Koortsstuipen kind: symptomen en behandelen van koortsstuip

Koortsstuipen kind: symptomen en behandelen van koortsstuip ​Koortsstuipen komen bij grofweg 4% van de baby's, peuters en kleuters tussen de 3 maanden en 5 jaar voor. Baby's en jonge kinderen krijgen bij koorts gemakkelijker een stuip dan volwassenen. Voor ouders kan het heel beangstigend zijn om mee te maken dat je baby of kind een koortsstuip heeft. Een koortsstuip kan plotseling ontstaan bij een kind met opkomende koorts. Het kind gaat dan heftig schokken er er treden trekkingen op aan beide armen en benen. Het kind is buiten bewustzijn en het kan gebeuren dat het kind even ophoudt met ademen. Een koortsstuip gaat normaal gesproken binnen enkele minuten tot een kwartier vanzelf over. Ouders schrikken vaak van een koortsstuip, maar een koortsstuip zal de hersenen niet beschadigen en het kind gaat er niet aan dood.

Wat zijn koortsstuipen?

Een aanval of stuip die optreedt bij koorts

Een koortsstuip of convulsie is een plotseling optredende stoornis in de (elektrische) functie van de hersenen, wat bewusteloosheid en meestal spiertrekkingen - ritmische schokken in de ledematen - veroorzaakt, bij een ziekte met hoge koorts. De meeste koortsstuipen gaan na ongeveer enkele minuten tot een kwartier vanzelf over, hoewel het ook slechts een paar seconden kan duren of zelfs langer dan een kwartier. Na afloop komt het kind bij en maakt het vaak een uitgeputte indruk. De meeste kinderen vallen niet lang daarna in een diepe slaap.

Koortsstuip en hersenen

Een koortsstuip kan de hersenen niet beschadigen. Een kind gaat niet dood door een koortsstuip.Uit onderzoek blijkt dat kinderen zich na een koortsstuip normaal ontwikkelen. De kans dat het kind later epilepsie ontwikkelt is zeer klein en hangt samen met het feit of epilepsie voorkomt in de familie. Boven de leeftijd van vijf jaar komen koortsstuipen niet meer voor, aangezien de hersenen dan meer zijn uitgerijpt en niet meer van slag raken bij koorts.

Uitlokkende factor van een koortsstuip

Een koortsstuip wordt uitgelokt door snel oplopende hoge koorts van 39°C of meer. De meeste koortsstuipen treden op tijdens de eerste dag dat een kind koorts heeft en dan aan het begin van een koortsperiode, wanneer de koorts net begint net op te komen. Een enkele keer kan het gebeuren dat het kind nog geen koorts heeft wanneer een koortsstuip optreedt, maar stijgt de temperatuur binnen enkele uren na de aanval. Een koortsstuip moet onderscheiden worden van epilepsie, aangezien epilepsie wordt gekenmerkt door terugkerende aanvallen die niet worden veroorzaakt door koorts.

Hoe vaak komen koortsstuipen voor?

Ongeveer 1 op de 25 kinderen heeft ten minste één keer last van stuipen tijdens een koortsaanval en meer dan een derde van deze kinderen heeft het vaker dan één keer. Een koortsstuip kan optreden bij kinderen in de leeftijd van 6 maanden tot 5 jaar en worden het vaakst gezien bij peuters. De kans op koortsstuipen is het grootst op een leeftijd tussen 12 en 24 maanden. Des te ouder het kind is wanneer hij voor het eerst koortsstuipen krijgt, des te kleiner de kans op een recidief.

Wat maakt een kind gevoelig voor terugkerende koortsstuipen?

Bij ongeveer 30% van de kinderen die een koortsstuip heeft gehad, doet zich een herhaling voor en 10% van de kinderen maakt drie of meer aanvallen door. Een aantal factoren lijken het risico op herhaling te vergroten. Deze zijn:
  • de baby of het kind is jonger dan 15 maanden wanneer de eerste aanval optreedt;
  • het kind heeft vaak koorts;
  • het kind heeft directe familieleden met een voorgeschiedenis van koortsstuipen;
  • de aanval trad snel op nadat het kind koorts kreeg of bij een relatief lage temperatuur.

De duur van de eerste aanval heeft geen invloed op de recidivekans.

Wat moet er gedaan worden als een kind koortsstuipen heeft?

Een aanval kan voor ouders of verzorgers een beangstigende ervaring zijn, zeker de eerste keer dat hun kind erdoor wordt getroffen. Het is belangrijk dat ouders of verzorgers te allen tijde kalm blijven, hun hoofd erbij houden en een aantal maatregelen nemen:
  • Om te voorkomen dat het kind valt of zich stoot of bezeerd, moet het kind op een zachte ondergrond geplaatst worden.
  • Het kind mag niet worden vastgehouden of tegengehouden tijdens een stuiptrekking.
  • Leg de baby of het kind op de zij of op de buik, zodat hij zich niet kan verslikken en vrij kan ademhalen.
  • Verwijder, indien mogelijk, voorzichtig alle voorwerpen of voedsel uit de mond van het kind.
  • Leg nooit iets in de mond van de baby of het kind tijdens een stuiptrekking. Objecten in de mond kunnen breken en de luchtwegen blokkeren.
  • Dien de inhoud van een tube Stesolid via zijn anus toe, indien een aanval langer dan drie minuten duurt én alleen als de aanval (te herkennen aan bewusteloosheid en trekkingen) nog bezig is. De werkzame stof in Stesolid is diazepam en dit werkt onder meer spierontspannend. Na toediening stopt normaal gesproken de aanval binnen 10 minuten.
  • Bel zo snel mogelijk nadat het kind koortsstuipen heeft gekregen de (dienstdoende) huisarts. Na een koortsstuip moet een arts altijd het kind onderzoeken om te achterhalen wat de oorzaak is van de koorts. Soms is er verder onderzoek of behandeling noodzakelijk. Dit ter beoordeling van de arts.

Hoe worden koortsstuipen behandeld?

Wat te doen?

De aanval kan enkele minuten tot een kwartier duren en gaat vanzelf over. Het kind is vaak daarna even suf en niet goed te wekken. Het is belangrijk om als ouders(s) en/of verzorger(s) rustig te blijven. Leg het kind op de zij zodat het zich niet kan verslikken en zorg dat het niet kan vallen en zich niet kan stoten of bezeren. Bel vervolgens direct de huisarts, ook als het schokken dan al gestopt is.
Observeer of het kind aan béide armen en benen of alleen aan één arm of been trekkingen heeft. Een koortsstuip is namelijk een aanval die optreedt bij koorts, waarbij het kind heftige schokken aan beide armen en benen heeft.

Onderzoek van de arts

Omdat de meeste stuipen maar een paar minuten duren, is de stuip meestal voorbij als de huisarts is gearriveerd. De arts onderzoek wat de oorzaak van de koorts kan zijn. Wanneer de stuipen blijven terugkomen, of wanneer de arts vermoedt dat er meer aan de hand is, zoals hersenvliesontsteking (met hoofdpijn, koorts en een stijve nek), zal hij deze (met spoed) in het ziekenhuis laten opnemen. De diagnose hersenvliesontsteking kan worden bevestigd door een lumpaalpunctie of ruggenprik, waarbij hersenvocht wordt afgenomen voor onderzoek. Als er sprake is van ernstige diarree of braken, kan uitdroging verantwoordelijk zijn voor de aanvallen. Ook kunnen er andere onderzoeken worden verricht, zoals bloed- en urineonderzoek of een uitstrijkje van de keel, om een bacteriële infectie op te sporen en de oorzaak van de koorts te bepalen.

Wanneer is verder onderzoek nodig?

Volgens de patiëntenbrief van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), is er in de volgende gevallen altijd verder onderzoek nodig:
  • als de aanval optreedt bij een kind dat jonger is dan zes maanden of ouder dan vijf jaar;
  • als de trekkingen meer dan 15 minuten aanhouden;
  • als de trekkingen alleen aan één armpje of beentje optreden;
  • als het kind in één koortsperiode meerdere aanvallen krijgt.

Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend / Bron: Martin SulmanParacetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend / Bron: Martin Sulman

Het voorkomen van koortsstuipen

Een koortsstuip kan niet worden voorkomen door het kind koortswerende middelen als paracetamol te geven als hij koorts heeft. Wanneer er paracetamol wordt gegeven omdat het kind zich erg ziek voelt, dan moet dit in schema gebeuren. Dat wil zeggen dat het kind drie tot vier keer per dag in tabletvorm paracetamol krijgt toegediend. Lees altijd eerst de bijsluiter voor een juiste dosering. Geef niet eenmalig of onregelmatig paracetamol. Dit om te voorkomen dat het zieke kind een piekende temperatuur krijgt, doordat de koorts weer snel stijgt nadat het koortswerende middel is uitgewerkt.

Er zijn ook geen andere medicijnen die een koortsstuip kunnen voorkomen.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Koortsstuipen bij kinderenKoortsstuipen bij kinderenEen koortsstuip is plotselinge heftige schokken en trekkingen in het lichaam van een kind. Dit wordt veroorzaakt door he…
Een koortsstuip, wat is het?Een koortsstuip, ook wel koortsconvulsie genoemd, is een soort epileptische aanval die veroorzaakt wordt door koorts. Ko…
Koortsstuip bij kind en volwasseneKoortsstuip bij kind en volwasseneEen koortsstuip treedt het vaakst op bij kinderen tot vijf jaar. Het kind is ziek, heeft koorts en kan plots met zijn li…
Help! Mijn kind heeft een koortsstuip!Help! Mijn kind heeft een koortsstuip!Bij een koortsstuip is er een soort van kortsluiting in de hersenen. Ongeveer één op de twintig tot vijftig kinderen maa…

Chronisch pijn door triggerpointsChronisch pijn door triggerpointsAltijd pijn hebben, maar artsen kunnen de oorzaak niet ontdekken. Grote kans dat uw kwaal wordt veroorzaakt door trigger…
Rode ronde plekken op de huid: heb ik huidkanker?Rode ronde plekken op de huid: heb ik huidkanker?Rode ronde vlekjes of plekjes op de huid is vaak erg schrikken. Is er iets ernstigs aan de hand en moet ik onmiddellijk…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/tatyana_tomsickova
  • NHG-Patiëntenbrief: Koortsstuip, Versiedatum: mei 2008.
  • http://www.ninds.nih.gov/disorders/febrile_seizures/detail_febrile_seizures.htm
  • http://www.kinderneurologie.eu/ziektebeelden/epilepsie/koortsstuip.php
  • http://www.sfg.nl/Docs/Kind/Koortsstuip%20bij%20kinderen%20A1005.pdf
  • http://www.babyinfo.nl/advies/medisch/babykwaaltjes/art_babykwaaltjes_koorts.asp
  • http://www.kinderen.nl/content/koortsstuipen
  • http://www.zaansmedischcentrum.nl/site/internet/patientenvoorlichting/kindergeneeskunde/793.asp
  • Thuisarts. Mijn kind heeft een koortsstuip. https://www.thuisarts.nl/koortsstuip/mijn-kind-heeft-koortsstuip (ingezien op 23-12-2021)
  • Afbeelding bron 1: Martin Sulman
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 13-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.