Blozen: oorzaken van rood worden van gezicht en hals

Blozen komt het meest voor bij personen die verlegen zijn. Blozen is een veel voorkomende reactie op emoties als angst, verlegenheid of opgewondenheid. Blozen wordt dikwijls als vervelend ervaren, omdat het lichaam een persoonlijke emotie blootgeeft die de persoon liever voor zichzelf had gehouden. Bij blozen kunnen de wangen, de neus, de kin, het voorhoofd, de hals en de nek rood worden. Sommige mensen zijn gevoeliger voor blozen dan anderen. Blozen kan ontstaan door hevige emoties, maar ook door het gebruik van bepaalde medicijnen, alcohol of drugs. Blozen kan ook komen door een aandoening of ziekte. De arts stemt zijn behandeling af op de onderliggende oorzaak van het blozen. Door het vermijden van risicofactoren is het vaak mogelijk om bloosaanvallen onder controle te krijgen, waardoor je er minder vaak last van hebt. Er zijn ook andere manieren voor het voorkomen en tegengaan van blozen.

• Waarom blozen mensen?
• Onschuldig verschijnsel
• Geen aandacht aan schenken
• Bijkomende symptomen
• Oorzaken van blozen
• Emotionele stress
• Externe factoren
• Ziekten en aandoeningen
• Blozen tijdens de overgang
• Blozen door alcohol
• Blozen door voedsel
• Blozen door medicijnen
• Behandeling: blozen voorkomen en tegengaan
• Uitlokkende factoren vermijden
• Onderliggende aandoening behandelen
• Behandeling van blozen door emoties

Waarom blozen mensen?

Blozen (rubeosis, flush, flushing) is het plotseling en onvrijwillig rood worden van het gezicht, de hals en/of de nek. Vaak gebeurt dit ten gevolge van schaamte, stress of emotionele opwinding. Blozen is een onvrijwillige respons van het sympathische zenuwstelsel. De sympathische zenuwen reageren zonder dat de persoon daar invloed op heeft. Deze zenuwen reguleren onder meer de huidtemperatuur. In een warme omgeving worden door de sympathische vezels prikkels gegeven om de kleine bloedvaten in de huid (meer) open te zetten, als gevolg waarvan de doorbloeding sterk toeneemt. Tevens wordt de zweetproductie geactiveerd, zodat het lichaam kan afkoelen. De huidvaatjes worden bij koude dichtgeknepen. Ook neemt in die situatie de zweetproductie (sterk) af. Emotionele, schaamtevolle of spannende situaties kunnen prikkels via de sympathische zenuwen naar de huid sturen, waardoor iemand gaat blozen in het gezicht. Ook kan bij de persoon het klamme zweet uitbreken. Bij een aantal mensen werkt de sympathische zenuw te krachtig.

Onschuldig verschijnsel

Blozen is in principe een onschuldig verschijnsel, maar in de sociale omgang kan het behoorlijk lastig zijn. Vooral veel jongeren hebben er moeite mee, omdat zij in een fase verkeren waarin uiterlijk en (de mening van) vrienden van grote invloed is op het zelfbeeld. Mensen die vaak moeten blozen, kunnen hierdoor in verlegenheid worden gebracht. Dit kan tot sociale stress of sociale fobieën leiden. De persoon ontwikkelt bloosangst, waarbij gevreesde sociale situaties worden vermeden. Hiermee houden ze de angst in stand. Ook hebben mensen met bloosangst in sociale situaties de neiging om de aandacht sterk op zichzelf te richten, door in de gaten te houden of ze (gaan) blozen. Het gevolg is dat ze in een negatieve spiraal terechtkomen met zichzelf versterkende processen.

Geen aandacht aan schenken

Blozen kan bij iemand een sterke emotie oproepen, waardoor het blozen toeneemt. De persoon komt hierdoor in een vicieuze cirkel terecht. Blozen is gewoonlijk een kortdurende reactie, die na enkele minuten weer afneemt als het extra bloed uit het gezicht weer wegtrekt. In de nek kunnen de rode plekken wat langer zichtbaar blijven. Blozen verdwijnt het snelste wanneer de persoon in kwestie en anderen er geen aandacht aan besteden. Blozen gaat gepaard met een warmtesensatie, welke vaak langer aanhoudt dan het blozen zelf. Hierdoor denken blozende mensen gemakkelijk (en dus ten onrechte) dat ze zeer lang en intens blozen.

Bijkomende symptomen

Blozen kan gepaard gaan met andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende ziekte of aandoening die dit veroorzaakt. Blozen in het gezicht kan gepaard gaan met andere symptomen die van invloed zijn op de huid van het gelaat, zoals de ontwikkeling van puistjes of knobbeltjes bij rosacea. Deze symptomen bestaan uit onder meer:

• Vlekkerigheid of onregelmatigheid van het uiterlijk van de huid;
• Gevoelens van warmte;
• Jeuk of een jeukende huid;
• Branderige huid;
• Puistjes of blaren;
• Zweten.

Andere symptomen die kunnen optreden samen met blozen zijn:

• Angst;
• Verandering in bewustzijnsniveau;
• Diarree;
• Duizeligheid;
• Vermoeidheid;
• Koorts en koude rillingen;
• Griepachtige symptomen (vermoeidheid, koorts, keelpijn, hoofdpijn, hoest, spierpijn, etc.);
• Hartkloppingen (de sensatie van overgeslagen hartslagen);
• Opvliegers
• Overmatig zweten
• Snelle hartslag (tachycardie).

Oorzaken van blozen

Emotionele stress

Bij blootstelling aan emotionele stress (verlegenheid, angst, opgewondenheid) reageert de sympathicus zenuw, waardoor de bloedvaatjes in de huid van het gezicht zich verwijden en de doorbloeding aanzienlijk toeneemt. Doordat er meer bloed door de vaten stroomt, kleurt deze rood.

Externe factoren

Naast emotionele stress, zijn er ook andere externe factoren die aanleiding kunnen geven tot blozen:

• Alcohol (vooral rode wijn);
• Levensmiddelenadditieven;
• Gekruid voedsel of zuur voedsel;
• Bijwerkingen van bepaalde medicijnen zoals nicotinezuur, morfine, calciumantagonisten, vaatverwijdende medicijnen, glucocorticoïden, etc.;
• Vinpocetine (wordt gebruikt om oorsuizen te verminderen);
• Jarisch-Herxheimer reactie, welke kan ontstaan bij het gebruik van supplementen en antibiotica;
• Het mengen van een antibioticum met alcohol;
• Blootstelling aan hitte of warmte;
• Hoge temperaturen: lchaamscontact met warmte of warm water (bubbelbad, bad, douche);
• Drugs, zoals heroïne, cocaïne en amfetamines;
• Koud weer;
• Cafeïneconsumptie (in energiedrankjes, koffie, etc.);
• Lichaamsbeweging of lichamelijke inspanning;
• Schaamte / verlegenheid.

Ziekten en aandoeningen

Blozen kan ook worden veroorzaakt door onder meer de volgende aandoeningen en ziekten:

• Couperose (een toename van kleine bloedvaatjes in het gelaat);
• Rosacea (huidaandoening met rode vlekken in het gezicht);)
• Opvliegers in de overgang en hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap;
• Allergieën (histamine);
  Het harlekijnsyndroom: de ene helft van het voorhoofd is rood, de andere helft is wit / Bron: 80N, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
• Infecties:
• Urineweginfectie (als het gepaard gaat met koorts);
• Tuberculose (tbc);
• Bepaalde inflammatoire aandoeningen (ontstekingsaandoeningen).
• Diabetische neuralgie;
• Hersentumor
• Oververhit lichaam: koorts, hitte-uitputting, een hitteberoerte (zonnesteek), zonnebrand
• Ruggenmergletsel;
• Harlekijnsyndroom;
• Hartafwijkingen
• Het POEMS-syndroom (Crow-Fukase syndroom, Takatsuki disease, PEP syndroom);
• Hoofdpijn:
• Clusterhoofdpijn;
• Migraine.
• Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier)
• Carcinoïd syndroom*;
• Mastocytose;
• Multiple sclerose (MS, een chronische auto-immuunaandoening);
• Orthostatische hypotensie (plotseling duizelig bij het opstaan);
• Trigeminusneuralgie (aangezichtspijn);
• Ziekte van Cushing (te veel cortisol in het lichaam);
• Ziekte van Parkinson.
• ACNES (Anterior Cutaneous Nerve Entrapment Syndrome, waarbi pijn ontstaat door beknelling van de huidtakjes van de voorste zenuwuiteinden van de tussenribben);
• Koolstofmonoxidevergiftiging
• COPD;
• Hoesten, met name ernstige hoestbuien;
• Uitdroging;
• Fibromyalgie;
• Homocystinurie (een erfelijke stofwisselingsziekte);
• Syndroom van Horner (een stoornis van het autonome zenuwstelsel, en dan met name het sympathische zenuwstelsel);
• Hyperglykemie (een te hoog bloedsuikergehalte);
• Keratosis pilaris rubra faceii;
• Medullaire schildklierkanker;
• Feochromocytoom (een gezwel van het bijniermerg dat teveel stresshormonen (adrenaline, noradrenaline) maakt);
• Polycytemie Vera (PV, een zeldzame aandoening van het beenmerg en kan overgaan in acute leukemie);
• Ernstige pijn;
• Seksuele opwinding, vooral orgasme;
• Geslachtsgemeenschap;
• Niezen;
• Tachycardie (een versnelde hartslag).

(*) Carcinoïd tumoren produceren hormoonachtige stoffen, welke een complex van symptomen veroorzaakt, bestaande uit blozen, buikklachten met diarree, vernauwing van de luchtwegen (astma-aanvallen), migraine en hartkloppingen. Wanneer blozen gepaard gaat met (één van) deze klachten, dan moet een arts geraadpleegd worden. In ieder geval geldt dat wanneer bloosaanvallen gepaard gaat met andere verschijnselen, het verstandig is dit voor te leggen aan de huisarts.

Blozen tijdens de overgang

Ongeveer 65% van de vrouwen ervaart tijdens de opvliegers gedurende 1 tot 5 jaar, 26% gedurende 6 tot 10 jaar en 10% langer dan 11 jaar. Er is een aanzienlijke variatie in de frequentie, intensiteit en duur van opvliegers tussen individuen. Een typische opvlieger begint met een gevoel van warmte in hoofd en gezicht, gevolgd door blozen in het gezicht wat naar de nek en naar andere delen van het lichaam kan uitstralen; het gaat gepaard met een stijging van de temperatuur en polsslag en gevolgd door een afname van de temperatuur en overvloedige transpiratie over het gebied waar het blozen zich voordoet. Zichtbare veranderingen treden op bij ongeveer 50% van de vrouwen. Elke opvlieger duurt 1 tot 5 minuten.

Blozen door alcohol

Aziaten met bepaalde genotypen kunnen flink blozen in reactie op lage doses alcohol. Ze bleken hogere plasmaspiegels van aceetaldehyde te hebben, een stof die in het menselijk lichaam wordt aangemaakt tijdens het stofwisselingsproces, onder andere wanneer alcohol door het lichaam wordt afgebroken.

Een speciaal type blozen door alcoholgebruik wordt ook geassocieerd met chloorpropamide, een bloedsuikerverlagend middel. Zelfs kleine hoeveelheden alcohol veroorzaken een intense blos binnen enkele minuten na inname. Dit blozen wordt niet geassocieerd met zweten, maar in sommige gevallen kunnen tachycardie (snelle hartslag), tachypnoe (snel ademen) en hypotensie (lage bloeddruk) worden gezien.

Alcoholinname kan ook leiden tot blozen bij mensen met carcinoïde tumoren, mastocytose, medullair schildkliercarcinoom en bepaalde lymfoïde tumoren (lymfeklierkanker).

Blozen door voedsel

Het eten van pittig of zuur voedsel kan leiden tot blozen in het gezicht. Dit wordt veroorzaakt door een neurale reflex waarbij autonome neuronen betrokken zijn die samenhangen met de trigeminuszenuw. Het blozen kan eenzijdig zijn, dus zich aan één kant van het gelaat voordoen.

Het is anno 2024 niet duidelijk of blozen kan optreden als gevolg van de inname van mononatriumglutamaat (MSG), ook bekend als ve-tsin of E621. Onderzoek onder vrijwilligers met een voorgeschiedenis van blozen die MSG gebruiken, wees er niet op dat dit komt door MSG. Waarschijnlijk spelen andere voedingsstoffen, zoals rode peper, andere kruiden, nitrieten en sulfieten (additieven in veel voedingsmiddelen), thermisch warme voedingsmiddelen en dranken en alcohol, een rol bij het blozen. Scombroid-visvergiftiging (tonijn en makreel) wordt veroorzaakt door de inname van vis die urenlang op een warme temperatuur is bewaard. Naast blozen hebben mensen met een scombroid visvergiftiging kast van zweten, braken en diarree. Deze symptomen worden veroorzaakt door intoxicatie met histamine, waarvan wordt aangenomen dat het wordt gegenereerd door de afbraak van spierhistidine tot histamine door bacteriën in de bedorven vis. De bedorven vis bevat om die reden te hoge concentraties histamine.

Blozen door medicijnen

Medicijnen die blozen kunnen veroorzaken, zijn het corticotropin releasing hormone (CRH), doxorubicine (remt kanker) en niacine (vitamine B3). Blozen is in 12% van de gevallen een neveneffect van sildenafilcitraat (een medicijn dat onder andere de erectie bij mannen stimuleert). Systemische toediening van morfine kan leiden tot blozen in het gezicht, de nek en de bovenkant van de schouders, waarvan wordt aangenomen dat het door histamine wordt gemedieerd. Patiënten kunnen blozen in het gezicht, gegeneraliseerd erytheem (roodheid) ontwikkelen of beide na epidurale of intra-articulaire toediening van glucocorticoïden (ontstekingsremmende middelen die zijn afgeleid van het hormoon cortisol). Medicijnen die aanleiding kunnen geven tot blozen, zijn de volgende:

• Alle vaatverwijders (bijvoorbeeld nitroglycerine, prostaglandinen);
• Alle calciumantagonisten;
• Nicotinezuur (niet nicotinamide);
• Morfine en andere opiaten;
• Amylnitriet en butylnitriet;
• Cholinergische geneesmiddelen (bijv. Metrifonaat, anthelminticum);
• Bromocriptine gebruikt bij de ziekte van Parkinson;
• Thyrotropin-releasing hormone (TRH);
• Tamoxifen;
• Cyproteronacetaat;
• Orale triamcinolone;
• Cyclosporine;
• Rifampin; en
• Sildenafilcitraat.

Behandeling: blozen voorkomen en tegengaan

Blozen tegengaan en voorkomen kan op verschillende manieren.

Uitlokkende factoren vermijden

Bij niet-stress gerelateerde vormen van blozen kan men de uitlokkende factoren zoals gekruid voedsel, alcoholgebruik of medicatie, proberen te vermijden. Stop nooit opeens met het gebruik van medicijnen. Overleg altijd eerst met de arts.

Onderliggende aandoening behandelen

De behandeling van blozen spitst zich toe op het behandelen van een onderliggende aandoening, als daar sprake van is. Couperose kan bijvoorbeeld door middel van een laser of flitslampen worden behandeld.

Behandeling van blozen door emoties

Blozen als gevolg van emotionele stress kan worden behandeld op de volgende manieren:

• Aanvaarden dat je bloost, het afleren van inadequate niet realistische gedachten en het aanleren van realistische, zelfaanvaardende gedachten, waardoor de schaamtegevoelens over het blozen - welke het blozen alleen maar verergeren - zullen afnemen. Een irrealistische gedachte die het blozen alleen maar erger maakt is bijvoorbeeld: 'Het is vreselijk dat ik bloos, iedereen kan mij zien, ik ga af als een gieter.' Een zelfaanvaardende gedachte is bijvoorbeeld: 'Dan maar zo rood als een vuurtoren. Ik ben zoals ik ben, zo reageer ik nu eenmaal. Punt uit.' Ook kan het helpen om iedereen te vertellen dat je snel rood wordt. Mensen zullen hier begrip voor hebben. Wanneer iemand er niet in slaagt om zijn gedachten te veranderen, dan kan cognitieve-gedragstherapie uitkomst bieden.
• Cognitieve-gedragstherapie wat gericht is op het veranderen van iemands gedrag en gedachten waardoor men op een realistischere manier gaat denken over blozen.
• Medicamenten die de angst kunnen verminderen (anxiolytica).
• Medicijnen die het hart iets rustiger laten kloppen en de bloeddruk verlagen (bètablokkers).
• De medicijn clonidine wordt onder meer gebruikt bij opvliegers tijdens overgang. Het wordt ook toegepast om blozen tegen te gaan.
• Een operatieve ingreep waarbij de sympathicus zenuw wordt geblokkeerd, kan een gunstig effect hebben op het blozen. Deze ingreep is echter niet zonder risico's.

Lees verder

• Rosacea symptomen: rode kleur wangen, neus & vlekken gezicht
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Gloeiend gezicht: oorzaken warme, gloeiende wangen en oren
• Rood gezicht: oorzaken en behandeling rode huid in gezicht