Premature retinopathie (POR)

Bij vroeggeboorte kunnen meerdere delen van het babylichaampje last ondervinden. Een ervan is het oog, dat normaal een volledige zwangerschapstermijn nodig heeft om volgroeid te worden. Dit artikel bespreekt de oogaandoening die door vroeggeboorte kan optreden.

Premature retinopathie

Het oog van babies groeit gedurende de gehele zwangerschap. Vanaf week 16 groeien bloedvaten naar het netvlies (retina) en geven het netvlies de nodige voedingsstoffen. Deze uitgroei van bloedvaten gebeurt zeer snel tussen week 28-30. Echter, de bloedtoevoer is pas voltooid op het einde van een normale zwangerschapsperiode. Wanneer baby’tjes te vroeg geboren worden kunnen er problemen optreden ter hoogte van het netvlies door de onvolledige bloedtoevoer.

Vaak krijgen vroeg geboren babies zuurstof toegediend om de hersenontwikkeling te stimuleren. Het zuurstof kan de nog zeer fijne bloedvaten in spasme doen gaan, waardoor ontstekingen en zwellingen optreden. De hoeveelheid schade die hierbij wordt veroorzaakt zal bepalen hoeveel gezichtverlies de baby zal oplopen. Deze theorie is echter controversieel, aangezien vermindering van zuurstoftoevoer niet automatisch leidt tot verminding in premature retinopathie.

Een andere oorzaak die naar voor wordt geschoven is dat door de onderbreking van het normale uitgroeiproces van bloedvaten, abnormale bloedvatvorming in de hand wordt gewerkt. Hierbij kan littekenweefsel ontstaan dat het netvlies beschadigt.

De kans op prematuren retinopathie daalt aanzienlijk na de 30ste zwangerschapsweek.
Meerdere factoren zullen bepalend zijn voor de ernst van de oogbeschadigingen waaronder de beschadiging op moment van de geboorte, het geboortegewicht (<1,5 kg) en de algemene gezondheidstoestand van het baby’tje.

Diagnose

Om tot een correcte diagnose te komen zal de oogarts een druppeltje in het oog aanbrengen waardoor de pupil verwijdt. Een ander druppeltje zal worden aangebracht met een lokaal verdovingsmiddel zodat het baby’tje geen pijn voelt bij het verdere verloop van het onderzoek. De oogarts zal het oog openhouden met de vingers of met een toestelletje en met een speciaal instrument (indirecte oftalmoscoop) het netvlies bekijken. Het onderzoek duurt slechts enkele minuten en afhankelijk van de ernst zal een behandeling worden voorgeschreven.

Stadia

Verschillende stadia van premature retinopathie zijn:

• Stadium 1: de aanwezigheid van een afscheidingslijn. Ongeveer 80% van de baby’tjes geboren voor 30 weken zwangerschap zullen deze vorm vertonen. Vaak verdwijnt de oogaandoening vanzelf.
• Stadium 2: scheidingslijn die dik en gekarteld is
• Stadium 3: abnormale nieuw gevormde bloedvaten zichtbaar
• Stadium 4: de abnormale bloedvaten veroorzaken het loskomen van delen van de retina
• Stadium 5: volledige retina is losgekomen

Symptomen

Geen.
Prematuren die geboren worden voor de 32e zwangerschapsweek zullen standaard door een oogarts onderzocht worden. 4 tot 6 weken na de geboorte zal het eerste onderzoek plaatsvinden, herhaling om de 1 tot 3 weken, tot de bloedtoevoer naar het netvlies volgroeid is.

Behandeling

In stadium 1 en 2: geen, uitsluitend controle.
In stadium 3: Laserbehandeling onder complete narcose, vaak eenmalig, soms is herhaling helaas noodzakelijk.
In stadium 4 en 5: Dit is zeer zeldzaam en wordt dan ook van geval tot geval bekeken. Mogelijkheden zijn "scleral buckling", het plaatsen van een siliconenpropje wat het netvlies terug op zijn plaats brengt; vitrectromie, waarbij de oogarts het glasachtig lichaam verwijderd zodat het netvlies terug kan hechten en indien nodig verwijdert de oogarts hierna het littekenweefsel; injecties met anti-bloedvatvormende stoffen (bv. Avastin®).

Prognose

Stadium 1& 2: leiden niet tot blindheid, maar check-up is nodig om tijdig in te grijpen voor het geval dat de retinopathie overgaat naar stadium 3.
Stadium 3: Hierbij is het aantal nieuwgevormde bloedvaten belangrijk. Bij een bepaalde kritische hoeveelheid neemt de kans op progressie naar stadium 4 en 5 sterk toe.
Stadium 4 & 5: Hierbij is er verlies in gezichtvermogen en in sommige gevallen komt blindheid voor. Andere problemen die kunnen optreden zijn:

• Lui oog, waarbij het zicht van een oog beter is dan het andere
• Loensen
• Bijziendheid
• Glaucoom, of verhoging van de oogdruk door een slechte afvoer van oogvocht