Hoogteziekte bij beklimmen van hoge bergen

Hoogteziekte is de naam voor een aantal ziekteverschijnselen die kunnen optreden bij het naar grote hoogten gaan zonder eerst te acclimatiseren. Beneden een hoogte van 2500 meter is er weinig risico voor het oplopen van hoogteziekte maar vanaf die hoogte wel en vooral hoger dan 3500 meter. Hoogteziekte kent een groot aantal verschijnselen die gelukkig niet allemaal optreden. De gevoeligheid voor de ziekte is per mens verschillend. Uiteraard is het een ziekte die vooral kan optreden tijdens het beklimmen van hoge bergen.

Som afdalen noodzakelijk

Doordat de luchtdruk vermindert bevat de ingeademde lucht op grote hoogte minder zuurstof. Het lichaam is echter niet meteen in staat dit te corrigeren waardoor ook het bloed minder zuurstof krijgt en een vorm van hoogteziekte kan ontstaan. Bij een milde vorm van hoogteziekte volstaat vaak om een tot twee dagen niet verder te stijgen om het lichaam zich te laten herstellen. Daarentegen zal het bij een ernstige vorm noodzakelijk zijn om af te dalen waarbij een daling van 500 tot 1000 meter al effect kan opleveren. Bij zo’n afdaling kan verwacht worden dat de hoogteziekte na enkele dagen over zal zijn.

Hoogteziekte in percentage per hoogte

Steeds meer grote hoogten zijn tegenwoordig bereikbaar omdat reisbureaus de toeristen brengen waar ze heen willen. Maar niet iedere beklimming, vanaf het eindpunt waar de organisatie de toeristen naar toe heeft gebracht, slaagt. Zelfs al in de Alpen krijgt op een hoogte van 3000 meter tien tot vijfentwintig procent van de klimmers al last van hoogteziekte. Dat percentage loopt op tot vijftig procent bij een hoogte van 4500 meter en weer 1000 meter hoger krijgt nagenoeg iedereen wel een vorm van hoogteziekte.

Toeristen en reisorganisaties onderschatten soms met fatale gevolgen

Vaak worden de risico’s voor het verkrijgen van een hoogteziekte ernstig onderschat. Niet alleen door toeristen maar ook door reisorganisaties. Verzekeraars keren jaarlijks zeer veel geld uit vanwege de kosten voor evacuatie en behandeling van door hoogteziekte getroffen toeristen. Een aantal beklimmers van grote hoogten overlijdt jaarlijks aan de ziekte die dikwijls voorkomen had kunnen worden.

Voorkomen door geleidelijk stijgen

Voorkomen van hoogteziekte kan het best door geleidelijk te stijgen waardoor acclimatisering de meeste kans krijgt. Tussen 2500 en 4000 meter dagelijks slechts een hoogte overbruggen van 300 meter zal in de meeste gevallen geen probleem opleveren. Veel mensen kunnen op die hoogten zelfs 500 meter per dag overbruggen. Sommigen ervaringsdeskundigen adviseren boven 4000 meter een stijgtempo van maximaal 150 meter per dag maar anderen menen dat 300 meter voor veel klimmers ook mogelijk moet zijn. Zeker als er rustdagen tussendoor worden gepland, of loopdagen op nagenoeg gelijke hoogte, zou meer dan 150 meter per dag op de klimdagen volgens hen niet tot hoogteziekte hoeven te leiden.

Acclimatiseren bij hoge bergen beklimmen niet altijd mogelijk

Heel vaak treden echter problemen op door het strakke tijdschema van georganiseerde tochten en de daarmee gepaard gaande hoge stijgsnelheden. Ook kan het bij de groep willen horen leiden tot het niet tijdig aangeven van klachten en er zijn zelfs reisleiders onvoldoende op de hoogte van de problematiek die zich kan voordoen. Afhankelijk van de soort reis is het soms niet mogelijk voldoende te acclimatiseren vanwege de grote hoogte waar toeristen al per vliegtuig of per busreis naar toe worden gebracht.

Symptomen van hoogteziekte

De symptomen van hoogteziekte kunnen in verschillende mate voorkomen en zijn in het algemeen:

• Bewusteloosheid
• Blauwachtige lippen en/of nagels
• Duizeligheid
• Hoofdpijn die verdwijnt met pijnstillers
• Hoofdpijn die niet verdwijnt met pijnstillers
• Slapeloosheid
• Slechte eetlust
• Malaisegevoel
• Misselijkheid
• Moeilijk ademhalen
• Oedeem op handen, voeten en gezicht
• Onregelmatige ademhaling
• Onverschillig gedrag
• Oververmoeidheid
• Ophoesten van roestkleurig slijm
• Tintelende vingers
• Verlies van coördinatie
• Verlaagde urineafgifte

Vermoeidheid en roekeloosheid

Bij ernstige symptomen moet adequaat worden ingegrepen omdat de lijder aan hoogteziekte in dat geval anders binnen enkele uren kan overlijden doordat vocht in de longen en de hersenen kan ophopen. De oorzaak van een dergelijke ernstige hoogteziekte is vaak een gevolg van de combinatie van hoogteziekte, zware vermoeidheid en roekeloosheid.