Hyperaldosteronisme: symptomen, oorzaken en behandeling

Hyperaldosteronisme: symptomen, oorzaken en behandeling Bij hyperaldosteronisme is er een verhoogde afgifte van aldosteron. Hyperaldosteronisme symptomen bestaan onder meer uit moeheid, spierzwakte, spierkrampen, hoofdpijn, onlesbare dorst en veel plassen, en een hoge bloeddruk. Hyperaldosteronisme duidt op een overproductie van het bijnierhormoon aldosteron door de bijnieren. De twee bijnieren liggen als een mutsje op de nieren en zijn ingebed in het vetkapsel van de nier. Door de bijnieren lopen drie slagaders. De bijnieren produceren hormonen die de stofwisseling regelen. De bijnier bestaat uit bijnierschors en bijniermerg: de bijnierschors levert als belangrijkste hormoon cortisol af en het bijniermerg produceert onder meer adrenaline. De bijnierschors maakt ook het hormoon aldosteron ten behoeve van de zoutbalans en bloeddruk.

Hyperaldosteronisme en ziekte van Conn


Hypofyse / Bron: Tefi/Shutterstock.comHypofyse / Bron: Tefi/Shutterstock.com

Hyperaldosteronisme: een overproductie van aldosteron

Aldosteron is een hormoon dat wordt geproduceerd en afgegeven door de bijnieren. Dit hormoon geeft aan de nieren het signaal om minder natrium en meer kalium uit te scheiden, waarmee het bijdraagt de bloeddruk te regelen. Een goede verhouding tussen natrium en kalium in het lichaam is essentieel voor een goede gezondheid. De productie van aldosteron wordt voor een gedeelte geregeld door het hormoon ACTH dat de hypofyse afgeeft en voor een gedeelte door een regelmechanisme in de nieren, waarbij het enzym renine wordt aangemaakt dat de activering van het hormoon angiotensine regelt, dat weer de bijnieren stimuleert om aldosteron te produceren.[1]

Gevolgen van een overproductie van aldosteron
Een overproductie van het hormoon aldosteron werkt verstorend op de zoutbalans en daarmee de bloeddruk. Het leidt tot een grote hoeveelheid natrium (keukenzout) in het lichaam en het verlies van kalium in de urine. Te weinig kalium geeft klachten zoals moeheid en veel plassen/urineren en een teveel aan natrium –een te hoog zoutgehalte– verhoogt de bloeddruk. Bij minder dan twee op de honderd mensen die lijden aan hoge bloeddruk (hypertensie), wordt dit veroorzaakt door hyperaldosteronisme.

Mogelijke oorzaken van hyperaldosteronisme

De belangrijkste oorzaak van hyperaldosteronisme is een goedaardige tumor (adenoom) van de bijnier. Een andere oorzaak kan bijnierschors-hyperplasie zijn, dat is een vergrote bijnierschors –een zwelling van beide bijnieren– doordat het aantal cellen is toegenomen en er te veel bijnierschorshormonen - waaronder aldosteron - worden geproduceerd. Indien deze aandoening is aangeboren, spreekt men van congenitale bijnierschors-hyperplasie.

Een overproductie van aldosteron kan ook te wijten zijn aan aandoeningen buiten de bijnieren, zoals een chronische hartkwaal, cirrose of bepaalde nierziekten.

Primaire- en secundaire hyperaldosteronisme

Wanneer de oorsprong van een verhoogd aldosteron-gehalte in één of beide bijnieren ligt, spreekt men van primair hyperaldosteronisme, ook wel de ziekte van Conn genoemd.[2] In geval de oorsprong van een verhoogd aldosterongehalte niet in de bijnieren is te vinden doch elders in het lichaam, dan spreekt men van secundair hyperaldosteronisme. Dit wordt geen ziekte van Conn genoemd. De ziekte van Conn is een zeldzame aandoening.

Hyperaldosteronisme symptomen

Veel mensen met deze aandoening hebben last van:

Hyperaldosteronisme zorgt vaak voor een hoge bloeddruk en een laag kaliumgehalte in het bloed. Dit laatste uit zich vaak in klachten als vermoeidheid, spierkrampen of zwakte.

Hoge bloeddruk door hyperaldosteronisme / Bron: Kurhan/ShutterstockHoge bloeddruk door hyperaldosteronisme / Bron: Kurhan/Shutterstock
Hoge bloeddruk
Hoge bloeddruk geeft vaak geen of weinig klachten, maar soms kan hoge bloeddruk toch ontdekt worden door bepaalde symptomen:

Bijkomende klachten
Als je bloeddruk jarenlang veel te hoog is, kun je hartproblemen (hartritmestoornissen bij een extreem laag kaliumgehalte), schade aan de nieren en het netvlies optreden. Ook kun je een hersenbloeding krijgen.

CT-scan / Bron: IStock.com/Pavel LosevskyCT-scan / Bron: IStock.com/Pavel Losevsky

Diagnose en onderzoek

Om vast te stellen of er sprake is van hyperaldosteronisme, wordt er allereerst een bloed/urineonderzoek gedaan teneinde de gehalten natrium, kalium en aldosteron te meten. Als daaruit blijkt dat je hyperaldosteronisme hebt, volgt een zoutbelastingtest ter bevestiging van het resultaat van het bloed/urineonderzoek. Daarna zal beeldvormend onderzoek middels een MRI- of CT-scan uitwijzen of je een gezwel hebt in één of beide bijnieren. Zo nodig wordt er een sample genomen van de bijnieraders, waarmee de aldosterongehaltes in de linker ten opzichte van de rechter bijnierader met elkaar kunnen worden vergeleken.

Behandeling hyperaldosteronisme

Operatie

Als er een tumor aanwezig is, wordt vaak de aangedane bijnier operatief verwijderd. De andere bijnier neemt dan de functie over en na verloop verloop van tijd worden in vrijwel alle gevallen normale kaliumwaarden in het bloed bereikt. Ook zal in veel gevallen een normale bloeddruk bereikt worden.

Medicatie

Bij hyperplasie is symptoombestrijding door middel van medicatie de aangewezen weg. De behandeling kan dan bestaan uit het innemen van medicijnen die de werking van het surplus van aldosteron tegengaat.

Prognose

De vooruitzichten van primaire hyperaldosteronisme zijn goed met een vroege diagnose en adequate behandeling. De vooruitzichten van secundaire hyperaldosteronisme hangt af van de oorzaak van de aandoening.

Mogelijke complicaties

Primaire hyperaldosteronisme kan een zeer hoge bloeddruk veroorzaken, die veel organen, waaronder de ogen, nieren, het hart en de hersenen kan beschadigen. Impotentie en gynaecomastie (vergrote borsten bij mannen) kunnen optreden bij langdurig gebruik van geneesmiddelen. Maar dit is komt niet vaak voor.

Noten:
  1. Overactiviteit van de bijnieren: http://www.merckmanual.nl (voor de laatste keer geraadpleegd op 1 juli 2009)
  2. De Amerikaanse endocrinoloog (dat is een arts die is gespecialiseerd in de diagnose en behandeling van hormonale ofwel endocriene aandoeningen) Jerome W. Conn (1907-1994) is bekend geworden door zijn beschrijving van het primair hyperaldosteronisme. Deze aandoening werd daarom naar hem vernoemd: ziekte- of syndroom van Conn.

Lees verder

© 2009 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Syndroom van Conn: hoge bloeddruk, moe en stemmingsvariatieSyndroom van Conn: hoge bloeddruk, moe en stemmingsvariatieIn het lichaam zorgt aldosteron voor de regulering van natrium en kalium. Het niveau daarvan is normaal gezien stabiel,…
Aandoeningen van de bijnieren en ondersteunen bijnierenAandoeningen van de bijnieren en ondersteunen bijnierenAandoeningen van de bijnieren komen niet veel voor maar wanneer ze voorkomen zijn het vaak gecompliceerde aandoeningen.…
Het bijnierschorscarcinoom, een vorm van kankerHet bijnierschorscarcinoom, een vorm van kankerIn de schors van de bijnieren kan een tumor ontstaan. Dit wordt een bijnierschorscarcinoom genoemd. Een wat meer bekende…
Hyperaldosteronisme: Verhoogde vrijgave van aldosteronHyperaldosteronisme: Verhoogde vrijgave van aldosteronHyperaldosteronisme (syndroom van Conn of ziekte van Conn) is een aandoening waarbij één of twee bijnieren te veel van h…

Teelbalkanker: symptomen zaadbalkanker, tumoren teelballenTeelbalkanker: symptomen zaadbalkanker, tumoren teelballenTeelbalkanker symptomen bestaan vaak uit een verharding van de teelbal, wat je kunt voelen met de vingers, of een pijnlo…
Keratosis Pilaris: Wat kun je doen tegen rode bultjes?Keratosis Pilaris is een vervelende aandoening die zich manifesteert in kleine rode bultjes, vooral op armen en benen. D…
Bronnen en referenties
  • Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk 2006.
  • Hyperaldosteronisme: https://www.radboudumc.nl/Zorg/Ziektebeelden/Pages/Hyperaldosteronisme.aspx (geraadpleegd op 7-2-2016)
  • MedlinePLus. Hyperaldosteronism - primary and secondary. https://medlineplus.gov/ency/article/000330.htm (ingezien op 20-2-2017)
  • MerckManuel. Overactiviteit van de bijnieren: http://www.merckmanual.nl (geraadpleegd op 1-7-2009)
  • Afbeelding bron 1: Tefi/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Kurhan/Shutterstock
  • Afbeelding bron 3: IStock.com/Pavel Losevsky
Reacties

Tineke Ammerlaan, 19-06-2010
Ik wordt voor deze klachten geopereerd, hoelang duurt het herstel na de operatie ongeveer? Reactie infoteur, 21-06-2010
Hallo Tineke,

Het is mij niet helemaal duidelijk wat voor operatie u binnenkort ondergaat. U kunt dit overigens het beste vragen aan uw behandelend arts.

Mvg, Martin

Cees Veenstra, 10-11-2009
Heb de ziekte van conn in beide bijnieren die behandeld wordt door een internist is het niet verstandig om een onderzoek aan te vragen bij een specialist omdat ik erg veel last van spierpijn heb Reactie infoteur, 10-11-2009
Hallo Cees Veenstra,

Ik zou deze vraag inderdaad voorleggen aan uw behandelend arts. Succes ermee.

mvg, tartuffel

Michel Bille, 11-08-2009
Om de week of om de drie weken… bij 'opstoot'hoge bloeddruk… om de 5' moeten plassen.vooral s'nachts.reden tot bloedonderzoek? Reactie infoteur, 13-08-2009
Hallo Michel,

Ik denk dat u zich met deze vraag het beste tot uw huisarts kan wenden.

mvg, Tartuffel

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 23-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.