Oververmoeidheid: Bloedarmoede (Anemie)

Voel je je oververmoeid? Bloedarmoede kan de oorzaak zijn. Bloedarmoede of anemie ontstaat wanneer er te weinig rode bloedcellen in het bloed zitten, er kan daardoor niet genoeg zuurstof vervoerd worden. De belangrijkste symptomen bij bloedarmoede zijn zwakte en vermoeidheid. In dit artikel uitleg over symptomen, oorzaken en behandeling.

Wat is bloedarmoede?

De medische term voor bloedarmoede is anemie. Bloedarmoede wil zeggen dat er een tekort is aan rode bloedcellen, specifieker gezegd een tekort aan hemoglobine. Hemoglobine (Hb) is een eiwit in de rode bloedcellen dat ijzerhoudend is. Het bindt aan de zuurstofmoleculen en vervoert die door het hele lichaam. Is het Hb-gehalte te laag, dan kunnen er klachten ontstaan zoals duizeligheid en vermoeidheid. Bloedarmoede kan verschillende oorzaken hebben.

Symptomen

• Snel en langdurig moe
• Duizeligheid
• Weinig eetlust
• Blauwig-bleke huid
• Flauwvallen
• Kortademigheid
• Spierzwakte bij inspanning
• Hartkloppingen
• Transpireren
• Hoofdpijn
• Oorsuizen
• Lusteloosheid

In het begin van de bloedarmoede zijn er nog geen klachten, de klachten die hierboven ontstaan op den duur. Sommige mensen hebben van zichzelf een wat lager Hb-gehalte. Tijdens de zwangerschap is het Hb-gehalte ook lager dan normaal. Heb je wel een erg moe gevoel, maar kan je nog wel goed sporten, dan is er waarschijnlijk ook geen sprake van bloedarmoede. Bloedarmoede kan ook ongemerkt verlopen en per toeval ontdekt worden bij een bloedonderzoek.

Heb je last van één of meer van de bovenstaande klachten, raadpleeg dan altijd de huisarts.

Oorzaken

IJzertekort

Een gebrek aan ijzer is de meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede. IJzer is de belangrijkste bouwsteen van hemoglobine. IJzertekort kan ontstaan door bloedverlies of als gevolg van een vegetarisch, veganistisch of ander streng dieet, waardoor er met de voeding te weinig ijzer in het lichaam komt. Ook kan er sprake zijn van verminderde opname van ijzer door ziekte. Tijdens de zwangerschap en bij kinderen in de groei stijgt de benodigde hoeveelheid ijzer sterk, waardoor ook bloedarmoede kan ontstaan.

Gebrek aan vitamine B12 of foliumzuur (B11)

Rode bloedcellen worden gemaakt in het beenmerg. Om die rode bloedcellen te maken, heeft het lichaam vitamine B12 (cobalamine) en foliumzuur (vitamine B11) nodig. Een gebrek aan vitamine B12 kan op zichzelf erge vermoeidheidsklachten veroorzaken, maar kan dus ook leiden tot bloedarmoede. Tekort aan vitamine B12 en foliumzuur kan voorkomen uit alcoholisme, of er kan te weinig van het lichaam binnenkomen, wat kan voorkomen bij veganisten en mensen met een streng dieet. B12-tekort kan ook voorkomen uit een ziekte in de maag, waardoor het niet goed kan worden opgenomen.

Chronische ziekte

Een chronische ziekte zoals reuma, kanker, langdurige infecties of ontstekingen kan de aanmaak van hemoglobine verstoren en vaak worden de rode bloedcellen ook sneller afgebroken. Dit heet hemolyse, en kan ook ontstaan door het gebruik van bepaalde medicijnen. Als er sprake is van een chronische ziekte is bloedarmoede dus een bijverschijnsel.

Bloedverlies

Bloedarmoede kan ook veroorzaakt worden door bloedverlies. Dit kan acuut bloedverlies zijn, zoals bij een ongeluk, operatie of bevalling, maar kan ook sluipend gaan, doordat er bijvoorbeeld steeds kleine beetjes bloed verloren worden in maag of darmen. Soms treedt inwendig bloedverlies ongemerkt op, doordat er bepaalde pijnstillers gebruik worden.

Behandeling

Bloedarmoede door toedoen van een ijzertekort is moeilijk op te lossen met alleen het eten van voeding waar ijzer in zit. Er moet ook bij elke maaltijd vitamine C-rijke producten gegeten worden, bijvoorbeeld fruit en vruchtensap, om zo de opname van ijzer te bevorderen. Er zijn ook bepaalde supplementen beschikbaar om het ijzergehalte aan te vullen, zoals ferrofumaraat en ferrosulfaat. Het duurt minimaal zes weken voordat het tekort aan ijzer weer is bijgevuld. Daarna is het van belang goed op de voeding te letten, zodat een volgende ijzergebrek voorkomen wordt.

Als bloedarmoede is ontstaan door een gebrek aan vitamine B12 of foliumzuur, dan kan dit door tabletten worden opgeheven. In veel gevallen wordt vitamine B12 door middel van een serie injecties toegediend. Het gehalte aan vitamine B12 en foliumzuur moet op peil worden gehouden door voldoende dierlijke producten en bladgroentes te eten.

Bloedarmoede als gevolg van te veel bloedverlies tijdens de menstruatie kan worden verminderd door gebruik van de anticonceptiepil, of andere anticonceptiemiddelen die de menstruatie tegengaan, zoals een spiraaltje. Pijnstillers als ibuprofen, naproxen of diclofenac kunnen beschadiging van het maagslijmvlies veroorzaken, en zo bloedarmoede veroorzaken. Wees dus op je hoede als je maagklachten hebt bij het gebruik van die pijnstillers, raadpleeg een arts en stap over op een andere pijnstiller.

Als er sprake is van bloedarmoede door een chronische ziekte is dit alleen te genezen door de onderliggende ziekte aan te pakken. Een bloedtransfusie wordt pas toegepast als het Hb-gehalte gevaarlijk laag is.