Costoclaviculair compressiesyndroom

Het costoclaviculair compressiesyndroom, afgekort CCCS, is een aandoening waarbij de zenuwen en/of bloedvaten in de arm bekneld raken door een vernauwing. Deze vernauwing kan ontstaan door de aanwezigheid van een extra rib, maar ook door een verkeerde houding. Vaak ontstaat er een tintelend, dof, gevoelloos of pijnlijk gevoel in de armen, nek, schouders of hand.

Wat is het costoclaviculair compressiesyndroom?

Het costoclaviculair compressiesyndroom (CCCS) wordt ook wel het thoracic outlet-syndroom (TOS) genoemd. Het is een aandoening waarbij de zenuwen die naar de arm toelopen, afgekneld raken tussen de eerste rib en het sleutelbeen. Ook bloedvaten worden hierbij afgekneld. De afwijking is op zich niet ernstig, maar kan soms embolie van de vingers veroorzaken. De arm kan ook erg veel pijn gaan doen. Zelden treedt er een beschadiging van de armslagader op.

Andere benamingen voor deze aandoening zijn schoudergordelsyndroom of het niet-radiculair neuro vasculair compressie syndroom.

Oorzaak

De oorzaak voor costoclaviculair compressiesyndroom, hierna CCCS genoemd, is een afklemming van de bloedvaten en de zenuwen als gevolg van een vernauwde doorgang. Deze vernauwing kan ontstaan door bijvoorbeeld de aanwezigheid van een extra rib, de halsrib genaamd, die de doorgang van borstholte naar arm vernauwt. Maar ook wanneer het sleutelbeen voorheen gebroken is geweest, kan deze de doorgang vernauwen. Het sleutelbeen is na een breuk soms blijvend verdikt.

Afknelling van de zenuwen en bloedvaten bij CCCS vindt altijd plaats tussen arm en borstholte of tussen arm en halswervelkolom. Meestal gaat het hierbij om een beknelling van de ondersleutelbeenslagader en de onderste wortels van de plexus brachialis en/of de slagader.

Een bekende oorzaak van CCCS is het telefoneren met de hoorn tussen kin en schouder geklemd. Hiermee wordt de scalenusspier getraind, waardoor deze verdikt en er een vernauwing in de doorgang ontstaat. Mensen die veel met hun armen boven hun hoofd werken, trainen de kleine borstspier teveel: deze wordt uitgerekt. Ook het veelvuldig dragen van een zware rugzak of veel met de nek naar voren zitten kan leiden tot CCCS.

Symptomen

• De symptomen van CCCS zijn over het algemeen:
• vermoeidheid in de hand
• vermoeidheid in de arm
• verdikking van de arm
• verkleuring van de arm naar blauw
• slapend gevoel in de arm of vingers
• tintelend gevoel in de arm of vingers krachtverlies van de hand of arm
• pijn in de hand of arm
• koud gevoel van de arm
• bleekheid van de huid
• uitstralende pijn naar de kaak, de nek of het achterhoofd
• stijfheid van de schouder
• kloppende pijn boven het sleutelbeen
• doof gevoel in hand, arm, nek of schouder
• moeite met de fijne motoriek van de hand

Niet alle bovenstaande symptomen komen gelijktijdig voor. Een en ander hangt af van de plek van beknelling en wat er precies bekneld is geraakt. Hierdoor kunnen de symptomen sterk uiteen lopen. De meeste symptomen worden erger wanneer de handen boven het hoofd worden getild.

Behandeling

Allereerst zal de diagnose CCCS moeten worden vastgesteld. Dit is niet altijd even makkelijk, omdat de klachten soms erg vaag zijn. Aan de hand van de symptomen en een eventueel onderzoek kan de arts bekijken of het hier daadwerkelijk om CCCS gaat.

Door het verbeteren van de houding kunnen veel klachten al verminderd of voorkomen worden. Met bewegingstherapie als Caesar of Mensendieck kan CCCS draaglijk worden gemaakt. Ook fysiotherapie kan hierbij helpen. Afhankelijk van de zorgverzekering, wordt dit niet, gedeeltelijk of helemaal vergoed. Vraag naar de mogelijkheden bij de eigen zorgverzekeraar. Wanneer deze vormen van therapie niet helpt, kan bekeken worden of het mogelijk is om de eerste rib operatief te verwijderen. Deze operatie garandeert echter niet dat de klachten hiermee zullen verdwijnen. Vaak komt het voor dat na de operatie de klachten aan de andere arm verschijnen.

Wanneer CCCS niet behandeld wordt, kunnen de klachten na jarenlang soms spontaan verdwijnen. Dit geeft aan dat genezing ook zonder behandeling mogelijk is. Wel zal de houding dan verbetert moeten worden. Spontane genezing ziet men dan ook vaak bij mensen die bijvoorbeeld gestopt zijn met het werken achter een computer (gebogen nek) of niet meer veel reizen (dragen van zware rugzak). Door beter op de eigen houding te letten, kunnen veel klachten dus al verholpen worden zonder dat er een arts of therapie aan te pas komt.