Astma en astma-aanval: symptomen, oorzaak en behandeling

Astma en astma-aanval: symptomen, oorzaak en behandeling Astma symptomen bestaan vaak uit hoesten en een piepende ademhaling. Andere veelvoorkomende astma symptomen zijn benauwdheid en kortademigheid. Astma is een chronische ziekte die ademhalingsproblemen kan veroorzaken. Mensen met astma kunnen soms moeilijk ademhalend doordat hun luchtwegen snel geprikkeld raken door allerlei stoffen. Zij kunnen dan kortademig worden, 'piepend' ademen of hoesten. Het is een chronische ontsteking van de luchtwegen. Astma kan niet worden genezen, maar het kan wel worden gemanaged. Astma wordt vaak al vastgesteld in de kindertijd. Desalniettemin hebben volwassene nog steeds een kans om astma te ontwikkelen: naar schatting 6 op de 1.000 mensen overkomt dit.

Wat is astma?

Chronische aandoening

Astma is een chronische ziekte die ademhalingsproblemen kan veroorzaken. Mensen met astma kunnen soms moeilijk ademhalend doordat hun luchtwegen snel geprikkeld raken door allerlei stoffen. Zij kunnen dan kortademig worden, 'piepend' ademen of hoesten. Het is een chronische ontsteking van de luchtwegen. Astma kan niet worden genezen, maar het kan wel worden gemanaged. Met de juiste behandeling kunnen mensen met astma een normaal, actief leven leiden.

Luchtwegen extra gevoelig

De luchtwegen van mensen met astma zijn extra gevoelig. Wanneer een astmapatiënt in de buurt is van bepaalde stoffen, kan dit zijn weerslag hebben op zijn extra gevoelige luchtwegen. Hierbij kan gedacht worden aan huisstofmijt, huisdieren of pollen. Maar er kunnen ook klachten ontstaan door niet-allergische prikkels zoals sigarettenrook, parfum en mist. Onder invloed van inspanning, stress en spanning, prikkelende factoren in de lucht en allergenen kan een astma-aanval ontstaan

Longen / Bron: Mikael Häggström, Wikimedia Commons (Publiek domein)Longen / Bron: Mikael Häggström, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Benauwdheid

De luchtwegen worden ten gevolge van deze prikkeling rood en gezwollen - de lagere luchtwegen (de longen) raken ontstoken. Ze vullen zich met slijm. De zwelling en het slijm maken de luchtwegen smaller, waardoor het moeilijker wordt om lucht door te laten. De longen raken uiteindelijk overvol met lucht. De lucht wordt niet genoeg ververst en dit leidt benauwdheid.

Astma komt in aanvallen

De benauwdheid en andere klachten (zie onder) treden op in aanvallen en periodes. Dikwijls treedt een aanval 's nachts of 's morgens vroeg op. Mensen met astma hebben vaak gedurende korte of langere tijd weinig tot geen klachten. Desalniettemin blijven de luchtwegen ook in deze rustige periode iets ontstoken. Daarom is astma een chronische aandoening. Chronisch betekent het langdurig blijven bestaan van een ziekte of één of meer van de verschijnselen van die ziekte.

Astma bij volwassenen

In de overgrote meerderheid van de gevallen wordt astma vastgesteld in de kindertijd. De kans dat je als volwassene alsnog astma blijkt te hebben, is zeer klein. Naar schatting 6 op de 1.000 mensen overkomt dit. Als je een direct familielid met astma hebt, is de kans groter dat je het ook krijgt. Maar astma kun je ook op latere leeftijd ontwikkelen als je geen familieleden hebt met astma. Astma kan uitgelokt worden door externe factoren, zoals je leefomgeving of je levensstijl. Een belangrijke uitlokkende factor is roken. Tabaksrook is schadelijk voor je luchtwegen en prikkelt deze. Als dit over langere tijd gebeurt, dan wordt de kans groter dat er een ontstekingsreactie ontstaat in je luchtwegen. Blijft de prikkeling bestaan, dan kan deze ontstekingsreactie chronisch worden. Luchtvervuiling is ook een factor in de ontwikkeling van astma; bijvoorbeeld in de buurt wonen van een snelweg. Er zijn ook mensen die beroepsmatig regelmatig en soms onbedoeld vervuilde lucht of chemische dampen inademen. Bij mensen met hooikoorts of huisstofmijtallergie kan overprikkeling van de luchtwegen ook een aanleiding zijn voor astma.

Symptomen en klachten van astma

Klachten

De volgende klachten en symptomen kunnen optreden bij astma:
  • hoesten, vooral 's nachts, waarbij soms slijm wordt opgehoest;
  • reutelend, piepend, zagend of brommend ademhalen;
  • kortademigheid in aanvallen of gedurende perioden;
  • kortademigheid bij inspanning;
  • beklemmend gevoel op de borst, pijn of druk;
  • (soms) blauwe vingers door zuurstoftekort.

Astma symptomen variëren

Niet elk persoon met astma heeft dezelfde symptomen op dezelfde wijze. Niet alle symptomen hoeven zich voor te doen en het is ook mogelijk dat verschillende symptomen van astma zich op verschillende tijdstippen aandienen. De symptomen kunnen ook variëren. Zo kan de ene astma-aanval mild verlopen en de andere juist weer ernstiger.

Klachtenvrije periodes

Sommige mensen met astma hebben langere perioden waarin ze (vrijwel) klachtenvrij zijn, onderbroken door periodieke verergering van hun symptomen door astma-aanvallen. Anderen kunnen elke dag in meer of mindere mate last hebben van astmasymptomen. Bovendien hebben sommige mensen alleen last van astma tijdens zware lichamelijke inspanning of als ze getroffen worden door een virale infectie zoals verkoudheid of griep.

Astma-aanvallen

Milde astma-aanvallen komen over het algemeen vaker voor dan ernstige aanvallen. Het is belangrijk milde symptomen te herkennen en deze direct te behandelen, teneinde te voorkomen dat ernstige episodes optreden en om de astma goed onder controle te houden.

De vroege symptomen van astma

Vroege waarschuwingssignalen zijn veranderingen die plaatsvinden net voor of aan het begin van een astma-aanval. Deze symptomen kunnen optreden voordat de bekende symptomen van astma zich voordoen. Deze signalen zijn de eerste tekenen dat de astma verergert.

Astma waarschuwingssignalen

In het algemeen zijn deze symptomen niet ernstig genoeg om de dagelijkse activiteiten er voor te laten staan. Maar door de symptomen te (h)erkennen en bijvoorbeeld tijdig een 'pufje' te nemen (het inhaleren van medicijnen bij luchtwegklachten), kan een astma-aanval of verergering van de klachten voorkomen worden. Vroegtijdige waarschuwingssignalen zijn onder andere:
  • frequent hoesten, vooral 's nachts;
  • kortademigheid;
  • snel vermoeid zijn of zwak voelen bij lichamelijke inspanning;
  • piepende ademhaling (wheezing) of hoesten na het sporten;
  • moe, snel overstuur, chagrijnig of humeurig;
  • tekenen van een verkoudheid of een allergie (niezen, loopneus, hoesten, verstopte neus; keelpijn en hoofdpijn)
  • slaapproblemen.

Astma actieplan

Bij vroege tekenen of symptomen, kan de inname van astmamedicatie verhoogd worden, zoals beschreven in het astma actieplan. Veel astmapatiënten hebben baat bij een goed uitgewerkt en uitgeschreven astma actieplan. In zo'n plan staat tot in detail uitgelegd wanneer de patiënt welke medicatie moet nemen voor het onder controle houden van de ziekte en hoe men moet omgaan met astma-aanvallen. Het tijdig en adequaat reageren op verergering van astma, voorkomt verergering van de klachten.

Herken de symptomen van astma bij kinderen

Astma is de meest voorkomende chronische ziekte op de kinderleeftijd en komt bij 5 tot 12 procent van de kinderen voor. Om onbekende redenen, neemt de incidentie van astma bij kinderen gestaag toe. Hoewel de symptomen van astma kunnen beginnen op elke leeftijd, treden de eerste symptomen van astma vaak op voor het vijfde levensjaar.

Chronisch hoesten, kortademig en piepende ademhaling

De meeste astmapatiënten zijn kortademig, hebben een piepende ademhaling en moeten hoesten. Niet alle kinderen met astma hebben echter een piepende ademhaling. Chronisch hoesten kan het enige duidelijke teken zijn die duidt op astma. Astma kan bij een kind over het hoofd worden gezien als de hoest wordt toegeschreven aan een steeds terugkerende bronchitis.

Jonge kinderen en astma

Bij jonge kinderen zijn speciale criteria opgesteld om te beoordelen of er sprake is van astma. Het is namelijk zo dat niet elke peuter of kleuter die piept en hoest astma heeft. Bij kinderen van twee jaar of jongeren moeten er drie episodes van piepen zijn geweest wil men de diagnose astma stellen.

Onderzoek en diagnose

Bij vermoeden van astma zal de huisarts je verwijzen naar een longarts. Deze stelt je dan vragen over je klachten, zoals wanneer je zoals last hebt van de longen heeft en hoe lang je deze klachten al hebt. De longarts zal tevens naar je longen luisteren (ademgeluiden) en een foto van je longen laten maken. Daarnaast behoort een eenvoudig longfunctie-onderzoek en bloed laten prikken tot de mogelijkheden. Afhankelijk van de bevindingen van al deze onderzoeken, zal de longarts je terug laten komen voor uitgebreider onderzoek. Mogelijk onderzoeken die je krijgt zijn de volgende:
  • Spirometrie, waarbij de functie van de longen wordt gemeten;
  • Reversibiliteitsonderzoek, waarbij de longfunctie gemeten wordt voordat en ongeveer een half uur nadat je een luchtwegverwijder hebt ingeademd;
  • Hyperreactiviteitsonderzoek, waarbij het effect van een prikkelende stof op je longfunctie wordt gemeten;
  • Huidallergietest, waarbij er getest wordt op de aanwezigheid van een allergie;
  • Hyperventilatieprovocatietest, waarbij de aanwezigheid van hyperventilatie aangetoond kan worden;
  • Looptest, waarbij wordt onderzocht of je inspanningsastma hebt.

Hooikoorts / Bron: Istock.com/mkrberlinHooikoorts / Bron: Istock.com/mkrberlin

Astma behandeling

Medicatie

Bij astma krijg je meestal ontstekingsremmers en luchtwegverwijders voorgeschreven. Deze medicijnen adem je in via de mond met een inhalator, waardoor ze direct in je longen terechtkomen. Deze inhalatoren worden vaak 'puffers' genoemd. Ontstekingsremmers en luchtwegverwijders kunnen ook gecombineerd worden toegediend in één puffer. Deze combinatiemedicijnen zorgen voor zowel bescherming van je longen én verwijding van je luchtwegen. Voorts kan de arts medicijnen voorschrijven voor verschillende allergieën, zoals huisstofmijt, hooikoorts of huisdieren (zoals katten).

Verkeerd gebruik van inhaler

Uit onderzoek blijkt dat astmapatiënten de inhaler vaak verkeerd gebruiken. Slechts 7 procent gebruikt de speciale inhaler zoals die bedoeld is, zo blijkt uit Amerikaans onderzoek (2014). Volgens het Nederlandse Astmafonds moeten patiënten daarom veel betere voorlichting krijgen over de zelfmedicatie en die rol zou vooral door de apothekers moeten worden vervuld.

Luchtreiniger

Installeer binnenshuis een luchtreiniger om stofdeeltjes te filteren en de lucht te zuiveren.

Bleekselderij goed tegen ontstekingen / Bron: Istock.com/LecicBleekselderij goed tegen ontstekingen / Bron: Istock.com/Lecic

Voeding

Bleekselderij

De bestanddelen in bleekselderij werken zeer goed tegen ontstekingen. De in selderij aanwezige stoffen polyacetyleen en luteoline zijn krachtige ontstekingsremmers. Als je last hebt van astma, kan het eten van selderij of het drinken van selderijsap verlichting van de klachten bieden.

Selenium

Er zijn aanwijzingen dat wanneer mensen met astma seleniumsupplementen gebruiken, ze minder astma-gerelateerde symptomen ervaren.[1]

Nieuwe ontwikkelingen en nieuws over astma

Hieronder een greep uit de nieuwste ontwikkelingen met betrekking tot de behandeling en diagnostiek van astma.

Helft van de kinderen met astma heeft helemaal geen astma
Meer dan de helft van alle kinderen met de diagnose astma heeft helemaal geen astma. Tot die opvallende conclusie komen onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum in Utrecht. Bijna 5000 kinderen tussen de 6 en 18 jaar zijn onderzocht. (Bron: NOS Journaal, 27-02-2016)

'Bakkersmeel kan leiden tot astma'
Naar aanleiding van de populariteit van de Britse variant van het bakprogramma Heel Holland Bakt, Great British Bake Off van de BBC, heeft het Britse astmafonds gewaarschuwd dat het inademen van bloem astma kan veroorzaken. Het Britse astmafonds meldt dat jaarlijks 3.000 Britten astma ontwikkelen waaronder heel veel professionele bakkers. Het fonds waarschuwt in de krant Daily Mail dat hobbybakkers de volgende slachtoffers kunnen zijn. Dit meldt de Daily Mail. Volgens nieuw Frans onderzoek is het keer op keer inademen van het fijne stof één van de grootste veroorzakers van astma. (Bron: www.blikopnieuws.nl, 08-09-2014)

Vaker astma na kortere zwangerschap
Niet alleen kinderen die extreem vroeg geboren zijn, maar ook kinderen die maar net te vroeg geboren zijn of een snelle gewichtstoename hebben in het eerste levensjaar na de geboorte hebben een verhoogde kans op astma klachten.
Dit ontdekten onderzoekers van het Erasmus MC na het bestuderen van gegevens van meer dan 140,000 Europese kinderen. Zij publiceren hun bevindingen vandaag in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Allergy and Clinical Immunology.

Des te eerder kinderen geboren worden, des te groter het risico op astma klachten. Bij kinderen die tussen 30 en 32 weken zwangerschap geboren zijn, kan dit risico zelfs 90% hoger zijn in vergelijking met kinderen die na 40 weken zwangerschap geboren zijn. Het risico neemt af, maar is nog steeds 10% verhoogd bij kinderen die maar net te vroeg geboren zijn. Het grootste risico op astma klachten werd gevonden voor kinderen die te vroeg geboren waren én in het eerste jaar na de geboorte een versnelde gewichtstoename doormaakten. (Bron: www.telegraaf.nl, 14-02-2014)

Borstvoeding vermindert astma bij baby's en jonge kinderen
Franse onderzoekers hebben in 2008 aangetoond dat borstvoeding een bescherming biedt tegen astma. Aan de hand van een studie uitgevoerd bij pasgeboren kinderen konden ze bewijzen dat de passage van de ingeademde allergene stoffen via de moedermelk de allergische respons met meer dan 60% vermindert.

In 2012 hebben onderzoekers van de Otago University in Nieuw-Zeeland ontdekt dat baby's die borstvoeding hebben gekregen minder kans hebben op astma tot de leeftijd van zes jaar. De onderzoekers analyseerden gegevens van meer dan 1.100 kinderen i de periode dat ze twee jaar tot zes jaar waren en ontdekten dat het risico op astma met meer dan 59 procent werd gereduceerd bij kinderen die borstvoeding hadden gekregen. Dit rechtvaardigt de conclusie dat borstvoeding een bescherming biedt tegen astma.

Noot:
  1. Allam MF, Lucane RA. Selenium supplementation for asthma. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(2):CD003538.

Lees verder

© 2010 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het verband tussen astma en hooikoortsAstma is een aandoening van de ademhalingsorganen en hooikoorts heeft te maken met de aanmaak van histamine in je lichaa…
Aandoening: AstmaAandoening: AstmaAstma is een chronische ziekte, en is een ontsteking aan de luchtwegen. Als mensen astma hebben worden ze kortademig en…
Astma: wat te doen bij een acute astma aanvalAstma: wat te doen bij een acute astma aanvalBij een astma aanval voelt men een voortdurende belemmering van een vrije ademhaling. Dit is meestal door een overgevoel…
Chronische aandoening, astmaAstma is een chronische ontsteking van de luchtwegen. Vooral van de lagere luchtwegen, namelijk de longen. Mensen met as…

Slikklachten: Oorzaken en behandelingSlikklachten: Oorzaken en behandelingDysfagie ( Letterlijk moeilijk eten) komt meestal door een probleem in de slokdarm en minder vaak ligt de oorzaak in de…
Inversietrauma oftewel verstuikte enkelEen inversietrauma of verstuikte enkel komt vaak bij sporters voor. Wat er nu precies gebeurt en wat er aangedaan is, we…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: The U.S. Food And Drug Administration, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Allam MF, Lucane RA. Selenium supplementation for asthma. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(2):CD003538.
  • www.webmd.com/asthma
  • www.emedicinehealth.com/asthma_in_children/page2_em.htm
  • www.lung.ca/diseases-maladies/asthma-asthme/what-quoi/index_e.php
  • www.astmafonds.nl
  • www.erfelijkheid.nl/documentatie/pdf/pc/pc29.pdf
  • www.umcg.nl/NL/Zorg/Ouderen/zob2/Astma/Astma_onderzoeken_voor_het_stellen_van_de_diagnose/Pages/default.aspx
  • Afbeelding bron 1: Mikael Häggström, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/mkrberlin
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/Lecic
Reactie

Ben, 24-08-2016
Ik vind een astma-aanval eng, ben dan bang om te stikken. Hoe kun je dit voorkomen? Reactie infoteur, 11-09-2016
Om een astma-aanval te voorkomen is het belangrijk dat u trouwe uw medicijnen gebruikt, zoals door de arts is voorgeschreven. Houd u zich aan de voorgeschreven dosering. Daarnaast helpt voldoende sporten of bewegen astma-aanvallen te voorkomen.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 07-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.