Muggenbeet: jeuk, uitslag en allergische reactie muggenbult

Een muggenbeet kan een sterk jeukende bult veroorzaken op de plek waar de persoon door een mug is gestoken. Jeuk als gevolg van een muggenbeet wordt als zeer irritant ervaren. Normaal gesproken is een muggenbult onschuldig. Klachten als jeuk kunnen goed worden behandeld met zelfzorgmiddelen, welke verkrijgbaar zijn bij de drogist en de apotheek. Alleen in ernstige gevallen zal de huisarts lokale corticosteroïden of orale antihistaminica tegen de jeuk en ontsteking voorschrijven. Het is belangrijk om niet te krabben aan een muggenbult, want hierdoor kan een muggenbult ontstoken raken wat de klachten verergert. Een muggenbeet komt vaak voor op de benen of armen of andere delen van de huid die niet door kleding bedekt zijn. Je kan ook getroffen worden door een muggenbeet op op een plaats zoals de lip of je oor. Er zijn een aantal huismiddeltjes voor muggenbeten, zoals toverhazelaar, witte thee en kamille theezakjes, neem olie en colloïdaal havermoutbad.

• Muggenbeet
• Ziekten door een muggenbeet
• Symptomen: jeuk, muggenbult en zwelling
• Complicaties
• Culicosis bullosa
• Bacteriële infectie
• Overgevoeligheidsreactie
• Allergische reactie
• Onderzoek en diagnose
• Diagnose à vue.
• Allergische reactie op een muggenbeet
• Behandeling muggenbeet
• Wat te doen bij een muggenbeet?
• IJsblokje
• Nagels kort houden en niet krabben
• Natuurlijke middelen
• Toverhazelaar
• Witte thee en kamille theezakjes
• Neemolie
• Colloïdaal havermoutbad
• Andere middelen
• Muggenbeet voorkómen

Muggenbeet

Het is onduidelijk waarom sommige mensen wel en andere mensen niet worden gestoken. Een muggenbeet kan een sterk jeukende bult veroorzaken op de plek waar de persoon door een mug is gestoken. Mannetjesmuggen voeden zich voornamelijk met nectar uit bloemen. Vrouwtjesmuggen hebben daarentegen bloed nodig voor het produceren van eitjes. Een wijfjesmug boort een gaatje in een bloedvat en dit prikje wordt alleen gevoeld als de monddelen van de mug een zenuw raken. Dat is lang niet altijd het geval, zeker niet wanneer de mug op rug, buik, armen of benen prikt, waar de zenuwen relatief ver uiteen liggen. Daarna sproeit ze speekselkliervocht in het bloed, onder meer om te voorkomen dat het in haar nauwe monddelen gaat stollen en dan pompt ze het bloed in haar maag. Er zijn wereldwijd 3.000 muggensoorten bekend. In Nederland komen er ten minste 22 families voor, van wie het merendeel niet steekt.

Ziekten door een muggenbeet

In Nederland worden geen ziekteverwekkers (meer) door muggen overgedragen. Hier te lande is de malariamug al een kleine eeuw geleden uitgeroeid.

Muggen kunnen virussen, bacteriën en parasieten met zich meedragen in hun speeksel. Wanneer ze je bijten, kunnen ze die ziekteverwekkers in je lichaam overbrengen en een ernstige en zelfs levensbedreigende ziekte veroorzaken.

Zo zijn muggen bekende dragers van malaria, het Westnijlvirus, knokkelkoorts, gele koorts en verschillende virussen die encefalitis (hersenontsteking) veroorzaken. Sommige ziekten kunnen niet worden verspreid door muggenbeten. Je loopt overigens geen risico om hiv of hepatitis op te lopen door een muggenbeet. De inheemse Nederlandse muggen brengen evenwel geen ziekten over.

Symptomen: jeuk, muggenbult en zwelling

Afhankelijk van de immunologische status van de persoon en de mate van blootstelling, kunnen er verschillende soorten huidreacties ontstaan. Bij een muggenbeet ontstaat ter plaatse van de beet vrij snel een intens jeukende, vluchtige, lichtrode of witte bult, welke sterke gelijkenis vertoont met urticaria (netelroos). De zwelling verdwijnt gewoonlijk binnen enkele uren grotendeels, maar de jeuk kan langer aanwezig blijven. Door krabben kan de reactie versterkt worden. De symptomen van een muggenbeet zijn dus:

• intense jeuk
• een vluchtige, lichtrode of witte bult (muggenbult)
• de zwelling verdwijnt binnen enkele uren
• de jeuk kan langer aanhouden
• krabben versterkte de reactie

Telkens als je aan de muggenbult krabt kan de ontsteking opnieuw geactiveerd worden en de bult groter worden.

Complicaties

Als er uitslag ontstaat rond de muggenbeet in de vorm van blaasjes, dan wijst dit op een complicatie.

Culicosis bullosa

In enkele gevallen kan de reactie van de huid hevig zijn en ontstaat er een blaasjes of soms een blaar, welke na een aantal dagen indrogen. Deze vorm wordt 'culicosis bullosa' genoemd.

Bacteriële infectie

Incidenteel weet een bacterie in de plek binnen te dringen, waardoor er een bacteriële infectie ontstaat.

Overgevoeligheidsreactie

Ook kan prurigo infantum (strophulus infantum), een acute overgevoeligheidsreactie op de muggenbeet ontstaan. Hierbij zien we een acute uitbarsting van sterk jeukende bultjes, die vaak omgeven zijn door een rode rand op vooral de romp en de ledematen. In het centrum van het bultje kan een vochtblaasje komen, een zogeheten 'strophulus bullosa'. De roodheid is vaak na enkele uren geweken, terwijl er jeukende, verharde en opengekrabde bultjes achterblijven. Deze kunnen enkele dagen tot weken aanhouden. Deze vertraagde overgevoeligheidsreactie wordt vooral aangetroffen bij kinderen tussen 2 en 8 jaar en dan met name in de zomer en in de herfst.

Allergische reactie

Zeer zelden kan bij allergie voor muggen de zwelling in grootte toenemen, hetgeen gepaard kan gaan met verschijnselen zoals:

• algehele malaise;
• urticaria (netelroos of galbulten);
• angio-oedeem (een abrupt optredende zwelling van weefsels);
• piepen;
• dyspnoe (kortademigheid);
• hypotensie (lage bloeddruk) en bewustzijnsverlies tot zelfs anafylaxie of anafylactische shock.

In het laatste geval is direct medisch ingrijpen geïndiceerd.

Onderzoek en diagnose

Diagnose à vue.

Artsen kunnen muggenbeten meestal op het oog herkennen.

Allergische reactie op een muggenbeet

Soms ontwikkel je een allergische reactie op de proteïnen in het speeksel van muggen. Deze reactie veroorzaakt jeukende, pijnlijke roodheid en zwelling, welke bekend staat als skeeter syndroom. Het skeeter syndroom wordt soms verward met een secundaire bacteriële infectie veroorzaakt door een opengekrabde huid. Er is geen eenvoudige bloedtest om mugantistoffen in het bloed te detecteren, dus wordt mugallergie gediagnosticeerd door te bepalen of de roodheid, zwelling en jeuk optrad nadat je door muggen werd gebeten.

Behandeling muggenbeet

Normaal gesproken is een muggenbult onschuldig, met milde lokale huidreactie na ongeveer twintig minuten nadat de persoon gestoken is, waarbij de piek van klachten wat bereft jeuk en zwelling na 24 tot 36 uur optreedt. Daarna verdwijnen ze geleidelijk. Ter verlichting van jeukklachten zijn er verschillende middelen. Gewoonlijk volstaan zelfzorgmiddelen, welke verkrijgbaar zijn bij de drogist en de apotheek. Alleen in ernstige gevallen zal de huisarts medicatie voorschrijven, zoals lokale corticosteroïden of orale antihistaminica tegen de jeuk. Bij een bacteriële infectie die de beet compliceert, is behandeling met antibioticazalf nodig.

Wat te doen bij een muggenbeet?

IJsblokje

Wrijf een poosje met een ijsblokje over de muggenbult. De koude van de ijsblokjes werkt verdovend op de pijn en de jeuk die de muggenbeet veroorzaakt.

Nagels kort houden en niet krabben

Als je een kind hebt met jeukende muggenbeten, zorg er dan voor dat ze hun vingernagels kort houden en herinner hen eraan niet te krabben.

Natuurlijke middelen

Er zijn een aantal natuurlijke middelen tegen muggenbulten.

Toverhazelaar

Misschien heb je wel eens gehoord van toverhazelaar voor vlekken op de huid, maar het is niet alleen goed voor acne, het helpt ook om de pijn, irritante jeuk en zwelling te verminderen die vaak gepaard gaat met insectenbeten, inclusief muggenbeten. Bovendien kan toverhazelaar het genezingsproces versnellen. Toverhazelaar bezit adstringerende en wondhelende eigenschappen. De stof tannine kan helpen zwelling te verminderen en bacteriën af te wenden tijdens het genezen van ontstoken huidweefsel. Je kunt het eenvoudig rechtstreeks op de huid aanbrengen. Het is geweldig in combinatie met zuiveringszout.

Witte thee en kamille theezakjes

Het is een oude remedie om een theezakje op een bijensteek te plaatsen. Het is een echte natuurlijke remedie, niet alleen voor bijensteken, maar ook voor muggenbeten. Het werkt omdat de ingrediënten in witte thee ontstekingen helpen verminderen. Je kunt een gebruikt, koud theezakje gebruiken als een kompres, direct op de beet. Niet alleen helpt het bij ontstekingen, maar de koelte van het theezakje kan de jeuk helpen kalmeren. Witte thee en kamillethee staan bekend om hun antiseptische, antioxiderende en polyfenolische eigenschappen, waaronder apigenine, luteoline en quercetine. Het is daarom de perfecte snelle remedie voor muggenbeten.

Neemolie

Neemolie wordt gemaakt van de zaden van de Azadirachta indica boom die is inheems in Zuid-Azië. Het is een fantastisch middel voor het bestrijden van jeuk als gevolg van muggenbeten. Het bestrijdt ook infecties die kunnen worden veroorzaakt door te veel te krabben.

Colloïdaal havermoutbad

Deze oude remedie heeft nog steeds een reputatie dat het de jeuk die wordt veroorzaakt door muggenbeten kalmeert, en daarnaast vermindert het zwelling die deze nare beten kunnen veroorzaken. Colloïdale havermout kun je kopen bij natuurvoedingswinkels en op het internet.

Andere middelen

Andere behandelingen om de jeuk te verlichten die gepaard gaat met muggen en andere insectenbeten zijn:

• rauwe honing
• aloë vera
• zuiveringszout of bakpoeder
• basilicum
• knoflook

Muggenbeet voorkómen

Muggenbeten kunnen worden voorkomen door:

• Door het plaatsen van horren voor ramen en deuren wordt voorkomen dat muggen het huis binnenkomen.
• Gebruik een klamboe rond het bed. Een klamboe is een fijnmazig muggennet.
• Muggen zijn vrij trage beesten, die vrij eenvoudig met een vliegenmepper of opgerolde krant kunnen worden doodgeslagen.
• Houd de huid zoveel mogelijk bedekt in een muggenrijke omgeving.
• Muggen komen af op lichaamsgeur en warmte en niet op licht. Een elektronisch lamp om muggen te lokken en te elektrocuteren is dus geen effectief middel.
• Knoflook en thiamine zijn niet effectief gebleken.
• Elektrische apparaten die ultrahoge geluiden produceren zijn niet bijster effectief gebleken.
• Het insectenwerende effect van botanische middelen zoals citronella is hooguit dertig tot zestig minuten.
• Het bekende antimuggenmiddel DEET staat voor het middel diëthylmetatoluamide. Uit onderzoek blijkt dat dit een effectief middel is tegen muggen. De eerste twee uur is de bescherming vrijwel waterdicht. Hoe hoger de concentratie, hoe langer de bescherming. De werking van DEET neemt af door transpiratie, regen en stijging van de temperatuur. Betracht terughoudendheid bij gebruik bij jonge kinderen en zwangeren.
• De insectenafwerende stof icaridine kan als een alternatief worden gebruikt voor DEET. Het is net zo effectief tegen muggen als DEET. Het heeft echter niet de irriterende eigenschappen van DEET.
• Muggen houden niet van tocht. Zet daarom deuren en ramen tegen elkaar open.

Lees verder

• Ontstoken muggenbeet: symptomen, oorzaken en behandeling
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Netelroos (galbulten, urticaria): symptomen en oorzaken
• Muggenbult: symptomen en behandeling van een jeukende bult