Schizofrenie, gespleten persoonlijkheid?

Schizofrenie is een levenslange aandoening, die niet altijd even makkelijk te herkennen is. Gelukkig wordt er nog steeds onderzoek gedaan en weten we steeds beter hoe we er mee om moeten gaan.

Wat is schizofrenie

Schizofrenie is een chronische, ernstige aandoening van de hersenen. Mensen met deze stoornis horen stemmen die andere mensen niet horen. Ze zijn er van overtuigd dat andere mensen ze schade willen berokkenen, dat anderen hun gedachten kunnen lezen en controleren. Mensen met schizofrenie zijn vaak niet zomaar te herkennen. Er lijkt niets met ze aan de hand te zijn totdat ze praten over wat ze echt denken. Deze aandoening beïnvloedt het gezinsleven en het leven in de maatschappij. Het is moeilijk een baan te vinden of voor zichzelf te zorgen. Er zijn vele behandelingsmethoden tegen schizofrenie, maar ze blijven er hun hele leven last van houden. Doordat de medicatie door onderzoek steeds beter wordt, zijn veel mensen toch in staat een zinvol leven te leiden.

Risicofactoren

De oorzaak van schizofrenie is nog niet bekend, maar uit onderzoek is wel gebleken dat bepaalde factoren van invloed kunnen zijn op het ontwikkelen van de aandoeningen. Deze factoren zijn o.a:

• Familiegeschiedenis met schizofrenie
• Blootstelling in de baarmoeder aan virussen, toxines of ondervoeding in het eerste half jaar de zwangerschap
• Stress
• Hogere leeftijd van de vader
• Drugsgebruik tijdens de adolescentie en jong volwassenheid

Positieve symptomen

Positieve symptomen zijn psychotische gedragingen die je niet ziet bij gezonde mensen. Ze zijn er niet altijd en de ene keer sterker zichtbaar dan de andere keer. Onze positieve symptomen vallen:

Waanvoorstellingen

De persoon gelooft dingen die niet kloppen, die niet waar zijn of niet kunnen kloppen. Ze kunnen ze bijvoorbeeld denken dat ze bepaalde boodschappen via de televisie doorgestuurd krijgen of ze denken dat ze iemand anders zijn. Ook denken ze soms dat ze achterna gezeten worden, vergiftigd zullen worden of dat er een complot tegen ze gesmeed wordt. Ze zijn niet van ideeën af te brengen.

Hallucinaties

Bij hallucinaties ziet, hoort, ruikt of voelt men iets dat anderen niet zien, horen, ruiken of voelen. Bij schizofrenie komt het horen van stemmen het meest voor. Die stemmen praten met de zieke of zijn gedrag of laten die persoon bepaalde dingen doen. Mensen met schizofrenie kunnen ook voorwerpen zien die er niet zijn, geuren ruiken die wij niet ruiken of voelen dat iemand ze aanraakt terwijl dit niet zo is. Bij hallucinaties kan het lang duren voor de omgeving iets in de gaten heeft.

Denkstoornissen

Bij denkstoornissen denkt de persoon ongeorganiseerd. Ze vinden het moeilijk hun gedachten met elkaar te laten rijmen, ze praten ook vaak op een manier die voor anderen moeilijk te begrijpen is. Ook kunnen de gedachten opeens blokkeren. Dat merken we door dat de persoon zomaar ineens in het midden van een zin bijvoorbeeld ophoudt met praten. De persoon heeft dan het gevoel dat de gedachte ineens uit het hoofd verdwenen is.

Bewegingsstoornissen

Bewegingsstoornissen uiten zich door het opgewonden bewegen van het lichaam. Ze herhalen bijvoorbeeld bepaalde bewegingen tor vervelens toe. In het andere geval wordt de persoon katatonisch. Dan reageert hij niet op anderen en beweegt hij niet.

Negatieve symptomen

Negatieve symptomen zijn verstoringen van normale emoties en gedrag. Het is moeilijk te herkennen en kan ook worden verward met bijvoorbeeld een depressie. Negatieve symptomen uiten zich bijvoorbeeld door het niet bewegen of praten met een monotome stem, geen plezier in het leven, niet kunnen beginnen met bepaalde activiteiten of weinig te praten, zelfs niet als dat noodzakelijk is. Mensen met negatieve symptomen hebben vaak hulp nodig bij hun dagelijkse bezigheden, doordat ze niet goed voor zichzelf zorgen.

Cognitieve symptomen

Cognitieve symptomen zijn heel subtiel en moeilijk te herkennen. Cognitieve symptomen uit zich bijvoorbeeld door het onvermogen om bepaalde informatie te begrijpen en te gebruiken in het dagelijks leven.

Gewelddadig

Mensen met schizofrenie zijn meestal niet gewelddadig, maar wanneer het zo is, is dit meestal gericht tegen leden van de eigen familie en in het eigen huis. Het risico is echter klein. Er vindt wel vaker zelfmoord plaats bij mensen met deze eendoening, ongeveer tien procent sterft door beëindiging van het eigen leven.

Behandeling

De oorzaken van schizofrenie zijn nog niet bekend, daarom richt behandeling zich op het elimineren van de symptomen. Hiervoor gebruiken we bijvoorbeeld:

Antipsychotica

Vanaf de vijftiger jaren zijn antipsychotica beschikbaar, de meest gebruikte medicijnen uit die tijd zijn thorazine, haldol, etrafon, trilafon en proxilin. In de negentiger jaren werden nieuwe antipsychotica ontwikkeld en één daarvan is clozapine. Nadeel van dit medicijn is dat er een verlies van witte bloedcellen ontstaat, die infecties moeten bestrijden. Mensen die clopazine gebruiken moeten iedere twee weken hun witte bloedcellen laten controleren. Dit maakt het lastig om dit medicijn te gebruiken, maar het kan vooral van nut zijn voor mensen die niet reageren op andere antipsychotica. Gelukkig werden er ook antipsychotica ontwikkeld waarbij dit probleem zich niet voordoet. Enkele voorbeelden hiervan zijn risperdal, seroquel, geodon of invega. Bij stoppen met een medicijn moet het altijd geleidelijk en op advies van de arts gaan.

Voorkomen

Schizofrenie is helaas niet te voorkomen. Een vroegtijdige behandeling kan echter wel helpen de symptomen onder controle te houden voordat zich ernstige complicaties ontwikkelen. Wanneer er een behandelplan is, en men houdt zich er goed aan, kan het een terugval of verergering van de aandoening voorkomen. Mensen met een verhoogd risico op schizofrenie kunnen de symptomen minimaliseren door her vermijden van drugs, slaaptekort en op tijd starten met antipsychotica.