Hydrocephalus (waterhoofd)

Hydrocephalus, ook wel een waterhoofd genoemd, is een aandoening waarbij er te veel cerebrospinale vloeistof (hersenvocht) in de hersenen aanwezig is. Hierdoor wordt de druk in de hersenen verhoogd en zet het hoofd mogelijk uit. Hydrocephalus kan ernstige gevolgen hebben wanneer het niet behandeld wordt, zoals mentale retardatie of een coma.

Hydrocephalus

Veel mensen hebben weleens gehoord van hydrocephalus, ook wel waterhoofd genoemd, maar kunnen zich er niet veel bij voorstellen. Hydrocephalus wordt gekenmerkt door een vergroot volume van de cerebrospinale vloeistof in de hersenen, ook wel hersenvocht genoemd. Het hersenvocht hoopt zich op in de ventrikelen, een soort holtes in de hersenen.

Oorzaak hydrocephalus

Hydrocephalus kent twee oorzaken. De eerste komt vaker bij volwassenen voor en is dat de ventrikelen in de hersenen vergroot raken door atrofie van omliggend hersenweefsel. De tweede potentiele oorzaak is een verstopping van de stroom van hersenvocht waardoor er meer druk op de ventrikelen in de hersenen komt te staan waardoor het hoofd mogelijk groter wordt. Deze oorzaak komt vaker voor bij kinderen. Wat echter onduidelijk blijft is of een simpele overproductie van hersenvocht ook een oorzaak van hydrocephalus kan zijn.

Een waterhoofd kan ontstaan door een besmettelijke ziekte bij de moeder tijdens de zwangerschap (bijvoorbeeld toxoplasmose) of een erfelijke aandoening. Een trauma kan echter ook een waterhoofd veroorzaken wanneer er door het letsel opstoppingen in de hersenen ontstaan.

Ontstaan hydrocephalus

Hydrocephalus bij kinderen ontstaat doorgaans in de eerste paar maanden na de geboorte. Geschat wordt dat ongeveer 27 van de 100.000 pasgeborenen een waterhoofd heeft. Omdat bij een kind de botten in de hersenen nog niet volledig met elkaar vergroeid zijn zet het hoofd uit om de druk te verspreiden.

Productie van hersenvocht

De normale hoeveelheid hersenvocht in de ventrikelen is ongeveer 130 cm3. Een derde hiervan bevindt zich in het ruggenmerg. Hersenvocht wordt geproduceerd bij de zogenaamde choroide plexus in de ventrikelen. Vervolgens stroomt alle ventrikelen door om uiteindelijk in de bloedstroom opgenomen te worden en afgebroken te worden.

De circulatie van hersenvocht kan echter versperd worden door een van de ventrikelen waardoor een drukverhoging optreedt en uiteindelijk ook een vergroting van dit ventrikel. De obstructie kan echter ook op een andere plek in de hersenen gelokaliseerd zijn. Een plotselinge blokkade van de hersenvocht stroom kan tot een extreem grote drukverhoging lijden wat een coma kan veroorzaken. Een langzame toename van de druk kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld een tumor en geeft gradueel optredende symptomen.

Behandeling hydrocephalus

Hydrocephalus moet behandeld worden omdat het anders de dood of ernstige mentale achteruitgang tot gevolg heeft. Hydrocephalus wordt dikwijls behandeld door een soort buisje aan te brengen in de hersenen welke het overtollige hersenvocht afvoert naar het hart, waar het hersenvocht afgebroken wordt.