Chlamydia: symptomen, incubatietijd, oorzaak en behandeling

In Nederland lopen jaarlijks ongeveer 60.000 mensen de seksueel overdraagbare aandoening chlamydia op. Mensen weten vaak niet dat ze de soa hebben omdat het vaak symptoomloos verloopt, maar besmetten er ondertussen wel anderen mee. Chlamydia is aan te tonen door een urineonderzoek of na een kweek van de baarmoedermond of de urinebuis. Behandeling is noodzakelijk; chlamydia gaat niet vanzelf over. Behandeling bestaat uit het voorschrijven van een antibioticum.

• Wat is chlamydia?
• Incubatietijd chlamydia
• Symptomen van chlamydia
• Vaak geen symptomen
• Symptomen van chlamydia bij vrouwen
• Symptomen van chlamydia bij mannen
• Chlamydia tijdens de zwangerschap
• Complicaties
• PID
• Syndroom van Fitz-Hugh-Curtis
• Reactieve artritis
• Diagnose en chlamydiatest
• Behandeling van chlamydia
• Prognose
• Voorkómen van chlamydia

Wat is chlamydia?

Chlamydia is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening in Westerse landen, vooral bij jonge vrouwen. De geslachtsziekte wordt veroorzaakt door de bacterie chlamydia trachomatis. De boosdoener nestelt zich in het slijmvlies van de penis, vagina of anus en veroorzaakt aldaar een ontsteking. Onbehandelde chlamydia kan bij vrouwen een eileiderontsteking veroorzaken.

Incubatietijd chlamydia

Chlamydia is zeer besmettelijk en de bacterie kan tijdens seksueel contact worden overgedragen. Na een tot drie weken kunnen de eerste verschijnselen optreden. De periode tussen besmetting en de eerste verschijnselen noemt men incubatietijd.

Symptomen van chlamydia

Vaak geen symptomen

Chlamydia staat bekend als de 'stille' ziekte of soa, omdat het vaak symptoomloos verloopt waardoor iemand niet merkt dat hij besmet is. Ondertussen wordt deze soa doorgeven en kan hij op termijn de vruchtbaarheid van vrouwen aantasten. Geschat wordt dat ongeveer 70-75% van de vrouwen die besmet zijn met chlamydia geen symptomen hebben, Ook bij een aanzienlijk deel van de mannen hebben verloopt de ziekte symptoomloos. Klachten die men kan ervaren zijn:

Symptomen van chlamydia bij vrouwen

Vrouwen kunnen de volgende symptomen krijgen:

• Een toename van de vaginale afscheiding veroorzaakt als gevolg van een ontstoken baarmoederhals;
• De aandrang om vaker dan normaal te plassen;
• Pijn tijdens het plassen of een branderig gevoel tijdens het plassen;
• Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap of bloedverlies na de seks;
• Pijn in de onderbuik;
• Lage rugpijn;
• Bloedverlies tussen twee menstruaties door;
• Onvruchtbaarheid.

Symptomen van chlamydia bij mannen

Mannen kunnen de volgende klachten ervaren:

• witte, doorzichtige en waterige afscheiding uit de penis wat zichtbaar is op het ondergoed;
• Een branderig gevoel en/of pijn bij het plassen of poepen;
• Pijn en zwelling in de testikels.

Chlamydia tijdens de zwangerschap

Een met chlamydia geïnfecteerde vrouw kan tijdens de bevalling haar baby besmetten. Het blijkt dat ongeveer de helft tot driekwart van de zwangere vrouwen haar baby tijdens de bevalling besmet. De helft van de geïnfecteerde baby’s krijgt een ooginfectie en sommige baby's krijgen een luchtweginfectie. Baby’s met een chlamydia-ooginfectie genezen meestal na behandeling zonder restschade.

Complicaties

De aanvankelijke schade die chlamydia veroorzaakt, blijft vaak onopgemerkt. Chlamydia-infecties kunnen echter leiden tot ernstige gezondheidsproblemen met gevolgen op zowel korte als lange termijn.

PID

Bij vrouwen kan onbehandelde chlamydia zich verspreiden naar de baarmoeder of eileiders en pelvic inflammatory disease (PID) veroorzaken. Symptomatische PID komt voor bij ongeveer 10 tot 15 procent van de vrouwen met onbehandelde chlamydia. Chlamydia kan echter ook subklinische PID veroorzaken. Zowel acute als subklinische PID kan blijvende schade aan de eileiders, baarmoeder en het omliggende weefsel veroorzaken. De schade kan leiden tot chronische bekkenpijn, onvruchtbaarheid en mogelijk zelfs een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Syndroom van Fitz-Hugh-Curtis

Sommige patiënten met chlamydiale PID ontwikkelen het syndroom van Fitz-Hugh-Curtis, hetgeen zich onder meer kenmerkt door pijn in de rechterbovenkant van de buik. De oorzaak is een opstijgende infectie vanuit het bekken, vaak een eileiderontsteking. Door verspreiding van de infectie raken het leverkapsel en het diafragma (middenrif) ontstoken.

Reactieve artritis

Reactieve artritis kan optreden bij mannen en vrouwen na symptomatische of asymptomatische chlamydia-infectie. Reactieve artritis is een gewrichtsontsteking die optreedt als reactie op een infectie elders in het lichaam.

Diagnose en chlamydiatest

Chlamydia is aan te tonen door een urineonderzoek of na een kweek van de baarmoedermond of de urinebuis. Het kan enkele dagen duren voordat de uitslag er is. Sinds 2011 is er een nieuwe test op de markt voor chlamydia. Deze test stelt sneller en eenvoudig vast aan welk soort chlamydia iemand precies lijdt. In tegenstelling tot vorige methodes toont deze test preciezer aan met welk subtype van de bacterie iemand is besmet. In totaal bestaan er 19 verschillende soorten van de chlamydia trachomatis. Vooral homoseksuele mannen hebben hebben baat bij deze nieuwe test, aangezien zij vaak een subtype onder de leden hebben die langer dan gebruikelijk met antibiotica moet worden behandeld.

Iemand kan op drie manieren testen of hij chlamydia heeft opgelopen:

• Thuistest. Er bestaan betrouwbare chlamydia thuistesten van diverse merken. Men kan deze bij een drogisterij of apotheek aanschaffen. De Chlamydia thuistest geeft de uitslag al binnen een half uur, maar is alleen geschikt voor vrouwen. Het is niet geschikt voor mannen en het is ook niet geschikt voor zwangere vrouwen.
• GGD. Iemand kan zich anoniem laten testen op soa's bij de GGD.
• Huisarts. Bij vermoeden van een soa kan iemand zich laten testen bij de huisarts.

N.B.: De NOS berichtte op 2 maart 2012 dat de chlamydia-sneltest die men thuis kan doen, niet goed werkt. Dat zegt de GGD Amsterdam na onderzoek met het AMC, het VU medisch centrum en Surinaamse onderzoekers.¹ Bij het onderzoek werden ruim 900 vrouwen in Suriname getest en in maar liefst meer dan de helft van de gevallen was de uitslag niet juist. De thuistest gaf in een aantal gevallen als uitslag dat de betreffende vrouw soa-vrij was, maar uit een monster van het ziekenhuis bleek echter dat ze wel besmet was. Vanwege de onbetrouwbaarheid voldoen thuistesten volgens de onderzoekers niet aan de criteria van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het is daarom aan te raden om bij vermoeden van chlamydia of een andere soa, een 'reguliere' soa-test af te halen bij de huisarts of de GGD. Ook anno 2024 geldt nog steeds dat soa-zelftesten die je zelf doet en waarop je zelf de uitslag direct ziet, niet betrouwbaar zijn.

Behandeling van chlamydia

De behandeling bestaat uit een antibioticakuur. Het blijkt dat tot ongeveer een week na de behandeling de ziekte mogelijk nog besmettelijk is. Het is vanwege het besmettingsgevaar belangrijk om in die periode seksueel contact te vermijden in ieder geval een condoom te gebruiken. Daarnaast is het van belang dat de patiënt (vroegere) partner(s) tot in ieder geval een halfjaar terug laat weten dat hij chlamydia heeft. De partners kunnen zich vervolgens laten testen op chlamydia, ook als ze geen klachten hebben aangezien chlamydia immers vaak symptoomloos verloopt.

Prognose

Een chlamydia-infecties kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen met gevolgen op zowel korte als lange termijn. Bij vrouwen kan onbehandelde chlamydia zich verspreiden naar de baarmoeder of eileiders en pelvic inflammatory disease (PID) veroorzaken. PID is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen. Symptomatische PID komt voor bij ongeveer 10 tot 15 procent van de vrouwen met onbehandelde chlamydia.

Voorkómen van chlamydia

Seksuele onthouding is de enige absoluut veilige manier om een infectie met chlamydia te voorkomen. Veiliger seksueel gedrag — zoals het gebruiken van condooms en het vermijden van anale seks — kan het risico aanzienlijk verminderen. Een duurzame monogame seksuele relatie met een persoon van wie aantoonbaar bekend is dat hij geen seksueel overdraagbare aandoening onder de leden heeft, is aan te raden.

Noot

1. http://nos.nl/artikel/347260-thuistest-chlamydia-werkt-niet.html

Lees verder

• Chlamydia: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Eileiderontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling
• Lymphogranuloma venereum (LGV): symptomen en behandeling
• Afscheiding uit de penis of plasbuis bij de man: oorzaken
• SOA symptomen: afscheiding penis of vagina, pijn en jeuk