Vermijd de risico's op hartaandoeningen en vaatziekten

De risico's die tot hart- en vaatziekten leiden zijn wel bekend. Maar het is ook mogelijk die risico's in te delen op basis van de ernst. Hoewel de volgorde van ernst lang niet voor iedereen hetzelfde zal zijn, is het toch mogelijk een globale indeling van hoog naar laag risico te maken. In de westerse maatschappij staan hartproblemen op de bovenste plaats bij de belangrijkste doodsoorzaken. Jaarlijks overlijden in Nederland ongeveer 40.000 mensen aan de gevolgen van hart- en vaatziekten. Het aandeel van hart- en vaatziekten in de totale sterfte is daarmee ongeveer 30%. De risicofactoren zijn bekend, dus weten we ook wat we moeten doen om die beperkt te houden.

Hart- en vaatziekten

De voornaamste risico’s die hart- en vaatziekten tot gevolg kunnen hebben, zijn eigenlijk wel bij vrijwel iedereen bekend, maar als het gaat om de volgorde van ernst is het niet echt duidelijk. De vraag is of je wel een volgorde kunt geven die algemeen en voor iedereen geldt. Toch zou je voorzichtig de volgende lijst van hoog naar minder hoog kunnen geven, waarbij roken als het hoogste risico wordt ingeschat:

Roken

Roken is niet alleen schadelijk voor de longen, maar leidt ook tot hart- en vaatziekten. Een binnenwand van een bloedvat is normaal gesproken met endotheel bekleed. Dat zijn in feite allemaal kleine schubben die zich in gladde toestand bevinden. Maar door roken ontstaan onregelmatigheden in de aderwand. Het hart bestaat uit het zelfde materiaal. Door roken ontstaan kleine openingen waardoorheen cholesterol kan. Dat hoopt zich op wat tot gevolg heeft dat de ader hard wordt, dus verkalkt en aan de binnenkant vernauwt. Je krijgt dus aderverkalking, adervernauwing en tevens kans op infarcten. Stoppen met roken dus.

Gebrek aan beweging

De bedreiging die qua ernst op de tweede plaats komt. Vijf keren per week extra bewegen, zodanig dat je hartslag wordt verhoogd en je lekker gaat zweten is de norm voor een gezonde hoeveelheid lichaamsbeweging. Dus extra buiten je normale beweging. Goede voldoende beweging heeft een positieve uitwerking op je bloeddruk en je cholesterolgehalte. Bovendien maakt het je hart sterker.

Overgewicht

Bij een Body Mass Index (BMI, zie voedingscentrum.nl) die hoger is dan 25 wordt gesproken van overgewicht. Daarmee loop je risico op een te hoge bloeddruk. En een te hoge bloeddruk wordt als een sluipmoordenaar gezien. Het is een klacht waar je weinig van voelt, maar het kan een verwoestende uitwerking hebben. Bij een te hoge bloeddruk verdikt de hartspier zich wat de pompfunctie belemmert en de druk op de aderwand is groot. Maar een hoge bloeddruk is eigenlijk gevaarlijk voor het gehele lichaam.

Verkeerde voeding

Veel alcohol en veel vet consumeren is schadelijk. Alcoholconsumptie verhoogt het cholesterolgehalte en dat leidt weer tot aderverkalking en vaatvernauwing. Mannen die niet meer dan twee glazen alcohol en vrouwen die niet meer dan een glas drinken blijven aan de veilige kant. Onverzadigd vet is goed voor het lichaam, maar verzadigde vetten zijn dat niet. Kaas bijvoorbeeld bevat veel verzadigd vet, terwijl dat niet geldt voor veel noten zoals amandelen en cashewnoten, om maar eens een paar lekkernijen te noemen die je vaak op een feestje krijgt getrakteerd.

Verschillen tussen man en vrouw

Vrouwen hebben bijna geen kans om vóór de overgang een hartinfarct op te lopen, als ze tenminste niet roken. Toch overlijden meer vrouwen dan mannen aan hart- en vaatziekten. Mannen krijgen de problemen gemiddeld wel zo'n 15 jaar eerder dan vrouwen. Maar na hun vijftigste lopen vrouwen de achterstand in. Roken is daarbij een belangrijke factor, want door roken kun je drie jaar eerder in de overgang raken. En juist na de overgang neemt het ricisico op aderverkalking toe door toenemend gewicht, bloeddruk en cholesterolgehalte. Vaak in combinatie met minder beweging. Die atherosclerose uit zich anders bij vrouwen dan bij mannen: mannen hebben drukkende pijn op de borst en uitstraling naar de armen. Vrouwen hebben meestal vagere klachten zoals benauwdheid, pijn in de kaken, druk tussen de schouders en vermoeidheid. Bij vrouwen is het daarom lastiger een diagnose te stellen en daarom lopen ze vaker een stil onopgemerkt hartinfarct op. Bij vernauwing van de kransslagaders hebben mannen een duidelijke vernauwing op één plek, terwijl bij vrouwen de vaten en haarvaten over de gehele lengte zijn aangedaan. Eveneens een aspect waardoor de aandoening bij vrouwen eerder over het hoofd wordt gezien.