Hyperventilatie: symptomen en oefeningen

Hyperventilatie zorgt voor een gevoel van kortademigheid. Wie dit meemaakt, kan makkelijk in paniek raken. Wat zijn de symptomen van hyperventilatie en welke oefeningen kan men uitvoeren om een aanval te voorkomen?

Hyperventilatie: snelle ademhaling

Bij hyperventilatie is er sprake van een te snelle en een te diepe ademhaling. Hierdoor komt er een teveel aan zuurstof binnen en wordt het kooldioxidegehalte in het bloed te laag. Het gevolg is dat er een gevoel van kortademigheid ontstaat. Hierdoor raakt men in paniek en gaat men nog sneller en dieper ademhalen. De angst kan zeer groot worden.

Het ontstaan van hyperventilatie zit hem vaak in psychische spanningen. Soms herkent men deze spanningen niet maar kunnen deze wel degelijk aanwezig zijn. Ongemerkt kan een mens veel piekeren over zaken als werk, thuissituatie, kinderen, relatie, geld etc. Andere oorzaken zijn bijvoorbeeld het lang praten waarbij te diep adem wordt gehaald. Ook aandoeningen als astma of een longontsteking kan hyperventilatie veroorzaken. Bij suikerziekte of de ziekte van Pfeiffer komt dit ook wel eens voor. Een andere oorzaak is een grote hoogte, zoals bij bergbeklimmers voorkomt. Toch ligt de grootste oorzaak in stress en spanningen.

Symptomen

Bij een aanval van hyperventilatie ontstaat er bij het idee dat er adem tekort is. Er is sterk de neiging om dieper en sneller adem te gaan halen. Verder ontstaat er duizeligheid en een tintelend gevoel rond de lippen en in de vingers. Er kan sprake zijn van pijn op de borst. Zelden zal men flauw vallen, meestal is het wel de angst hiervoor. Oorsuizen en een droge mond komt ook voor. Het praten gaat vaak moeizaam en het lichaam kan vreemd aanvoelen.

Wanneer er voor de eerste keer hyperventilatie ontstaat, weet men vaak niet hoe hiermee om te gaan. In veel gevallen is er een sterke angst voor een hartaanval of voor de dood. Meestal komt men bij de huisarts of bij de EHBO terecht. Hier zal men al snel de diagnose hyperventilatie vast kunnen stellen.

Hoe ermee om te gaan

Wanneer hyperventilatie optreedt, is het belangrijk om het kooldioxidegehalte terug te brengen tot een normaal peil. Dit kan men doen door de uitgeademde lucht weer terug in te ademen. Het beste kan hiervoor een plastic zakje worden genomen die niet te groot is. Een papieren zak voldoet ook, of een holle pijp van circa 40 cm lang en 3 cm breed. Zorg dat er alleen door de mond geademd wordt, of sluit de neus af met de plastic zak.

Wanneer er enkele malen wordt in en uitgeademd via de plastic zak of het andere voorwerp, zal het zuurstofgehalte verminderen en de kooldioxide stijgen. Hierdoor stopt de aanval vanzelf. Wel kan er enige tijd een angst blijven bestaan, die een mogelijk nieuwe aanval uitlokt.

Indien er geen voorwerp als een pijp of een zak voorhanden is, kan men ook gebruik maken van de eigen handen door en kom te vormen die om de neus en mond gevouwen wordt.

Oefeningen

Soms komen aanvallen van hyperventilatie vaker voor. Belangrijk is om de oorzaak hiervan aan te pakken. Ook kunnen er oefeningen worden gedaan die de spanningen helpen verminderen en de ademhaling verbeteren.

• Adem rustig in door de neus gedurende drie seconden, die dit vanuit de buik door eerst de buik omhoog te bewegen en vervolgens de borstkas
• Adem weer rustig uit door de neus, de uitademing mag ongeveer zes tot zeven seconden duren, laat hierbij eerst de borstkas zakken en dan de buik.

Herhaal deze oefening enkele malen per dag om ervoor te zorgen dat er een goede buikademhaling ontstaat. Wanneer er een aanval komt, gebruik ook deze oefening tijdens de aanval. Zorg er hierbij voor dat de uitademing altijd langer duurt dan de inademing. Tel in het begin de seconden mee, totdat het gevoel voor ritme is ontstaan.