De invloed van een depressie op diverse levensgebieden

Een depressie is een psychische aandoening die relatief vaak voorkomt. De meesten denken bij een depressie direct aan de affectieve symptomen van een depressie, namelijk de neerslachtige stemming. Een depressie brengt echter ook veranderingen op andere gebieden met zich mee, waaronder cognitieve symptomen, gedragsmatige symptomen en fysieke symptomen. De term "depressie" wordt regelmatig gebruikt in het dagelijks leven. De term beslaat echter een groot gebied aan ervaringen, van een tijdelijke humeurdaling tot een levensbedreigde psychische aandoening. Een depressie wordt door veel mensen getypeerd als "een neerslachtige stemming" maar bij een depressie komen nog meer 'afwijkingen van het normale' kijken. Zo heeft een depressie niet enkel betrekking op de stemming, maar eveneens op cognitieve, gedragsmatige en fysieke veranderingen.

Affectieve symptomen van een depressie

Een depressie behoort tot de groep van aandoeningen die we onder de affectieve stoornissen scharen. Manifestaties van abnormaal affect of stemming zijn hierbij de meest kenmerkende verschijnselen.

De meeste mensen denken bij een depressie direct aan een neerslachtige stemming, een leeg gevoel of jezelf rot voelen. In sommige gevallen wordt een depressie echter gekenmerkt door een geïritteerde stemming. Met name bij kinderen kan dit het meest opvallende kenmerk zijn.

Niet alle mensen met een depressie ervaren hun stemming echter heel duidelijk als neerslachtig. Men kan bijvoorbeeld ook gevoelens van leegte, verlies van interesse in voorheen gewaardeerde activiteiten, een algemeen gevoel van malaise of apathie ervaren. Men heeft geen zin meer om naar het werk te gaan, gaat sociale activiteiten liever uit de weg en wil het liefst helemaal niets. Dit verlies van interesse en plezier wordt ook wel anhedonie genoemd en is een kenmerkend verschijnsel van een depressie.

Cognitieve symptomen van een depressie

Sommige wetenschappers noemen een depressie niet enkel een affectieve stoornis, maar scharen de depressie eveneens onder de cognitieve stoornissen. Mensen met een depressie hebben namelijks typerende negatieve gedachten over zichzelf, de wereld en de toekomst. Men ziet zichzelf als incompetent, waardeloos en men is extreem kritisch tegenover zichzelf. Men kan zich schuldig voelen over de vermeende tekortkomingen en heeft dikwijls een laag zelfvertrouwen.

Een depressie wordt dikwijls eveneens gekenmerkt door moeilijkheden op andere cognitieve gebieden, zoals concentratievermogen, besluitvaardigheid en het geheugen. Depressieve mensen geven vaak aan dat zij zich slecht kunnen concentreren. Het geheugen kan daarnaast ook aangetast zijn. Geheugenproblemen kunnen op hun beurt weer bijdragen aan de negatieve gedachten die iemand over zichzelf heeft ("ik vergeet ook alles, wat stom"). Bij oudere mensen worden deze geheugenproblemen soms ten onrechte aangezien voor normale verouderingsprocessen waardoor de depressie mogelijk niet herkend wordt en niet als zodanig behandeld kan worden.

Gedragsmatige symptomen van een depressie

Mensen met een depressie trekken zich vaak letterlijk en figuurlijk terug. Niet alleen hebben zij de interesse in activiteiten verloren, zij onttrekken zich ook aan activiteiten. Zeer ernstig depressieve mensen kunnen soms dagenlang in bed liggen. Er vindt een gedragsverandering plaats.

Men gaat dikwijls ook anders bewegen. De bewegingen zijn vaak óf extreem vertraagd, of overdreven druk en onrustig. De spraak kan getypeerd zijn door vele pauzes, minder woorden, een monotone stem en minder oogcontact. Andere mensen gaan juist overdreven veel handgebaren.

Fysieke symptomen van een depressie

Naast veranderingen in gedrag kunnen er ook fysieke veranderingen optreden, met name op het gebied van eetlust, slaap en energie.

De meeste mensen met een depressie ervaren een verminderde eetlust met bijbehorend gewichtsverlies als gevolg. Sommigen ervaren juist een toegenomen eetlust (hyperphagia), vaak in combinatie met extra veel slapen (hypersomnia). Dit wordt soms ook wel een atypische depressie genoemd.

Slaapproblemen komen zeer vaak voor. Veel depressieve mensen noemen dat de kwaliteit van de slaap verminderd is, dat men zich minder uitgerust voelt en/of dat men minder slaapt. Slaapproblemen kennen diverse vormen, waaronder het niet in slaap kunnen vallen, juist heel veel slapen of moeite met doorslapen. Sommige depressieve mensen worden 's morgens erg vroeg wakker en kunnen daarna niet meer goed in slaap vallen.