Alles over de behandeling van botontkalking of osteoporose

Osteoporose, oftewel botontkalking, wordt vaak gezien als een ouderen- en vrouwenkwaal. Toch kunnen ook jongere mensen met botontkalking te maken krijgen, bijvoorbeeld door genetische aanleg, slecht eten, overmatig alcoholgebruik, vroegtijdige overgang, ziektes of medicijngebruik. Wat nu als de diagnose osteoporose is gesteld?

Behandeling van botontkalking

Allereerst is het van belang dat verder botverlies wordt tegengegaan en dat botbreuken worden voorkomen. De meeste mensen met osteoporose hebben regelmatig last van pijn. Dat zal dan dus ook in de behandeling worden meegenomen.

Om te bepalen hoe de dichtheid van de botten is kan de arts een DXA-meting doen, een botdichtheidsmeting. Er zijn ook commerciële bedrijven die een DXA-meting uitvoeren. Deze organisaties hebben er echter baat bij dat de uitslag tegenvalt. Zij willen graag hun eigen dure voedingssupplementen verkopen. Het is daarom verstandiger een reguliere arts te raadplegen.

Botverlies tegengaan en botbreuken voorkomen

Calcium, vitamine D en beweging, dat zijn de drie belangrijkste maatregelen die genomen moeten worden om botverlies te voorkomen, maar ook om verergering van het botverlies te vertragen. De arts zal waarschijnlijk adviseren zo rond de 1.200 milligram calcium te nuttigen per dag. Om ervoor te zorgen dat de darmen calcium opnemen is voldoende vitamine D in het lichaam nodig. Daarnaast is bewegen belangrijk. De osteoporose is niet te genezen, maar de zwakke botten kunnen door voldoende calcium en bewegen wel weer wat sterker worden.

Lees meer over calcium, vitamine D en bewegen in: Alles over het voorkomen van botontkalking (osteoporose).

Pijnbestrijding

Zo’n acht op de tien mensen met osteoporose hebben pijn, sommigen hebben zelfs dagelijks pijn. Pijnbestrijding wordt bij deze mensen meegenomen in de behandeling.

Gangbare medicijnen om botverlies en botbreuken tegen te gaan

Een arts zal over het algemeen geen medicijnen voorschrijven bij lichtere vormen van botontkalking. De dames en heren artsen zijn het nog niet eens over wanneer medicijnen voorgeschreven moeten worden en wanneer niet. De middelen die eventueel toch gegeven worden zijn bedoeld om verder botverlies te remmen. Voor al deze middelen geldt dat er niet zonder overleg met de arts gestopt moet worden met de behandeling.

Veel gebruikte middelen zijn bisfosfonaten. Dat zijn stoffen die ervoor zorgen dat de afbraak van botweefsel geremd wordt, hierdoor kan de botmassa weer wat toenemen. Dit medicijn zou met name effect hebben op de rugwervels en de heupen. Bij dit middel moeten de voorschriften goed in acht genomen worden. Een voorschrift luidt dat de gebruiker van het medicijn niet binnen een half uur na inname mag gaan liggen. De werking van het middel wordt beïnvloed door de inname van calcium. Er zou minimaal drie uur moeten zitten tussen de inname van calcium en de bisfosfonaten. Meestal worden deze middelen voor maximaal drie tot vijf jaar voorgeschreven.

Een ander middel is strontiumranelaat (Protelos). Dit middel werkt als bisfosfonaten, maar wordt aan vrouwen in de overgang voorgeschreven.

Dan is er SERM, ofteweg Selectieve Oestrogeen Receptor Modulator (Raloxifene). Ook dit middel heeft een dergelijke werking en wordt aan vrouwen in de overgang voorgeschreven. Van dit middel is ook vastgesteld dat het effectief is bij sommige soorten borstkanker. SERM mag niet worden gebruikt door vrouwen die trombose hebben gehad.

Andere medicijnen

In het verleden werden ook oestrogenen, eventueel met progestagenen, voorgeschreven om botontkalking tegen te gaan. Ook werd dit middel gegeven bij overgangsklachten. Deze hormonen blijken echter de kans op borstkanker te vergroten, behandeling hiermee wordt tegenwoordig meestal afgeraden. Bij mannen wordt wel testosteron voorgeschreven als ze een ernstig tekort aan dit hormoon hebben. Alleen dan blijkt het hormoon effect te hebben.

Ook worden anabole steroïden wel eens voorgeschreven. Behalve bij erg zieke, oudere mensen wordt dit niet aangeraden. Het middel heeft een aantal minder erge, maar ook ergere bijwerkingen zoals een verhoogde kans op hart- en leverproblemen.
Er wordt onderzoek gedaan naar plantaardig oestrogeen, oftewel fyto-oestrogeen. Dit natuurlijke middel dat vooral in soja en in mindere mate in ui, appel en rode wijn zit, lijkt gunstige effecten te hebben op overgangsklachten en op botmassa.

Ernstige botontkalking

Wanneer de osteoporose serieuzere vormen aanneemt en een zwaardere behandeling vraagt dan kan een arts overwegen om PTH-injecties te geven. PTH is een lichaamseigen stof die ervoor zorgt dat het bestaande bot herstelt en dat nieuw bot aangemaakt wordt. Toch kleven er aan dit middel wel de nodige nadelen, waarvan pijn in de armen en benen, misselijkheid, hoofdpijn en duizeligheid de meest gehoorde zijn.

Een andere mogelijkheid is de ‘percutane vertebroplastiek’. Dit betekent dat de arts met een of twee naalden in de ingezakte wervel een soort van cement spuit. Met deze techniek kunnen hele goede resultaten worden behaald, helemaal zonder risico is het echter niet. Bovendien voert niet ieder ziekenhuis deze behandeling uit.

Vergelijkbaar met de vorige techniek kunnen ook ballonnetjes worden ingebracht in de wervels die daarna worden opgeblazen. Later worden de ballonen verwijderd en de achtergebleven ruimtes met een soort cement opgevuld. Dit heet een ‘kyphoplastie behandeling’. Ook met deze behandeling worden goede resultaten gehaald. Mensen worden veelal verlost van de pijn, krijgen een stukje van hun verloren lichaamslengte terug en krijgen weer een betere houding.