Vruchtwater bij de ontwikkeling van het maagdarmstelsel

Vruchtwater is van groot belang voor de ontwikkeling van een foetus, met name voor de ontwikkeling van het maagdarmstelsel en de trachea. Hieronder een inleiding in het ontstaan van de oesofagus (slokdarm) en de trachea (luchtpijp) en het belang van vruchtwater hierbij. Tot slot nog een stukje over de gevolgen van een aanlegstoornis in de oesofagus/trachea Zowel de trachea als de oesophagus worden gevormd uit de voordarm. Er ontstaat in de vierde week van de ontwikkeling een uitstulping in de voordarm, genaamd de laryngotracheale divertikel. Deze uitstulping groeit naar caudaal en vormt de rest van de trachea. Het andere deel van de voordarm vormt de oesophagus. Deze neemt snel in lengte toe, waardoor een langgerekte opening ontstaat tussen de voordarm en de zich ontwikkelende larynx en trachea. Aan de zijkanten van deze opening zit een richel van mesoderm. Bij de verdere ontwikkeling vergroeien deze mesodermrichels met elkaar, waardoor er een bindweefsellaag tussen de oesophagus en de trachea ontstaat (het septum tracheo-oesophageale). Alleen aan de bovenkant blijft er een klein gat over, genaamd de aditus laryngis.

Vruchtwater

Vuchtwater heeft als voornaamste functie het beschermen van de foetus. Het biedt bescherming tegen externe traumata, geeft de foetus ruimte om zijn skeletspieren te oefenen en zorgt ervoor dat de foetus niet samengedrukt wordt, hetgeen essentieel is voor de longontwikkeling. Daarnaast vormt het vruchtwater ook een volumereservoir waaruit de foetus kan drinken. Dit is heel belangrijk voor de ontwikkeling van de tractus digestivus. De balans tussen afvoer en aanmaak van vruchtwater wordt voornamelijk geregeld door het foetale drinken en plassen.

• Polyhydramnion: teveel aan vruchtwater
• Polyhydramnion kan veroorzaakt worden door de volgende dingen:
• Slikstoornis: te weinig drinken door foetus
• Anencefalie
• Hoge darmobstuctie: te weinig drinken door foetus
• Neurale buisdefect: lekkage van vocht door het huiddefect
• Cardiale decompensatie bij een chorionangioom van de placenta: meer vocht geproduceerd
• Diabetes mellitus van de moeder: meer vocht o.i.v. osmose
• Actief rhesusantagonisme (d.w.z. incompatibiliteit rhesus (D) factor moeder-kind)
• Monochoriale (baby’s delen één placenta) tweelingzwangerschap met een derde circulatie
• Soms oorzaak onbekend

Het tegenovergestelde van polyhydramnion is oligohydramnion. Hierbij is er te weinig vruchtwater aanwezig. Dit kan komen door een nierfunctiestoornis, waardoor de foetus te weinig vocht weer uit kan plassen (foetale oligurie) of door vruchtwaterverlies (bijv. door gebroken vliezen). Oligohydramnion kan leiden tot foetale longhypoplasie (te weinig ontwikkeling van de longen doordat de foetus te weinig ruimte krijgt om adembewegingen te maken in de baarmoeder)

Na de geboorte

Er zijn verschillende manieren waarop de vorming van de trachea en oesophagus verkeerd kan lopen. De meest voorkomende is de oesophagusatresie (90% van de gevallen). Hierbij is de oesofagus niet verbonden met de maag, maar loopt hij dood. Het kind heeft na de geboorte dan dus een doodlopende oesophagus, waardoor het voedsel uit dit stukje oesophagus weer omhoog komt en in de trachea loopt. Het kan zo zijn dat er vanuit de trachea wel weer een stuk oesophagus naar de maag loopt, maar dit staat niet in verbinding met het eerste stuk oesophagus. Wat er gebeurt is dat het voedsel via de trachea de longen in komt, waardoor het kind begint te hoesten bij het drinken. Het grote gevaar hiervan is dat er vreemd materiaal in de longen komt, waardoor het kind een longontsteking kan krijgen. De speekselvloed ontstaat doordat het kind het speeksel niet weg kan slikken.