Ablatio retinae: netvliesloslating

Ablatio retinae is het loslaten van het netvlies in het oog. Dit komt weinig voor, maar kan met verschillende operaties behandeld worden. Wat is netvliesloslating en hoe ontstaat het?

Het netvlies

Het netvlies is een laagje bovenop de andere laagjes in het oog. Het zit aan de binnenkant van het oog en vangt het beeld op dat je ziet. Dit beeld wordt door de oogzenuwen naar de hersenen geleid. Een andere naam voor netvlies is ook wel retina. Het netvlies bestaat uit zintuigcellen, die we staafjes en kegeltjes noemen. Met deze zintuigcellen kunnen we ons beeld waarnemen. De staafjes dienen voor de verschillen tussen licht en donker en de kegeltjes zijn voor de kleur die we waarnemen. In het oog zit ook de gele vlek, hier zitten de meeste kegeltjes. Hoe verder naast deze gele vlek, hoe meer staafjes en hoe minder kegeltjes er zitten. In het oog zit ook glasvocht, wat eigenlijk de opvulling van het oog zelf is. Bij jongere mensen zit dit glasvocht nog iets tegen het netvlies aan. Bij oudere mensen verandert de samenstelling van het glasvocht, waardoor het een beetje samentrekt en kleiner wordt. Er komt dan kracht op het netvlies te staan.

Ontstaan van netvliesloslating

Een netvliesloslating bestaat eigenlijk uit drie stappen, waarbij het glasvocht een rol speelt. Het begint met achterste glasvochtmembraanloslating, vervolgens netvliesscheur en als laatste de netvliesloslating.

Achterste glasvochtmembraanloslating

Als de samenstelling van het glasvocht verandert, wordt het iets kleiner en begint het los te raken van het netvlies. Dit gebeurt vaak vrij snel en opeens. De symptomen hiervan zijn troebelingen in het beeld en soms lichtflitsen. Deze gebeurtenis is vrij normaal en komt bij veel mensen voor. De troebelingen kunnen waargenomen worden als vlekken, sliertjes of stipjes.

Netvliesscheur

Soms zit het glasvocht op bepaalde plekken wat steviger vast aan het netvlies. Als het glasvocht dan van samenstelling verandert en kleiner wordt, laat het op de meeste plaatsen los van het netvlies. Op de plekken waar het steviger vast zit, wordt het netvlies meegetrokken. Hierdoor kunnen kleine scheurtjes ontstaan in het netvlies. Dit wordt dan netvliesscheur genoemd. De kans hierop is erg klein en komt ongeveer 6% tot 10% voor na een achterste glasvochtmembraanloslating.

Netvliesloslating

Als er een netvliesscheur is ontstaan in het oog, zit er dus een gaatje in het netvlies. Hierdoor kan er vocht wat in het oog zit door het gaatje gaan en achter het netvlies komen. Het netvlies raakt dan los op de gedeeltes waar het vocht komt. Hierdoor kan dit gedeelte van het netvlies niet meer normaal functioneren en zul je een vlek zien. Deze vlek is donker en wazig en zul je in het begin vooral waarnemen in de ooghoek. Bij veel netvliesloslatingen worden meerdere netvliesscheurtjes waargenomen.

Klachten

• Troebelingen in het beeld, ook wel mouches volantes genoemd
• Lichtflitsen
• Vermindering van zicht
• Uitval van het gezichtsveld: zwarte vlek in de hoek van het gezichtsveld

Behandeling

Een netvliesscheur kan behandeld worden, evenals een achterste glasvochtmembraanloslating en een netvliesscheur. Meestal wordt een achterste glasvochtmembraanloslating niet behandeld, tenzij de patiënt de klachten als storend ervaart. Hierbij kan het glasvocht verwijderd worden. Een netvliesscheur wordt behandeld door laserstralen, het doel hiervan is het voorkomen van een netvliesloslating. Met deze behandeling wordt het netvlies vastgezet op de plek waar de scheur zit, waardoor er geen vocht door het gaatje kan. Een netvliesloslating kan hiermee dus voorkomen worden. Als er toch een netvliesloslating optreedt, kun je deze ook laten behandelen. Hiervoor zijn verschillende operatieve methodes.

• Pneumatische retinopexie: Hierbij wordt een gasbel in het oog gespoten. Dit gebeurt door een injectie onder plaatselijke verdoving, de bel sluit dan het gat van de netvliesscheur af. Het vocht wat er dan nog onder zit, kan dan oplossen.
• Conventionele ablatio retinae operatie: Dit is een uitwendige operatie, waarbij de trekkracht van het glasvocht wordt verminderd. Deze operatie bestaat uit meerdere stappen, die niet bij elke patiënt uitgevoerd worden.
• Vitrectomie: Dit is een inwendige operatie, waarbij het glasvocht verwijderd wordt. Het netvlies wordt op de goede plaats gezet en bij de scheur weer met laserstralen behandeld. Daarna wordt de lege ruimte in het oog opgevuld met gas of olie.

Prognose

In de meeste gevallen kan een netvliesloslating goed behandeld worden. Soms heeft dit meerdere operaties nodig. Als de behandeling goed is gegaan, herstelt het gezichtsveld zich weer en kun je weer zo goed als scherp zien. Dit is echter wel afhankelijk van verschillende factoren. De belangrijkste factor is of de gele vlek los is geweest tijdens de netvliesloslating. Als dit niet het geval is, zal de scherpte van het gezichtsveld zich zo goed mogelijk herstellen. Als de gele vlek wel los is geweest, zal het gezichtsveld zich niet helemaal herstellen. Dit is weer per persoon en per netvliesloslating verschillend. De kans is groot dat het gezichtsveld weer goed hersteld wordt en je weer zo goed als scherp kan zien.