd van volwassenheid ben je er klaar mee. Echter, dit…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Netha Hussain, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Abces: http://nl.wikipedia.org/wiki/Abces
  • Borstabces: http://www.gezondblijvenmettrias.nl/%7Bcc8568bf-8ff9-48ee-9fdd-7a0387af24e8%7D
  • Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk 2006.
  • Healthline. What Causes Skin Abscess? https://www.healthline.com/symptom/skin-abscess (ingezien op 27-5-2019)
  • Huidabces, steenpuist en negenoog: http://www.gezondvgz.nl/%7B698ef8fd-c1c1-455e-a064-624cd7f9ac7f%7D
  • Zweetklierontsteking - Hidradenitis - Algemene Chirurgie: http://www.catharina-ziekenhuis.nl/site/loader/loader.aspx?DocumentID=1cb58618-fbac-4879-9d97-885aacdee761
  • http://www.encyclo.nl/zoek.php
  • WebMD. Abscess. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/abscess#1 (ingezien op 27-5-2019)
  • Your MD. Abscess. https://www.your.md/condition/abscess/ (ingezien op 27-5-2019)
  • Afbeelding bron 1: Sven Teschke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)
  • Afbeelding bron 2: CDCBruno Coignard, M.D.; Jeff Hageman, M.H.S., Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 3: Blausen, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • Afbeelding bron 4: El Pantera, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 5: Greyerbaby, Pixabay
Reacties

W. van Laake, 06-05-2017
Ik heb sinds 23 april een abces aan de zijkant van mijn rechterschaamlip, 2cm van mijn lies.
De dag voordat ik naar de huisarts ging kwam er weinig pus uit, daarna niet meer. Ik smeer Daro-trekzalf (zwart) en masseer zachtjes rondom het abces, maar hij blijft hard en zeer pijnlijk. Wat kan ik nog meer doen? Reactie infoteur, 04-06-2017
Ik heb een apart artikel geschreven over Bartholin-cyste of abces: https://goo.gl/vlgDBw.

Jeremy, 12-08-2016
Ik heb een abces op zijkant voet en bij het aandoen van mijn schoen voelde ik die openbarsten onder mijn vel. Nu voel ik dat pus onder mijn vel zit, kan dit kwaad? Mvg Reactie infoteur, 12-08-2016
Een abces is een onderhuidse ophoping van pus. Het is verstandig om de huisarts het abces te laten beoordelen. Mogelijk is drainage van het abces (het ontlasten/ledigen van een holte met pus) nodig. U kunt bellen met de huisartsassistent en dit met hem/haar bespreken.

Johny Knockaert, 25-03-2015
Onze baby van amper één maand had al abces bij oksel dat ze gisteren met een plaatselijke verdoving hebben verwijderd.
Wat is daar meestal de oorzaak van en is het normaal dat het bij onze Daan zo verwijderd werd?
Als papa ben ik geschokt van deze praktijken die ik moest ondervinden gisteren.

Alvast hartelijke dank om een gericht antwoord. Reactie infoteur, 29-03-2015
Huidabcessen worden vaak veroorzaakt door de bacteriën Staphylococcus aureus en Streptococcus. De porte d'entrée is doorgaans een huiddefect, bijvoorbeeld een klein wondje. indien u vragen hebt over de behandeling van uw kind, dan kunt u het beste (telefonisch) contact opnemen met de behandelaar of anders met uw huisarts. Ik kan mij voorstellen dat je als vader schrikt van een dergelijke behandeling; is het u misschien van te voren niet goed uitgelegd wat er gaat gebeuren en waarom?

Esmeralda, 05-07-2012
Hey hallo. Ik heb sinds maandagochtend toen ik wakker werd last van mijn borst. Ik heb allemaal vlekjes op mijn borst zitten en die jeuken behoorlijk en worden dikke vlekken tot mijn buik en borsten en zijkant van mijn ribben.
Groetjes Esmeralda Reactie infoteur, 05-07-2012
Ik adviseer u om naar de huisarts te gaan, zodat hij/zij kan bekijken wat er aan de hand is.

Girl, 05-05-2012
Dag, ik zie dat dit al een beetje een oud forum is maar wilde toch even reageren. 2 jaar geleden kreeg ik voor het eerst een abces rond mijn schaamlip. Dit was vervelend, ik wist niet wat het wat en ben ermee naar de dokter geweest. Ik heb een kuur gehad en die leek te helpen. Een tijdje later kkreeg ik opnieuw een abces rond mijn schaamlip en ik had een hele pijnlijke en grote in mijn lies, deze heeft de dokter doorgeprikt (wat een opluchting!). Nog een kuur gehad omdat die de vorige keer leek te werken, maar dit keer had ik mijn twijfels. Met regelmaat kreeg ik een abces, soms op plekken waar al één heeft gezeten, maar niet meer van de grote en pijnlijke. Ik durfde er niet mee naar de dokter te gaan, bang voor een operatie (zoals hij als andere oplossing gaf). Ondertussen ondekte ik dat mijn hormonen er ook invloed op hadden, vaak rond de menstruatie keerde het weer terug (in milde vorm). Nu heb ik sinds kort een hele pijnlijke op mijn bovenbeen, ik heb het idee dat het elk moment door kan breken, helaas heb ik geen bad, dat zou nu heel fijn zijn geweest. Voel me naast die pijn ook gewoon onzeker, durf niet meer met mijn vriendje naar bed en heb het idee dat ik mezelf de hele tijd ruik (omdat die push eruit komt met kleine beetjes en dat ruikt niet fris). Ik word er down van, wist niet dat zoiets zoveel invloed kon hebben op je geestelijke gesteldheid. Ik ga van de week weer naar de dokter, maar zie er wel tegen op. Kan het inderdaad met je hormonen te maken hebben, dat dit veranderd naarmate je ouder word? Reactie infoteur, 07-05-2012
Bij hidradenitis suppurativa spelen hormonale invloeden een rol, zie http://goo.gl/XAea4

Ik kan mij voorstellen dat u er onzeker van wordt. Ik raad u aan om uw angst met uw vriend te bespreken. Zo creëert u begrip en kan uw vriend er rekening mee houden.

Tonnie, 11-05-2010
Hallo
Ik ben Tonnie een vrouw van 48 jaar al vanaf jonge leeftijd heb ik last van Abces in en rond om mijn lies, vaak ter grote van een appel en de plek erom heen is vaak opgezwollen, soms me hele boven been, meestal krijg ik een kuur, nu heeft de Huisarts voorgesteld om de pil te gaan slikken, dit zie ik echter niet zitten, en zit zelf te denken aan het verwijderen van mijn lymfklieren in mijn lies, omdat ik het zo zat ben wat zijn daar de voor en nadelen van. Reactie infoteur, 17-05-2010
Hallo Tonnie,

Ik adviseer u dit te bespreken met uw huisarts. Neem eventueel contact op met het ziekenhuis om u te laten informeren.

Mvg, Tartuffel

Linda, 19-07-2009
Mijn dochter heeft al sinds haar 8ste jaar last van steenpuisten in haar liezen! Dit is elke maand trouw en vaak meerdere tegelijk en zeer pijnlijk! Ook heeft zij abcessen onder haar oksels, soms wel 3 grote tegelijk. Ze is zeer gevoelig voor van alles, heeft een hele erge gevoelige huid. Ik zou haar zo graag willen helpen, maar weet niet meer hoe, want we zijn in het verleden van het kastje naar de muur gestuurd en helaas zonder resultaat! Reactie infoteur, 18-08-2010
Zie reactie Claudia 18-08-2010.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 09-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.