Psoriasis capitis: symptomen, oorzaken en behandeling

Psoriasis capitis is psoriasis van de hoofdhuid. 'Capitis' is afkomstig uit het Latijn en betekent 'van het hoofd'. De meeste patiënten met psoriasis capitis hebben ook psoriasis op andere delen van het lichaam. Psoriasis capitis kan echter ook geïsoleerd voorkomen. Op het hoofd kunnen enkele gewone psoriasisplekken voorkomen, maar de gehele hoofdhuid kan ook bedekt zijn met een zilverachtige, vastzittende schilfering. De klachten kunnen gepaard gaan met jeuk, krabeffecten en haaruitval. De behandeling van psoriasis capitis is gericht op het verminderen van de symptomen en om complicaties te voorkomen. Complicaties kunnen bestaan uit wondjes door het krabben en het wegkrabben van de psoriasisplekken op je hoofd. Ook kan haarverlies optreden. De vooruitzichten variëren. Je kunt last krijgen van opflakkeringen afgewisseld met rustigere periodes waarin je minder last hebt van psoriasis op het hoofdhuid.

• Wat is psoriasis?
• Psoriasis capitis: psoriasis op de hoofdhuid
• Vóórkomen
• Oorzaken, risicofactoren en triggers
• Psoriasis capitis symptomen
• Behandeling psoriasis capitis
• Drie pijlers
• Schilfers verwijderen en shampoo
• Wassen van de haren en hoofdhuid
• Anti-psoriasismiddel
• Verloop psoriasis capitis
• Complicaties: haaruitval en bloeden
• Bloedingen
• Haaruitval
• Zichtbaarheid van psoriasis op de hoofdhuid
• Complicaties
• Bloeden
• Haaruitval
• Preventie en prognose

Wat is psoriasis?

Psoriasis (voluit: psoriasis vulgaris) is een veel voorkomende niet-besmettelijke chronische auto-immuunziekte. De aandoening wordt gekenmerkt door scherp begrensde (roze)rode plekken, bedekt met een laag witte schilfers en jeuk. De plekken komen vaak symmetrisch op het lichaam voor. Voorkeurslocaties zijn ellebogen, knieën, onderrug en de behaarde hoofdhuid. Het immuunsysteem van het lichaam zendt verkeerde signalen naar de huid, waardoor er een overproductie van cellen in de buitenste huidlaag ontstaat, hetgeen een ontstekingsreactie in de huid tot gevolg heeft.

Psoriasis capitis: psoriasis op de hoofdhuid

Psoriasis capitis komt vaak voor bij mensen die psoriasis hebben. Uit gegevens blijkt dat bij ongeveer 50-75% van de psoriasispatiënten, ook de behaarde hoofdhuid is aangedaan. Psoriasis capitis kan echter ook op zichzelf staan. Psoriasis van de behaarde hoofdhuid kan heel mild verlopen, met lichte, fijne schilfering, maar het kan ook zeer ernstige vormen aannemen waarbij de gehele hoofdhuid bedekt is met een zilverachtige, vastzittende schilfering. De plekken zijn vooral aanwezig langs de haargrens en achter de oren. De plekken op de hoofdhuid kunnen gepaard gaan met jeuk, hetgeen kan variëren in ernst. Psoriasis van de hoofdhuid veroorzaakt in de meeste gevallen geen haaruitval, ook niet wanneer de hele hoofdhuid aangedaan is. Slechts een enkele keer kan in geringe mate haaruitval optreden, maar psoriasis leidt niet tot kaalheid.

Vóórkomen

Psoriasis aan de hoofdhuid komt vrij vaak voor. Grofweg de helft van alle mensen met psoriasis vulgaris heeft ook last van psoriasis capitis. Het treft mannen en vrouwen in gelijke mate.

Oorzaken, risicofactoren en triggers

Psoriasis, waaronder psoriasis op de hoofdhuid, is een veel voorkomende aandoening die zich lijkt te ontwikkelen wanneer het immuunsysteem de verkeerde signalen naar het lichaam stuurt. Wanneer het immuunsysteem deze berichten naar de huidcellen stuurt, vermenigvuldigen de cellen zich te snel. Normaal gesproken kan de vorming van nieuwe cellen op de hoofdhuid weken duren. Met psoriasis vormen cellen zich binnen enkele dagen. Dit maakt het voor het lichaam moeilijk om de overtollige cellen kwijt te raken. Naarmate de huidcellen zich ophopen op het oppervlak van de hoofdhuid, vormen ze schilferige vlekken.

De exacte oorzaak van psoriasis op de hoofdhuid is anno 2024 onbekend, maar uit onderzoek blijkt dat er een genetische component bestaat. Mensen met een familielid met de aandoening hebben een hoger risico op het ontwikkelen van psoriasis op de hoofdhuid. Psoriasis treedt sneller op bij inflammatoire factoren die optreden bij obesitas en voedingsfactoren, zoals glutengevoeligheid.

Er zijn een aantal andere factoren die een uitbarsting van symptomen kan veroorzaken bij mensen die vatbaar zijn voor psoriasis op de hoofdhuid, waaronder:

• een verwonding aan de huid, zoals een wondje
• een infectie, vooral keelontsteking
• stress, die de symptomen kan verergeren of voor de eerste keer triggeren
• het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals Indometacine, gebruikt om artritis te behandelen, en Kinidine, een hartmedicijn.

Psoriasis capitis symptomen

Symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig en bestaan onder meer uit:

• droogheid;
• schilferen, dat lijkt op roos;
• jeuk, branderig gevoel, of ongemak;
• rode vlekken op de hoofdhuid;
• zilverachtige schubbe;
• bloedingen of tijdelijke haaruitval, krabeffecten door het proberen te verwijderen van de plaques op de hoofdhuid.

Deze symptomen verschijnen meestal over beide zijden van de hoofdhuid of ze kunnen de gehele hoofdhuid beïnvloeden. Zij kunnen ook voorkomen in de nek, oren, voorhoofd, of andere delen van het gezicht.

Behandeling psoriasis capitis

Drie pijlers

Vanwege de beharing verschilt de behandeling van psoriasis capitis van psoriasis elders op het lichaam. Behandeling van de hoofdhuid bestaat uit drie pijlers:

1. het losweken van de schilfers op de hoofdhuid;
2. het wassen van de haren en hoofdhuid; en
3. de behandeling van de (aangedane) hoofdhuid.

Schilfers verwijderen en shampoo

Dikke schilfers moeten eerst verwijdert worden, zodat de actieve stof in de anti-psoriasis middelen de huid kan bereiken. Ontschilfering kan plaatsvinden met adeps suillis, oftewel varkensvet, reuzel of axungia. Varkensvet is uitermate geschikt om dikke schilfers van het behaarde hoofd los te weken. (Een zalf met vaseline is niet zo geschikt, aangezien dit niet goed uitwasbaar is.) Het middel moet voor het slapen gaan worden ingemasseerd. Er moet een ruime hoeveelheid aangebracht worden. Daarna haarkapje omdoen of een handdoek op het kussen leggen en de hele nacht laten intrekken.

Wassen van de haren en hoofdhuid

De volgende ochtend met warm water uitwassen, bijvoorbeeld onder de douche, en een speciale shampoo (Denorex Rx, shampoo 75 mg/g koolteeroplossing en 15 mg/g menthol).

Anti-psoriasismiddel

Wanneer alle zalfresten en schilfers zijn uitgewassen, kan de hoofdhuid behandeld worden met een anti-psoriasismiddel (een corticosteroïd en/of een vitamine-D-derivaat). Deze gaan jeuk, roodheid en schilfering tegen. Als de schilfers weg zijn, kan stap 1 worden overgeslagen.

Verloop psoriasis capitis

Psoriasis heeft vaak een onregelmatig verloop met perioden van spontane afwezigheid. Tijdens de zomermaanden verbetert psoriasis vaak aanzienlijk, vanwege de ultraviolette straling in het zonlicht die de symptomen helpen terug te dringen.

Complicaties: haaruitval en bloeden

Hoofdhuid psoriasis kan twee complicaties veroorzaken:

Bloedingen

Psoriasis capitis kan jeuk en ongemak veroorzaken. De hoofdhuid kan gaan bloeden door krabben of verwijderen van de plaques op de hoofdhuid.

Haaruitval

Het effect op de haarzakjes, zware plaquevorming en overmatig krabben kan merkbaar haaruitval veroorzaken. Aanzienlijk haaruitval kan ook optreden wanneer de hoofdhuid is beschadigd. Bepaalde behandelingen en stress kan haaruitval verergeren.

Zichtbaarheid van psoriasis op de hoofdhuid

Het hebben van psoriasis op de hoofdhuid kan een uitdaging zijn om mee om te gaan. Schaamte kan zich voordoen, evenals stress. De behandeling is meestal effectief en helpt de zichtbaarheid van de plaques te verminderen. Lotgenotencontact kan helpen om ervaringen uit te wisselen en steun te krijgen.

Complicaties

Psoriasis van de hoofdhuid kan twee complicaties veroorzaken.

Bloeden

Psoriasis van de hoofdhuid kan jeuk en ongemak veroorzaken. Er kan bloedverlies optreden als gevolg van krabben of het verwijderen van de korstjes.

Haaruitval

Het effect op de haarzakjes, zware schilfers en overmatig krabben kan merkbaar haarverlies veroorzaken.

Preventie en prognose

Het is moeilijk om psoriasis op de hoofdhuid te voorkomen, omdat de precieze oorzaak anno 2024 onduidelijk is. Het behandelen van de aandoening zodra de symptomen optreden, kan echter voorkomen dat deze erger wordt. Psoriasis capitis treft ieder persoon anders. Sommige mensen hebben af en toe een opflakkering, terwijl anderen er doorlopend last van hebben. Je kunt proberen de uitlokkende factoren te vermijden.

Lees verder

• Psoriasis op hoofd, hoofdhuid: behandeling (shampoo, zalf)
• Nagelpsoriasis: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Psoriasis vulgaris: symptomen, behandeling en voeding, dieet
• Psoriasis pustulosa: symptomen, oorzaken en behandeling
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling