Moe, prikkelbaar, lusteloos? Hoe zit het met je thiamine?

Moe, prikkelbaar, lusteloos? Hoe zit het met je thiamine? Ben je moe, prikkelbaar of lusteloos zonder een duidelijke oorzaak? Als je voedingspatroon gezond is en je drinkt weinig of geen alcohol denken artsen niet snel aan een gebrek aan thiamine (vitamine B1). Maar zo'n tekort kan uiteenlopende oorzaken hebben: van eenzijdige voeding tot een verstoorde absorptie of een verstoorde opslag van thiamine. Hoe snel kun je een tekort oplopen? Welke voeding en voedingssupplementen helpen om een tekort aan vitamine B1 tegen te gaan? Lees de tips.

Moe, geprikkeld of lusteloos?

Vermoeidheid en/of prikkelbaarheid en/of lusteloosheid kunnen een groot aantal verschillende oorzaken hebben. Daarom is het verstandig bij dergelijke klachten een arts te bezoeken.

Meestal wordt in eerste instantie vooral aan psychische oorzaken gedacht, vooral als de patiënt er goede eetgewoonten op na houdt en niet met een alcoholprobleem kampt.

Bij mensen die eenzijdig eten of veel alcohol drinken wordt bij vermoeidheidsklachten al snel gedacht aan een gebrek aan een thiamine (vitamine B1). Zo'n tekort kan eenvoudig in het bloed worden opgespoord.

Symptomen van een tekort aan vitamine B1

Als je gauw moe, snel geprikkeld of lusteloos bent, kan dit dus wijzen op een gebrek aan thiamine. Verder kun je ook last krijgen van een echte depressie, geheugen- of concentratiestoornissen, hartproblemen of neuropathische verschijnselen. Ook klachten als lage bloeddruk (hypotensie) of een verhoogde lichaamstemperatuur (hyperthermie) komen voor.

Een van de problemen bij de diagnose van een gebrek aan vitamine B1 is dat niet alle patiënten met dezelfde klachten kampen en dat veel klachten over vermoeidheid, prikkelbaarheid of lusteloosheid ook andere oorzaken kunnen hebben.

De meeste symptomen van een deficiëntie verdwijnen weer na een adequate en simpele behandeling met een supplement van B1-tabletten. Een chronisch thiaminetekort kan leiden tot de gevreesde ziekte beriberi, al komt deze in de moderne westerse wereld zelden voor.

Hoe loop je een thiaminegebrek op?

Thiamine is een vitamine die nodig is voor de energieproductie en de koolhydraatstofwisseling en de geleiding van zenuwimpulsen. Een gebrek aan deze vitamine B1 kan ontstaan door:

Tekort door eenzijdige voeding

Evenwichtige voeding voorkomt een thiaminedeficiëntie. Vitamine B1 komt in veel voedingsmiddelen slechts in geringe hoeveelheden voor. Denk vooral aan:
  • volkoren granen zoals volle tarwe (bijvoorbeeld in de vorm van volkorenbrood) of zilvervliesrijst; hoewel deze voedingsstoffen relatief weinig vitamine B1 bevatten, vormen ze in de praktijk toch een belangrijke bron van thiamine, aangezien we relatief vaak brood en rijst op het menu zetten;
  • (gedroogde) gist of gistextract; denk bijvoorbeeld aan marmite (een broodbeleg dat rijk is aan gist); gist is de rijkste bron aan thiamine;
  • noten: vooral paranoten of pecanoten;
  • peulvruchten, bijvoorbeeld bruine of witte bonen of sperzieboontjes;
  • groenten: vooral in asperges, spinazie, en spruitjes;
  • sinaasappels;
  • zuivel: eieren; melk en melkproducten;
  • sommige soorten vlees en gevogelte.

Van de in de voeding voorkomende thiamine gaat een deel tijdens het koken verloren, onder meer omdat deze in water oplosbare vitamine met het kookvocht wordt weggegooid. Dit kun je deels vermijden door de groente niet al te fijn te snijden en deze in zo min mogelijk water te koken. Thiamine is ook slecht bestand tegen ultraviolet licht (zoals van zonlicht) en gammastraling.

Tekort door verstoorde absorptie of opslag

Een gestoorde opname of opslag van thiamine komt onder meer voor:
  • door alcohol; dit verstoort niet alleen de opname van thiamine, maar bevordert ook de uitscheiding (secretie) ervan;
  • door tannine (komt voor in koffie en thee); rauwe vis en schaaldieren;
  • door maagzuurremmers;
  • door lisdiuretica (plasmiddelen): deze verhogen de uitscheiding van thiamine;
  • door rauwe vis en schaaldieren; deze bevatten veel van het enzym thiaminase dat de thiamine afbreekt;
  • bij een gebrek aan magnesium (dit is noodzakelijk om de thiamine uit de voeding in een voor het lichaam actieve vorm om te zetten);
  • na een maagverkleining;
  • door totale parenterale voeding (een bepaalde vorm van kunstmatige voeding buiten het maag-darmstelsel om);
  • bij verschillende ziekten als anorexia nervosa, HIV-enteropathie, aids, kanker, sommige leverziekten en sommige stofwisselingsziekten; tekorten komen ook voor bij dialiserende nierpatiënten.

Bij zwangerschap is er een verhoogde behoefte aan thiamine.

Hoe snel kun je een tekort aan vitamine B1 oplopen?

De voorraad vitamine B1 die je lijf kan opslaan is beperkt. Volgens sommige wetenschappelijke bronnen kun je door zeer eenzijdige voeding binnen vier tot zes weken een tekort oplopen; in andere onderzoeken is zelfs een periode van minder dan twee weken gemeten.

Kun je te veel thiamine binnen krijgen?

Over het algemeen wordt aangenomen dat een teveel aan thiamine langs natuurlijke weg door het lichaam wordt uitgescheiden. De hoeveelheid vitamine B1 die je lichaam niet kan opslaan, plas je namelijk gewoon uit. Volgens de huidige stand van de wetenschap lijdt je lichaam dus geen schade door een overdosis thiamine.

Vitamine B1 is als voedingssupplement doorgaans samen met enkele andere B-vitamines verkrijgbaar als 'vitamine B-complex'. Deze vitamines worden doorgaans in combinatie met elkaar aangeboden, omdat bij een tekort aan de ene vitamine B er vaak ook sprake is van een tekort aan de andere B-vitamines. Ook biergisttabletten vormen een rijke bron van vitamine B1.

Lees verder

© 2012 - 2024 Manon-troppo, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Belangrijke vitamines voor de cavia: vitamine A en BNet als een mens moet een cavia ook voldoende vitaminen binnenkrijgen om goed te kunnen functioneren. Twee van de vitami…
Wat is het Wernicke-Korsakoff syndroom?Wat is het Wernicke-Korsakoff syndroom?Het Wernicke-Korsakoff syndroom is een gevolg van een tekort aan thiamine (vitamine B) en kan veroorzaakt worden door ja…

Erasmus MC: inloopspreekuur voor SOA'sErasmus MC: inloopspreekuur voor SOA'sSOA's, ofwel seksueel overdraagbare aandoeningen. Het is een lastig onderwerp, zo niet een taboe. Als je je wilt laten o…
Voetproblemen door eeltVoetproblemen ontstaan vaak door toedoen van overmatige eeltvorming, wat voor problemen kunnen ontstaan en hoe kan dit v…
Bronnen en referenties
  • Thiaminedeficiëntie veroorzaakt door malnutritie; een zeldzame oorzaak?; P.G. Jong Baw, M.M. van Veen; H.W. Hoek; tijdschrift voor psychiatrie 50(2008)9 611
  • Vitamine B1; Voedingscentrum; http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-b1.aspx
  • Alles over Thiamine; M.A. Verheul-Koot; http://www.voedingonline.nl/?http://www.voedingonline.nl/page.php?pid=302&id=47
  • Thiamin-B1; The George Mateljan Foundation; http://www.whfoods.com/genpage.php?tname=nutrient&dbid=100
  • Thiamine; wikipedia; http://en.wikipedia.org/wiki/Thiamine
  • Thiamine; wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Thiamine
  • Beriberi; wikipedia; http://nl.wikipedia.org/wiki/Beriberi
Reacties

Wil, 21-09-2013
Mijn zoon heeft in okt vorig jaar pfeiffer gehad. Omdat de vermoeidheid niet afnam en je niet zeker weet of het nog pfeiffer is hebben we een uitgebreid bloedonderzoek laten doen. Daar kwam uit dat zijn vitamine b1 maar 16 was i.p.v. minimaal 90. Hij drinkt bijna niets vanwege de pfeiffer, eet van alles. Moet ik me nu erge zorgen maken. Eigen huisarts is er niet, vervanger heeft 25mg vit b1 voorgeschreven.
Na 1 maand nieuwe co trole Reactie infoteur, 22-09-2013
De normaalwaarden voor vitamine b1, gemeten in heparinebloed liggen tussen de 60 en 120 nmol/l (zie: http://www.fk.cvz.nl/voorna/i/inl%20referentiewaarden%20klinische%20chemie.asp).

Een vitaminetekort kan al na enkele dagen of weken zijn opgelost.
Meer informatie leest u hier: http://www.apotheek.nl/Medische_informatie/Medicijnen/Medicijnen/vitamine_B1.aspx?mId=10698&rId=1046

Als u zich ongerust maakt over mogelijke oorzaken van de deficiëntie bij uw kind, kunt u daarover contact opnemen met uw huisarts of diens vervanger.

Carmelita van Huisduinen, 08-03-2013
Ik ben hartpatient en recentelijk is thiamine aan mijn medicatie toegevoegd. Ik las in uw artikel dat thiamine bij het gebruik van plasmiddelen wordt uitgeplast. Ik gebruik namelijk een plasmiddel. Hoe zit het dan met de B1 opname, wordt het niet verstoord? Reactie infoteur, 10-03-2013
U kunt het beste voor uw specifieke geval aan uw huisarts of apotheker om advies vragen.

Manon-troppo (160 artikelen)
Laatste update: 07-04-2012
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.